Μια από τις σημαντικές στιγμές τής τότε δεκαεξάχρονης ζωής του ήταν οι ώρες που έζησε, στη διάρκεια της κατάληψης του Πολυτεχνείου. Μια εμπειρία που δυσκολεύεται να περιγράψει.
Το αίμα, το ξύλο, η τρομοκρατία, τα συνθήματα που όλοι όσοι βρέθηκαν εκεί έζησαν σαν σ’ ένα όνειρο, τον καθόρισαν στη μετέπειτα ζωή του. Τον βοήθησαν ν' αναπτύξει μια κοινωνική φιλοσοφία που τον ώθησε να ταξιδέψει, να διαβάσει και να αγωνιστεί μαζί με τους συναδέλφούς του για καλύτερες συνθήκες δουλειάς και δημιουργίας.
Γεννημένος στον Πειραιά, σ' ένα φιλόμουσο σπίτι, όπου το ροκ μπαινόβγαινε απ’ όλες τις «πόρτες», ο Παντελής μπήκε στη Νομική Σχολή. Κιθαρίστας ο μεγάλος αδερφός του Σπύρος Μπενετάτος -επαγγελματίας μουσικός στη ζωή του-, έφτιαχνε συγκροτήματα επηρεασμένος από τους Beatles και τους Blood, Sweat & Tears. Η μαμά άκουγε το παλιό ελαφρό ελληνικό τραγούδι και λάτρευε τον Nat King Cole, ενώ ο ναυτικός πατέρας, μηχανικός στα καράβια στις θάλασσες όλης της γης, άκουγε το swing του Φρανκ Σινάτρα και νοσταλγούσε τα ταξίδια της ζωής του.
Μεγαλωμένος σε αυτό το μουσικό κλίμα, ο νεαρός Παντελής άρχισε να παίζει πλήκτρα στο κοσμικό κλαμπ «On the Rocks» της Βάρκιζας, ως συνοδός της Πωλίνας και του Αντωνιάδη, συνεχίζοντας παράλληλα τις σπουδές του στη Νομική.
Η πρώτη περιοδεία
Η δεύτερή του δουλειά ήταν όταν, μ’ ένα Volkswagen βαν και μ’ ένα κουαρτέτο μουσικών ενισχυμένο από δύο disco-soul φωνές, έφυγαν περιοδεία στην Αγγλία και τη Γερμανία. Στη Φρανκφούρτη, ο Παντελής βίωσε μια αξέχαστη εμπειρία. Ένιωσε σαν την «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» παίζοντας τα σουξεδάκια του Top-40 της εποχής για τους χορευταράδες φαντάρους των εκεί αμερικάνικων βάσεων.
Εκείνη την εποχή η μεταδικτατορική Αθήνα άνοιγε τα μάτια και τ’αυτιά της στον «εξωγενή» μουσικό πολιτισμό που οι νέοι είχαν στερηθεί στη διάρκεια της χουντικής επταετίας. Όμως, τον Δεκέμβριο του 1974, ο Γιώργος Μπαράκος ανοίγει το ένα και μοναδικό τζαζ κλαμπ της πόλης, εκεί ψηλά στην πλατεία Ραγκαβά της Πλάκας. Έναν χώρο τέχνης και μυσταγωγίας.
Θεατής και φαν ο Παντελής, εκεί συνάντησε τα «μυστήρια» της τζαζ, γνωρίζοντας από κοντά μουσικούς σαν τους Tony και Béla Lakatos από την Ουγγαρία, τον Πολωνό σαξοφωνίστα Zbigniew Namyslowski, αλλά και τους πρωτοπόρους δικούς μας Τρανταλίδη, Φιλιππίδη, Αλεξίου, Ζώη, Αλεξιάδη ή τον «επίτιμο» Έλληνα -μακαρίτη πια- Johnny (János) Lambizi.
Δάσκαλος του Παντελή στα θεωρητικά υπήρξε ο μαέστρος και ενορχηστρωτής Κώστας Κλάββας, που του έμαθε αρμονία και ενορχήστρωση και τον βοήθησε να αποκτήσει μια ακόμα πιο σφαιρική εικόνα για τη μουσική.
Ο Μανώλης Μικέλης
Στα χρόνια τού «On the Rocks» γνώρισε τον Μανώλη Μικέλη, ο οποίος, κατά την άποψη του Παντελή, ήταν ο πιο σημαντικός τζαζ πιανίστας στην Ελλάδα, παίζοντας τότε με το τρίο του ή με τις ορχήστρες του Μίμη Πλέσσα και του Γεράσιμου Λαβράνου.
Ο Μικέλης ήταν ένας σπουδαίος χειριστής των πλήκτρων και είχε παίξει στη Γερμανία με τα πιο μεγάλα ονόματα της τότε δυτικογερμανικής τζαζ σκηνής, όπως ο τρομπονίστας Albert Mangelsdorff, ή με τον σημαντικό συνθέτη και ενορχηστρωτή George Russell. Επικεφαλής της δικής του «Manny Kelly Orquesta» στην Ισπανία, σταθερό μέλος της ορχήστρας ήταν ο σαξοφωνίστας Pedro Itturalde. Στην Ιταλία ο Μανώλης Μικέλης συνόδευε τη Μίλβα, αλλά και στην Αμερική σημαντικές τζαζ φωνές.
Η επίδρασή του ήταν καταλυτική στον Παντελή, που τότε άκουγε soul, rock, fusion και jazz rock. Ο Μανώλης Μικέλης τον έφερε κοντά στην «πηγή»: Oscar Peterson, Wynton Kelly, Red Garland. Χρόνια μετά, ήταν συγκινητική η αγάπη που του έδειξε η χήρα πια σύζυγος του Μικέλη -που είχε φύγει το 1990, στα μόλις 66 του χρόνια- ακούγοντας τον να παίζει στο «Take Five» της Πατριάρχου Ιωακείμ. Ο «τρόπος», το στυλ του Μπενετάτου, της τον θύμιζε.
Επαγγελματίας μουσικός πια ο Παντελής, κάτι που ποτέ δεν συνειδητοποίησε, βρέθηκε «φορέας» του μικρόβιου της τζαζ αλλά και συνοδός «εκλεκτών κυριών»: Γαλάνη, Αλεξίου, Βίσση, Πρωτοψάλτη, όπως και γνωστών κυρίων: Πάριος, Λιδάκης κ.ά.
Μαζί τους γύρισε τον κόσμο όλο, πληρώθηκε καλά, αλλά μέσα του ένιωθε ακόμα ένας «διεκπεραιωτής» και όχι ένας «ιδιόφωνος» καλλιτέχνης. Σε κάθε ευκαιρία ο Παντελής συναντούσε τα φιλαράκια του: τον εξ Ουγγαρίας κιθαρίστα Γιώτη Σαμαρά και τον ντράμερ Σπύρο Παναγιωτόπουλο, ανάμεσά τους. Αφού πρώτα άκουγαν μαζί τη νέα «σοδειά» της παγκόσμιας τζαζ δισκογραφίας, τζαμάριζαν με τις ώρες.
Στην Καταλωνία
Το καλοκαίρι του 1990, στο Cadaques, στην Costa Brava της Καταλωνίας, τον παραθαλάσσιο τόπο έμπνευσης του Salvador Dali, ο πολυπράγμων Μακεδόνας συνθέτης, μπασίστας και κρουστός Κώστας Θεοδώρου, που επιβίωνε εκεί σαν μουσικός του δρόμου, τον καλεί να τον επισκεφθεί. Βρίσκοντας δουλειά σε ένα υπέροχο πέτρινο τζαζ κλαμπ, ξαφνικά αδειάζει η θέση του πιανίστα. Η εμπειρία του «αντικαταστάτη» Παντελή εκεί υπήρξε αναντικατάστατη. Ενεργοποιώντας την αγάπη του για τη ζωγραφική, συνάμα ένιωθε πως για πρώτη φορά έκανε κάτι αυθεντικό, κάτι πολύ δημιουργικό στη μουσική.
Στην Ισπανία μαθαίνει πως τον αναζητά για δουλειά ο Γιώργος Φακανάς. Στο κλαμπ «Take Five», έζησε μια ολόκληρη σεζόν σαν ένας ατόφιος τζαζ μουσικός. Στην παρέα, μαζί με τον Φακανά, ήταν ο τότε «χεβιμεταλάς» ντράμερ Γιώργος Μανιάτης και ο πολιτογραφημένος Έλληνας πια πολυπνευστός David Lynch, με το μικρόφωνο παραδομένο στη γλυκιά φωνή της Sandy Πολίτη.
Λίγο καιρό μετά, το ντουέτο Μπενετάτος - Φακανάς ενισχύθηκε από τον δυναμισμό του σπουδαίου Γιάννη Σταυρόπουλου στα τύμπανα, οδηγώντας στην ηχογράφηση του πρώτου τους τζαζ δίσκου. Το «StandArt» άλμπουμ περιείχε τις διασκευές πολύ γνωστών τζαζ standards από το American Songbook.
Ήταν πια η εποχή που ο Παντελής Μπενετάτος κατάκτησε τις ιδιότητες ενός περφόρμερ και αυτοσχεδιαστή που μπορεί να επικοινωνεί τη μουσική του με τον κόσμο, ενώ πλέον μπορεί να αλλάξει ένα προσχεδιασμένο μουσικό πλάνο, ανάλογα με τις δυνατότητες των συνεργατών ή τις συνθήκες του χώρου όπου παίζουν. Αλλά και του κοινού που παρακολουθεί τον έντεχνο αυτοσχεδιασμό των μελών του μουσικού συνόλου.
Συνεργασίες και συναυλίες
Έχοντας συναντηθεί επί σκηνής με σπουδαίους μουσικούς της διεθνούς τζαζ σκηνής σαν τον ντράμερ του σεξτέτου του Miles Davis, τον cool Jimmy Cobb ή τον δυναμικό Ralph Peterson και τους Wayne Dockery και Bobby Watson, πολύ σημαντική θεωρεί ο Παντελής τη συνεργασία του με τα συγκροτήματα του Γιώργου Τρανταλίδη.
Συμμετείχε στους δίσκους του «πατριάρχη» της ελληνικής τζαζ, όπως και σ' αυτούς του Τάκη Μπαρμπέρη, συνεργάστηκε με τους «Mode Plagal», τους «Πυρός Αιθήρ», τους «Jazz Express» -με το σαξόφωνο του Δημήτρη Βασιλάκη- κι έπαιξε με τον συνάδελφο από το Ωδείο Φίλιππος Νάκας κιθαρίστα Κώστα Μπαλταζάνη.
Νύχτες αξέχαστες στο «κρυφό σχολειό» της τζαζ, το κλαμπ «Παράφωνο» της οδού Ασκληπιού, στο υπόγειο "Half Note Jazz Club" της Μιχαλακοπούλου με αφεντικό τον αξέχαστο Δημήτρη Δεικτάκη, ή στα λάτιν κλαμπ σαν το "Palenque" στου Γουδή, κάποτε με τον μοναδικό τραγουδιστή Ray de la Paz, το "Enzzo De Cuba" στο Μπουρνάζι ή την "Cubanita" στου Ψυρρή, με εκλεκτούς μουσικούς από την ντόπια latin κοινότητα.
Τους «Tierra Brava» του Χιλιάνου Alejandro Diaz, σε δικές του συνθέσεις, τους θυμόμαστε ακόμα όσοι κάποτε βρεθήκαμε εκεί. Ειδικά τη βραδιά που έπαιξαν στο θέατρο του λόφου, support συγκρότημα στους περίφημους Κουβάνους μουσικούς των «Los Van Van».
Η τέχνη είναι ένα πανίσχυρο όπλο, ικανό να εξισορροπήσει τον βόθρο που μας περιβάλλει. Ιδανικό θα ήταν όλοι σε αυτή τη χώρα να νιώσουμε την χρησιμότητά της, τη ζωντανή επιρροή της στον ψυχισμό μας. Η καλή μουσική μάς αναβαθμίζει σ’ ένα άλλο επίπεδο ζωής»
Ο δάσκαλος της μουσικής
Ο Παντελής Μπενετάτος βρέθηκε κάποια στιγμή να διδάσκει, μαζί με τον Τάκη Πατερέλη, στο Κεντρικό Ωδείο του Κώστα Κλάββα. Το «δασκαλίκι» ήρθε από τύχη, ποτέ δεν το επιδίωξε.
Σαν ένεργός μουσικός που ήταν, ένιωθε όμορφα μεταδίδοντας τη μουσική του εμπειρία στους καλούς νέους ροκ μουσικούς. Κάτι που συνεχίστηκε στο Ωδείο Τέχνης του Γιώργου Φακανά και αργότερα στο Ωδείο Φίλιππος Νάκας, όπου εξακολουθεί να διδάσκει έως και σήμερα.
Η εμπειρία του σαν δάσκαλου τον βοήθησε να «φιλτράρει» τις μουσικές του γνώσεις, ώστε αυτές να είναι κατανοητές από τους αποδέκτες τους. Ο κάθε καλός του μαθητής υπήρξε για τον Παντελή μια ιδιαίτερα θετική εμπειρία, μια ευλογία.
Ένα «κοινωνικό» επάγγελμα
Σήμερα, ο Παντελής Μπενετάτος ζει μαζί μας οργουελικές στιγμές «επιστημονικής φαντασίας», με τον εφιάλτη της πανδημίας και τις συνέπειές της στην καθημερινότητά μας. Ειδικά για τους μουσικούς, ένα κατεξοχήν «κοινωνικό» επάγγελμα, το οποίο έχει ανάγκη το κοινό για να υπάρξει.
«Στις δύσκολες στιγμές που ζούμε, αυτό που μας κρατάει όρθιους σαν ανθρώπους είναι η ψυχή μας, η σκέψη μας. Η τέχνη είναι ένα πανίσχυρο όπλο, ικανό να εξισορροπήσει τον βόθρο που μας περιβάλλει. Ιδανικό θα ήταν όλοι σε αυτή τη χώρα να νιώσουμε τη χρησιμότητά της, τη ζωντανή επιρροή της στον ψυχισμό μας. Η καλή μουσική μάς αναβαθμίζει σ’ ένα άλλο επίπεδο ζωής» λέει ο Παντελής, απευθυνόμενος εις ώτα μη ακουόντων, φορέων ή μη, του καθημαγμένου εγχώριου πολιτισμού μας.
Ο ήλιος έγλυφε την κορυφή του κατακα(η)μένου Υμηττού, πλησιάζοντας στη δύση, όταν ξαφνικά οι ακτίνες του έδωσαν τόπο σε μια δυνατή, καταιγιστική βροχή. Ευχαριστώ, Παντελή!
