Το «σενάριο» του έργου βασίζεται στην αληθινή ιστορία της απόκρυψης μέσα στη γη των αγαλμάτων των μουσείων, όταν ξέσπασε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος του 1940, για να σωθούν από τη λεηλασία. Ήταν ένας αληθινός άθλος των αρχαιολόγων και του προσωπικού των ελληνικών μουσείων.
Ο συγγραφέας δεν μένει στην απλή εξιστόρηση αυτού του κατορθώματος, αλλά πηγαίνει τον προβληματισμό πιο πέρα. Μεταφέρω αποσπάσματα από την εμπεριστατωμένη εισαγωγή της σκηνοθέτιδας Κυριακής Σπανού στο πρόγραμμα της παράστασης:
«...Ο Φλουράκης, με βάση την αναλογία μιας σημερινής απόκρυψης και με αφετηρία τον στίχο του Σεφέρη ‘...τα αγάλματα είμαστε εμείς’, έγραψε μια πικρή κωμωδία επιστημονικής φαντασίας, επιχειρώντας να βρει μια γλώσσα για ένα τέτοιο θέμα. Ο συγγραφέας επέλεξε εικόνες από τη σύγχρονη, παγκοσμιοποιημένη, λούμπεν, new age και ψηφιακή κουλτούρα και τις έφερε σε συνάφεια με τον κόσμο των αγαλμάτων.
Σήμερα μας απειλούν με την αρπαγή κάθε στοιχείου που μας δένει με την αρχαία κληρονομιά. Αυτή η απειλή είναι η μυθιστορηματική αφετηρία του έργου. Τι κάνουμε σε έναν τέτοιον κίνδυνο; Με αυτήν την αφορμή το έργο διαπραγματεύεται με παιγνιώδη τρόπο την αμφίθυμη σχέση μας με τον αρχαίο πολιτισμό, την περηφάνια αλλά και το διαρκές βάρος του.
Η δραματουργία της σκηνοθεσίας συνδυάζει το αφηγηματικό στοιχείο από ντοκουμέντα της εποχής της Απόκρυψης του 1940 με τη μυθοπλασία: εικόνες ενός σύγχρονου κόσμου σε περίοδο αποσύνθεσης, φθοράς, εικόνες ανθρώπων που ερμηνεύουν τη ζωή με όρους Netflix.
Αυτοί οι διασκορπισμένοι άνθρωποι, οι μοναχικοί και απελπισμένοι -τα μελλοντικά αγάλματα- δίπλα στα απομεινάρια του ελληνικού πολιτισμού αποκτούν ένα χαρακτήρα ανησυχητικό, μελαγχολικό, απόκοσμο, επικίνδυνο. Γιατί το ερώτημα ‘τι θα σώζαμε σήμερα ως χώρα, ως πολιτισμός’ απευθύνεται και σε όλους, τους μη ειδικούς της αρχαιότητας. Διαφορετικά η αρχαιότητα θα γίνει ένα μουσειακό έκθεμα και όχι βιωμένη πραγματικότητα. Κάτω από το κοστούμι ενός σύγχρονου προσώπου είναι ένα ‘άγαλμα’, ένας νεκρός του μέλλοντος, και μόνο αυτή η οπτική γωνία μπορεί να υδρεύσει ξανά τη σχέση μας με τον ανεξάντλητο ελληνικό πολιτισμό».
Όλα τα πιο πάνω συνυπογράφω. Το έργο του Φλουράκη είναι μια τολμηρή, ριψοκίνδυνη επιλογή που πετυχαίνει το στόχο της, να ξυπνήσει συνειδήσεις. Έχω μόνο να παρατηρήσω ότι ο συγγραφέας βιάζεται να τα πει όλα «με τη μία» και το έργο του κατά διαστήματα λαχανιάζει, «χάνει στροφές».
Πρόχειρο παράδειγμα η ατυχής ταύτιση της δολοφονίας του Τζορτζ Φλόιντ με τη «Μαύρη Αθηνά» από το ομώνυμο βιβλίο του Μάρτιν Μπερνάλ, που έχει αποδειχθεί μια πομφόλυγα (σαπουνόφουσκα). Παραπέμπω στην καταλυτική κριτική που του άσκησε η καταξιωμένη καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών του Wellesly College Mαίρη Λέφκοβιτς στο βιβλίο της «Μαύρη Αθηνά, μύθοι και πραγματικότητα».
Η δημιουργική σκηνοθεσία και δραματουργία της Κυριακής Σπανού λειαίνει τις κατά τόπους αντιφάσεις του κειμένου και το ωθεί να προαχθεί από μυθιστορηματική σε θεατρική γραφή. Με ενιαίους, σωστούς ρυθμούς, «μελισμένη» κίνηση (Αναστασία Μπρουζιώτη) και μια σειρά από ενδιαφέρουσες ισοζυγισμένες, «κεντημένες» υποκριτικές, σαν ένας άτυπος χορός Αρχαίας Τραγωδίας: Χριστίνα Βράκα, Θανάσης Ζέρβας, Χρήστος Κορδέλας, Μαρσέλα Λένα, Αναστασία Μπρουζιώτη (κορυφαία), Αθηνά Σακαλή, Ηρακλής Τζαφέτας, Παναγιώτης Τόλιας. Με ωραία μουσική της Αναστασίας Μπρουζιώτη, λειτουργικούς φωτισμούς (Δ. Τριχρώμη), όμορφα σκηνικά και κοστούμια (Άση Δημητρολοπούλου, Ολυμπία Σιδερίδου).
