Μια μουσική που έφτασε ώς τις μέρες μας κυρίως χάρη στις μπάντες της Κοζάνης, της Φλώρινας και της Νάουσας, με ιδιαίτερη αναφορά στα αποκριάτικα δρώμενα, ανανεώθηκε με την ανάπτυξη των Μουσικών Σχολείων σε όλη την Ελλάδα και με την είσοδο της world music στην ελληνική αγορά της δεκαετίας του ’90.
Ο Στόϊκος είναι ένας από τους δύο ή τρεις καλύτερους τρομπετίστες της ελληνικής μουσικής σκηνής σήμερα. Η τεχνική του είναι άψογη. Ο ήχος του είναι γεμάτος, «με έκταση και όγκο που, κάλλιστα, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έως και... θηριώδης!» είπαν φίλοι, μπροστά στο φαινόμενο της τρομπέτας του.
Βιρτουόζος της χάλκινης, της βαλκανικής τρομπέτας, εξαιρετικός ακόμα ερμηνευτής του καβάλ, ο Παντελής Στόικος είναι ένας μουσικός με αιώνια διάθεση για κάθε τι το νέο. Λάτρης του πειραματισμού, κάποια στιγμή τόλμησε το πέρασμα στην τζαζ με χαρακτηριστική άνεση, πατώντας στα χνάρια της βαλκανικής αλλά και της βορειοελλαδίτικης παραδοσιακής μουσικής.
Ο Παντελής είναι ένα συνθετικό ταλέντο που ενώνει τάσεις, ρεύματα και μουσικά ιδιώματα τα οποία, σε πρώτη ανάγνωση, πιθανόν να φαντάζουν ετερόκλητα. Στα σωστά χέρια όμως γίνονται κάτι καινούργιο, κάτι πολύ ενδιαφέρον. Η ελληνική παραδοσιακή μουσική, ο βαλκανικός ήχος με την απίστευτη ενέργεια και ζωντάνια του, η τζαζ και ο αυτοσχεδιασμός, συναντώνται απλόχερα στην ολοζώντανη, εξωστρεφή μουσική του.
Πριν κάπου δέκα χρόνια, τον κάλεσε ο διεθνής κλαρινετίστας Ivo Papasov, ένας μύθος της βαλκανικής μουσικής, να παίξει με την ορχήστρα του στις Βρυξέλλες, σ' ένα από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ στην Ευρώπη. Πριν τον καλέσει στη σκηνή, είπε σε περίπου 4.000 ανθρώπους: «Θέλω να παρουσιάσω έναν μαθητή μου από την Ελλάδα, ο οποίος προχωράει με τον καλύτερο δικό του τρόπο, αυτόν που ξεκίνησα κι εγώ πριν 35 χρόνια». Ακόμα δεν το έχει χωνέψει ο Παντελής, ο σημερινός μας καλεσμένος στις σελίδες της ΑΥΓΗΣ!
«Θραύσεις» και «Αυθεντικά»
Η ιδέα τού ήρθε το 1997 έχοντας την επιθυμία να παίξει με μουσικούς ελεύθερους στο πνεύμα, δίχως τις ταμπέλες «παραδοσιακός», «τζαζίστας» ή οτιδήποτε άλλο. Ο Παντελής Στόικος, που τότε σπούδαζε μουσική στη Θεσσαλονίκη και έπαιζε τρομπέτα με την μπάντα της Φλώρινας, ένιωσε εγκλωβισμένος στα ωδεία αλλά και στις παραδοσιακές ορχήστρες, με αποτέλεσμα πολλές φορές να παίζει χωρίς την ελευθερία της προσωπικής του έκφρασης.
«Ήθελα να ψάξω, να μάθω, να προχωρήσω παραπέρα. Έτσι, το 1999, ξεκίνησα μια σειρά ηχογραφήσεων, με φίλους κυρίως από την περιοχή της Φλώρινας αλλά και από τη Θεσσαλονίκη, παίζοντας σκοπούς και συνθέσεις με διαφορετικό τρόπο».
Τον επόμενο χρόνο άρχισε μια νέα σειρά με φίλους που του άρεσε να τους ακούει να αυτοσχεδιάζουν. Η πρώτη εκδόθηκε δισκογραφικά στο άλμπουμ «Θραύσεις», τον Απρίλιο του 2004. Επτά χρόνια αργότερα, παρέδωσε τη δεύτερη προσωπική του δουλειά, τα «Αυθεντικά».
Σ' αυτήν, επιχείρησε και πέτυχε μια αναδρομή στις προσωπικές του μουσικές καταβολές, με τη βοήθεια του αυτοσχεδιασμού αλλά και της ωριμότητας την οποία είχε στο μεταξύ κατακτήσει σαν session μουσικός, σαν συνδημιουργός στον ήχο πολλών άλλων σχημάτων.
Μαζί με τον Στόικο στην τρομπέτα και τα keyboards, το καβάλ και κάποια κρουστά, έπαιζαν ο Δημήτρης Αθανασίου (τύμπανα), ο Νεκτάριος Καρατζής (κοντραμπάσο), ο Κώστας Μερετάκης (κρουστά), ο Χρήστος Νάτσιος (κιθάρα), η Σοφία Παλαμίδη (κανονάκι), ο Αλέκος Παπαδόπουλος (τύμπανα), ο Γιώργος Πεντζίκης (πιάνο), ο Theodosii Spassov (καβάλ), ο Κυριάκος Ταπάκης (ούτι), ο Λάκης Τζήμκας (κοντραμπάσο και ηλεκτρικό μπάσο) και ο Νίκος Ψοφογιώργος στα τύμπανα.
Ακούραστος εξερευνητής της μουσικής ο Παντελής συμμετέχει με πρωταγωνιστικό ρόλο σε σχήματα της νεότερης ελληνικής τζαζ σκηνής όπως οι «Jazz Bastardz» της Αγγελικής Τουμπανάκη ή το τριών ετών πλέον «Pantelis Stoikos Quartet» κ.ά.
Από την αρχή
Ο Παντελής Στόικος ξεκίνησε την επαφή του με τη μουσική το 1987, με μια μελόντικα -ένα δώρο που του έκαναν οι γονείς του-, και έπειτα μελέτησε μουσική θεωρία και πιάνο. Το 1994 κάνει τα πρώτα του μαθήματα στην τρομπέτα και το 1996 εγκαθίσταται στη Θεσσαλονίκη, για να συνεχίσει τις σπουδές στο Νέο Ωδείο. Η σχέση του με τα πνευστά δεν ήταν και τόσο καλή στην αρχή, γιατί δεν ήταν δική του επιλογή. Σιγά - σιγά όμως η τρομπέτα τού έγινε «τρόπος ζωής».
Στη διάρκεια της παραμονής του εκεί, σπούδασε ανώτερα θεωρητικά, παίρνοντας το πτυχίο αρμονίας και αντίστιξης. Φοίτησε στη σχολή τρομπέτας, στην τάξη πτυχίου, με δάσκαλο τον Τάσο Γιαμουρίδη, και αποφοίτησε με «άριστα παμψηφεί» και με διάκριση.
Παρακολούθησε σεμινάρια κορυφαίων δεξιοτεχνών της τρομπέτας, των Γεράσιμου Ιωαννίδη, Σωκράτη Άνθη και Allen Vizzutt,i και το σεμινάριο και το μουσικό εργαστήρι του σπουδαίου Βούλγαρου δεξιοτέχνη στο κλαρίνο Ivo Papazov, με θέμα του: «Η ανανέωση της παραδοσιακής μουσικής μέσα από το πνεύμα της jazz».
Το 1997 ο Στόικος συνεργάζεται με την Μπάντα της Φλώρινας των αδερφών Βαλκάνη μαζί με τον Φλώρο Φλωρίδη και το 1999 με το συγκρότημα του Κώστα Θεοδώρου, ενώ είναι μέλος της διαβαλκανικής ορχήστρας, όπου συμμετέχουν πολλοί σημαντικοί Βαλκάνιοι μουσικοί. Με Φλωρινιώτες δεξιοτέχνες ιδρύει το «Ακριτικό Τρίο», το ακολουθεί το «Trio Balkano» και, τέλος, το «Pantelis Stoikos Quartet».
Πολυποίκιλες συνεργασίες
Η Μπάντα της Φλώρινας με τον Φλώρο Φλωρίδη, το «Trio Balkano», οι «Mode Plagal», το κουαρτέτο του Κώστα Θεοδώρου και το «Ακριτικό τρίο» δημιούργησαν, στη δεκαετία του 1990, αυτό που σήμερα λέμε balkan σκηνή στη χώρα μας. Στην αρχή τα πράγματα ήταν δύσκολα, γιατί αυτός ο ήχος ήταν κάτι καινούργιο για τα μεγάλα αστικά κέντρα. Με τον καιρό όμως, όλα αυτά τα σχήματα έγιναν γνωστά και παίξανε σε όλη τη χώρα, αλλά και σε πολλά μέρη του κόσμου, έχοντας πλέον πολλούς φίλους που αγάπησαν τον βαλκανικό ήχο.
Από το 2000 ώς το 2007 ο Παντελής Στόικος συνεργάζεται με την πολυμορφική μουσική παρέα του Θανάση Παπακωνσταντίνου. Ο μοναδικός του τρόπος στην τρομπέτα τον έφερε στη συντροφιά του και τον έκανε ισότιμο μέλος σε ένα ξέφρενο πανηγύρι, ένα ντελιριακό πάντρεμα ήχων, σκοπών, ρυθμών και στίχων, που απογείωσε το σχήμα στις συναυλίες του ανά την Ελλάδα.
Με το πέρασμα του χρόνου, ο Παντελής έχει δημιουργήσει ένα εντελώς προσωπικό στυλ στην παραδοσιακή μουσική. Παίζει με κορυφαίους Βαλκάνιους -και όχι μόνο- μουσικούς σαν τους Nedyalko Nedyalkov, Petar Ralchev, Theodosii Spassov, Ferus Mustafov, Ivo Papasov, Okay Temiz, Dine Doneff, Michel Godard, Michel Marre, Μιχάλη Σιγανίδη, Κώστα Αναστασιάδη, αλλά και με τους Διονύση Σαββόπουλο, Χάρις Αλεξίου, Αλκίνοο Ιωαννίδη, Παναγιώτη Καλαντζόπουλο (Ορχήστρα του Δρόμου) κ.ά.
Το επόμενο βήμα
Ο Παντελής Στόικος έχει έτοιμη τη νέα του δισκογραφική δουλειά και πολύ σύντομα θα κυκλοφορήσει το άλμπουμ «Pantelis Stoikos Quartet and friends I» στο bandcamp. Κάνει το επόμενο βήμα της μουσικής του πορείας, γεμάτο από τις επιρροές της μουσικής παράδοσης της πατρίδας του, της Φλώρινας, και με πολύτιμες αναφορές από τον χώρο των Βαλκανίων ή της τζαζ. «Η μουσική έρχεται από το σύμπαν κι εμείς είμαστε απλοί υπηρέτες της», διαπιστώνει.
Ο Στόικος είναι ένας μουσικός γεμάτος ενέργεια και ιδιοφυή αντίληψη μιας μουσικής που ο ήχος της έχει ξεχωρίσει σε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα δισκογραφικά project των τελευταίων χρόνων. Εκτός από τις συνθέσεις του, η συμμετοχή καλών του φίλων και συνοδοιπόρων του, που συνεργάζονται μαζί του διαχρονικά, σαν τον θρύλο Ivo Papazov, τον ντράμερ Salif Ali, τους μπασίστες Γιώτη Κιουρτσόγλου και Λάκη Τζήμκα, τους κιθαρίστες Γιώργο Μπαντούκ Αποστολάκη και Θάνο Γκουντάνο, τον πιανίστα Άγγελο Δούκα, τον ντράμερ από την Κύπρο Βασίλη Βασιλείου, τον Γιώργο Κλουντζό - Χρυσίδη στα τύμπανα και βιρτουόζους μουσικούς από τη Φλώρινα, κάνει το «Pantelis Stoikos Quartet and friends I» ένα προκλητικά ενδιαφέρον νέο άλμπουμ.
Ανάμεσα στα κομμάτια του δίσκου ξεχωρίζουν σύντομες μουσικές «γέφυρες» από τους μουσικούς της Φλώρινας, που του έχουν μεταδώσει το χαρακτηριστικό του «φύσημα» και τα μυστικά της ιδιαίτερης αυτής μουσικής παράδοσης.
Ο πολύ γνωστός πια τρομπετίστας δεν ξεχνάει πως, πολύ πριν σπουδάσει μουσική ή ξεκινήσει να παίζει σε διάφορα σχήματα, έκανε τη μαθητεία του δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους στα, πολλές φορές, αυτοσχέδια πανηγύρια του τόπου του. Ο Γιώργος Κίζας (άλτο σαξόφωνο, κλαρίνο και φλογέρες) είναι μια τέτοια περίπτωση. Του θυμίζει το παίξιμο του παππού τού Παντελή, του αγρότη και ερασιτέχνη μουσικού Δημήτρη Στόικου.
Αισιόδοξο μήνυμα
Ο Παντελής ονειρεύεται να κάνει και να δίνει μουσική. Γιατί «τώρα είναι η ώρα, όσο ποτέ, που μας χρειάζεται. Γιατί, από τ' αυτιά μας μπαίνει το συναίσθημα και πάει απευθείας στην καρδιά. Από εκεί και μετά, δεν είναι πια δική μου δουλειά!» λέει και γελάει, ξορκίζοντας τις δυσκολίες, που του δίνουν δύναμη να συνεχίσει.
«Η πρώτη μου έγνοια τώρα είναι να παίξω παντού, χωρίς τα αναγκαία, τα χρόνια της καραντίνας, τεχνητά μέσα για την επικοινωνία της μουσικής, μπροστά στον κόσμο, σε φεστιβάλ, γιορτές και πανηγύρια, με αγκαλιές και... φιλιά! Έχω τη διάθεση να συνεχίσω στο 200% αυτό που έκανα ώς τώρα», λέει και μου κλείνει το μάτι.
