Οι ταινίες που έχω κάνει για τον Μίκη, με τον Μίκη, δεν έγιναν μόνο για τούς συμπατριώτες μας, έγιναν και για τούς ξένους. Και όχι μόνο για τους φιλέλληνες. Αν και ο Μίκης έχει αφήσει ολοζώντανες μνήμες από όπου έχει περάσει. Μια ταινία είναι ταυτόχρονα -ή πρέπει να είναι- μια σύνθεση δημιουργική, όπως ένα... ανάκτορο και ένας δίαυλος γνώσεων. Κυρίως για το θέμα το οποίο επιμελείται. Χωρίς να ξεχνάμε και την ξαφνική χαρά -που προτιμώ από τη λέξη «διασκέδαση» -την οποία οφείλει να προσφέρει. Η διασκέδαση θυμίζει την απομάκρυνση από ένα ενοχλητικό παρόν.
Στην περίπτωσή μας, η προσπάθεια του σκηνοθέτη ήταν να πλησιάσει όσο γίνεται τον άνθρωπο, το ταλέντο του και την βασιλική ποιότητα του έργου του. Τον άνθρωπο ήταν πιο εύκολο. Οι ταινίες γυρίστηκαν στην εξορία μας, στο Παρίσι. Επί Χούντας. Αλλά με τον Μίκη γνωριζόμασταν από παλιά. Από το 1949, όταν επέστρεψε από την εξορία στα νησιά, μετά το τέλος του Εμφυλίου. Όταν μάλιστα παντρεύτηκα, τον έβλεπα συχνότερα. Ήταν φίλος τής πεθεράς μου, της εξαίσιας Φοίβης Καραμέρου. Από την εποχή της συμμετοχής τους στην Εθνική Αντίσταση. Το σπίτι της Φοίβης ήταν κέντρο αντιστασιακό. Χώρια που έκρυβε δεκάδες παράνομους, μεταξύ των οποίων τρεις οικογένειες Εβραίων. Τις οποίες έχω γνωρίσει. Στο πιάνο της γράφτηκε ο ύμνος τού ΕΛΑΣ. Δεν θυμάμαι τον συνθέτη αλλά τα λόγια τα είχε γράψει η Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη, η γνωστή ποιήτρια.
Ο Μίκης ήταν ένας φιλικός, δραστήριος και ταλαντούχος νέος που σπουδάζοντας μουσική στη Γαλλία θα γίνει γρήγορα διάσημος σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Με τα εκπληκτικά ποιητικά τραγούδια και στίχους δανεισμένους από μεγάλους Έλληνες ποιητές θα ασχοληθεί επιστρέφοντας στην Ελλάδα μετά τις σπουδές του. Θα συνεργαστεί για λίγο με τον Μάνο Χατζηδάκι αλλά η η επαφή της μουσικής του με τον συμπατριώτη του τον Έλληνα θα είναι ένα πραγματικό βάπτισμα ποιητικό και πολιτικό του φιλόμουσου λαού μας. Μόνο ο Μίκης μπορούσε να ξεδιψάσει τα ελληνικά νιάτα που έψαχναν φωνές για να διαλαλήσουν τις πάσης φύσεως στερήσεις τους. Από πολέμους παγκόσμιους και εμφυλίους.
Μια ακόμα υψηλή δραστηριότητα τού Μίκη θα είναι η οργάνωση της Νεολαίας Λαμπράκη. Όπου και θα συνεργαστούμε. Αλλά η μοίρα το έφερε να γίνουμε πιότερο φίλοι και συνεργάτες όταν βρεθήκαμε συνεξόριστοι στο Παρίσι. Ο Μίκης ήταν ακουστός στους Γάλλους αλλά άγνωστος από κοντά, όπως γίνεται, για παράδειγμα, με εκπομπές της τηλεόρασης. Ο Έλληνας αντιστασιακός εξόριστος, μέγας ποιητικός μουσικός Μίκης Θεοδωράκης θα αφήσει εποχή στη Γαλλία με τις δύο ταινίες που γυρίσαμε για τη γαλλική τηλεόραση.
Ο Μίκης είχε οργανώσει αντίσταση στη Χούντα και είχε γράψει πολλά τραγούδια στη φυλακή. Την πρώτη ταινία την γυρίσαμε αμέσως μόλις έφτασε στο Παρίσι. «Είμαστε δύο». Ο δεύτερος είναι ο Ζωρζ Μουστακί.
Ο Μίκης του μεταφέρει τα αντιστασιακά του τραγούδια, στίχο - στίχο και νότα - νότα, στα γαλλικά. Η εφημερίδα “Humanite” ζήτησε να δει το φιλμ πριν προβληθεί. Θα γράψει: «Η συνάντηση του Θεοδωράκη με τον Ζωρζ Μουστακί θα μείνει στην ιστορία σαν μια στιγμή μυθική της τηλεόρασης... Μετά από ένα τέτοιο φιλμ, το επόμενο πρόγραμμα θα πρέπει πολύ να κουραστεί για να μας ενδιαφέρει».*
Το επόμενο φιλμ θα είναι μια διεξοδική έρευνα για τις πηγές της μουσικής του Μίκη, που έφερνε στους ώμους της ό,τι καλύτερο και συγκινητικότερο θα βρούμε στην ελληνική ποίηση. Στείλαμε ένα συνεργείο, μυστικό, στην Ελλάδα, όπου και επισκέφτηκε την κάθε γωνιά της χώρας καταγράφοντας τις φωνές της ελληνικής κληρονομιάς και ταυτόχρονα την κακογουστιά της χουντικής διασκέδασης. Για την παγερή σιωπή των δικών μας καημών, σιωπή πού βασίλευε στην Ελλάδα της Χούντας, η ταινία θα ονομαστεί "Η κραυγή της σιωπής".
Γράφει η Claude Sarraute στην εφημερίδα “Le Monde”: «Όταν ο Θεοδωράκης τραγουδάει, κρατά σφιχτά το μικρόφωνο και το μικρόφωνο γίνεται τουφέκι, γίνεται σημαία, στο όνομα της πικρής πατρίδας. Η φωνή του γίνεται κραυγή στον ανοιχτό ουρανό. Γίνεται η ηχώ άλλων φωνών, που ταξιδεύουν από πέτρα σε πέτρα, από την Carcassonne στον Πειραιά και στην Ακρόπολη. Από τη Θεσσαλονίκη στην Καρκασόν. Και από την Καρκασόν πάλι στην Ήπειρο και στην Κρήτη. Γιατί στην Καρακασόν; Γιατί εκεί γίνεται η συναυλία του. Μνήμες, όνειρα, μοιρολόγια της εξορίας. Όλη η τέχνη της ταινίας είναι να ανοίξει γέφυρες, να φέρει κοντά τον εξόριστο του εξωτερικού με τον εξόριστο του εσωτερικού... Η μητέρα Ελλάδα είναι και δική μας πατρίδα και μάς αφορά. Όπως αυτή η ταινία που μάς αφορά. Και μάς συγκινεί. Βαθιά. Πράγμα σπάνιο».
Μπορείτε να δείτε την ταινία «Είμαστε δυο» στο Youtube και με τα κάτωθι λινκ.
Το λινκ στο Youtube για το “Είμαστε δυο”
https://youtu.be/ZMWYbd-Opyo
Το λινκ στο Facebook
https://www.facebook.com/nikos.theodosiou.9/videos/171305361803963
