Η Κυπριοφινλανδή Άντρια Αντωνίου σπούδασε μουσική και χορό στο Λονδίνο και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε μόνιμα εκεί συμπληρώνοντας τον βιοπορισμό της με το να διδάσκει μουσική και χορό. Θαυμάσια ερμηνεύτρια, με ξεχωριστό ηχόχρωμα και προσωπικότητα, επικεντρώθηκε στο ιδίωμα της latin jazz, αλλά από ένα σημείο και μετά και στο ελληνικό ελαφρό τραγούδι. Μας μίλησε για το περσινό πολύ όμορφο άλμπουμ της «Encuentro» και τις άλλες δραστηριότητές της αλλά και για το πώς βίωσε η εκεί μουσική κοινότητα την πανδημία και την καραντίνα.
* Αισθάνεσαι περισσότερο Κύπρια, Φινλανδή, ίσως και κατά ένα μέρος Αγγλίδα από τη στιγμή που εγκαταστάθηκες μόνιμα στη Βρετανία, όλα αυτά ταυτόχρονα ή απλά μια πολίτιδα της Ευρώπης και του κόσμου;
Από κάθε πολιτισμό με τον οποίο ήρθα σε επαφή προσπαθώ να πάρω τα θετικά του στοιχεία, να ταυτιστώ μ’ αυτά και εντέλει να τα εντάξω στον δικό μου χαρακτήρα. Για παράδειγμα, από τους Κύπριους έχω ξεχωρίσει το φιλότιμο και την ανθρωπιά, από τους Άγγλους την ευγένεια και την οργάνωση κι από τους Φινλανδούς την πρακτικότητα και την ευαισθησία προς το περιβάλλον.
* Πόσο εύκολο είναι να καθιερωθεί, πόσο μάλλον να καταξιωθεί, κάποιος μη Άγγλος ερμηνευτής στην Αγγλία;
Στο Λονδίνο υπάρχουν χιλιάδες εξαίρετοι μουσικοί, όλα τα ιδιώματα, όλες οι σκηνές και είδη εκδηλώσεων που μπορεί κανείς να φανταστεί. Πολύ εύκολα λοιπόν μπορεί κανείς να χαθεί ή να νιώσει ότι είναι δύσκολο να ξεχωρίσει. Σ’ αυτό το σημείο όμως στο οποίο γίνονται όλες αυτές οι σκέψεις είναι που καλείσαι να διαμορφώσεις τον καλλιτεχνικό σου χαρακτήρα. Ευκαιρίες υπάρχουν πολλές για όλους, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Απαιτείται όμως σκληρή δουλειά, συνέπεια και επιμονή. Εντέλει, δυσκολίες υπάρχουν όπου και να είσαι και είναι απαραίτητες για την εξέλιξή μας.
* Το να δημιουργήσεις μια παράλληλη καριέρα στην Ελλάδα αλλά, βέβαια -και παρά τον μικρό πληθυσμό της- στην Κύπρο δεν σε ενδιαφέρει;
Αν και μεγάλωσα στην Κύπρο, ταξιδεύω πολύ συχνά στην Αθήνα για διακοπές και συνεργασίες. Έχω αγαπήσει την Αθήνα. Θα με ενδιέφερε πολύ να δημιουργούσα μια παράλληλη καριέρα σε Ελλάδα και Κύπρο. Όσο περισσότερο εμβαθύνω στα ελληνικά ρετρό τόσο περισσότερο νοσταλγώ τις χώρες αυτές και τόσο πιο πολύ θέλω να τα μοιραστώ με κόσμο που μπορεί να τα κατανοήσει και να τα νιώσει περισσότερο.
* Το να ασχοληθείς με την jazz ήταν μια αυθόρμητη, αν όχι ενστικτώδης επιλογή, αλλά πώς και γιατί ειδικεύθηκες στη latin jazz;
Η πρώτη μου επαφή με το latin έγινε διαμέσου του χορού. Η σοβαρή αφοσίωση όμως σ’ αυτό ξεκίνησε κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στο Λονδίνο μέσω της εκπαίδευσης που πήρα και κυρίως μέσω των γνωριμιών μου με Λατινοαμερικανούς μουσικούς. Μετέπειτα, με μία από τις μπάντες που συνεργάζομαι ταξίδεψα στην Κούβα και την Κολομβία, όπου είχα την ευκαιρία να διεισδύσω άμεσα στην κουβανική και την κολομβιανή μουσική παίζοντας μαζί με ντόπιους. Εκεί αντιλήφθηκα πόσο η μουσική είναι γι’ αυτούς τρόπος ζωής, το καταφύγιό τους. Όπως και στο ελληνικό τραγούδι, αυτό που με κέρδισε στο latin είναι ότι πηγάζει από την ανάγκη του λαού να εξωτερικεύσει τον πόνο που προκαλούν η φτώχεια και η μετανάστευση, την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή και τον έρωτα που αποτελεί απόλυτη ποιητική έμπνευση. Με έχει επίσης κερδίσει η ομορφιά τής ισπανικής και της πορτογαλικής γλώσσας.
* Πόσο σχετίζεται η ερμηνεία τής latin, jazz και μη, μουσικής με τον latin χορό, τον οποίο κατέχεις άριστα και επίσης τον διδάσκεις;
Ο χορός και η μουσική, ανεξαρτήτως είδους, είναι για εμένα μια διέξοδος και μια άμεση επαφή τής ψυχής με το σώμα. Η διαφορά τους βρίσκεται στον τρόπο εξωτερίκευσης, η πηγή είναι η ίδια. Η απελευθέρωση διαμέσου του χορού προκύπτει όταν τα πόδια ακολουθούν ασυναίσθητα και αβίαστα τον ρυθμό τής μουσικής και μαζί δημιουργούν μια αρμονική ορχήστρα χρωμάτων και συναισθημάτων. Τελικά η μουσική και ο χορός έχουν για εμένα μια συμβιωτική σχέση.
* Πώς προέκυψε η μόνιμη, απ’ ό,τι αντιλαμβάνομαι, συνεργασία σου με τον Roman Gomez;
Με τον Roman Gomez γνωριστήκαμε μέσω κοινών φίλων στην Αθήνα το 2016. Η πρώτη μας συνάντηση έφερε στο φως το κοινό μας πάθος για τις πλούσιες μουσικές της Λατινικής Αμερικής. Από την πρώτη στιγμή δέσαμε εκφραστικά σε μεγάλο βαθμό. Με πολύ ενθουσιασμό ξεκινήσαμε να εξερευνούμε ιδέες για το πώς να συνδυάσουμε τις μουσικές κουλτούρες και γλώσσες που μας ενδιαφέρουν.
* Πώς θα περιέγραφες συνοπτικά το άλμπουμ σου «Encuentro»; Είσαι ευχαριστημένη από την ανταπόκριση του κοινού σ’ αυτό;
Το «Encuentro» εκφράζει τη δύναμη της συνάντησης (εξ ου και ο τίτλος του) μεταξύ μουσικών και πολιτισμών. Η μουσική του έχει χαρακτηριστεί ως ένα αμάλγαμα μεταξύ αργεντίνικου τανγκό, λατινοαμερικανικής folk και jazz. Είμαι ευχαριστημένη με την ανταπόκριση του κοινού, ειδικά από την προσέλευση στις τρεις επίσημες παρουσιάσεις του δίσκου που κάναμε στο Λονδίνο και στην Κύπρο και την αγάπη και τη ζεστασιά με την οποία δέχτηκε και αγκάλιασε την μουσική μας.
* Ποια θεωρείς ότι είναι τα κυριότερα κοινά στοιχεία, ερμηνευτικά και μη, της latin jazz και του ελληνικού ελαφρού τραγουδιού, με το οποίο επίσης ασχολείσαι συστηματικά;
Τα κοινά τους στοιχεία είναι σε μουσικό, κοινωνικό και εκφραστικό επίπεδο. Πέρα από τις άμεσες επιρροές της ελληνικής μουσικής από τη λατινική διαμέσου του έργου συνθετών όπως οι Αττίκ, Σουγιούλ, Χιώτης και άλλων και οι δύο κουλτούρες εστιάζουν στο πλάσιμο απλών σχετικά μελωδιών που μιλούν κατευθείαν στην καρδιά, ρυθμούς που σκοπός τους είναι να προσκαλέσουν σε χορό και γλέντι και επιπρόσθετα σε μελωδίες και ρυθμούς που έχουν μια φυσικότητα και μια αμεσότητα.
* Υπάρχουν κάποιες ερμηνεύτριες, από το ιδίωμα της latin jazz και όχι μόνο, που να μην σε έχουν επηρεάσει απλά, αλλά να τις είχες ως πρότυπα καθώς μεγάλωνες και σπούδαζες;
Θα ξεκινήσω με την Αργεντινή Mercedes Sosa, που με τις συγκλονιστικές ερμηνείες, με τον αγώνα της μέσα από τη φτώχεια ήδη από την παιδική ηλικία της, κατάφερε να γίνει η «φωνή» των ανθρώπων χωρίς φωνή. Η Cesaria Evora από το Πράσινο Ακρωτήρι ή αλλιώς «ξυπόλυτη ντίβα», που επίσης γεννήθηκε μέσα στη φτώχεια και με από την αβίαστη και φυσική ερμηνεία της και την επιλογή της να τραγουδά ανυπόδητη διαμαρτυρόταν για τη φτώχεια της χώρας της. Μεγάλη επιρροή σε μουσικό και αισθητικό επίπεδο ήταν η Omara Portuondo, που στο ηχόχρωμά της σκιαγραφείται ολόκληρη η Κούβα. Παρόμοια επιρροή είχα και από τη Silvia Perez Cruz, τη νεαρή Ισπανίδα τραγουδίστρια της οποίας που η αμεσότητα, η εκφραστικότητα, η ειλικρίνεια, η απλότητα και η φυσικότητα μαγεύουν και συγκινούν. Από την άλλη, οι ερμηνείες της Δανάης Στρατηγοπούλου με έκαναν να ερωτευτώ το ελληνικά ελαφρό τραγούδι, η Ρόζα Εσκενάζυ μου πρωτογνώρισε το ρεμπέτικο και η Χάρις Αλεξίου και η Τάνια Τσανακλίδου με έκαναν να νιώσω το βάθος του ελληνικού στίχου.
* Πώς βίωσες, ως μουσικός και ως άνθρωπος, την καραντίνα στο Λονδίνο; Πιστεύεις ότι θα ήταν διαφορετικά αν βρισκόσουν σε κάποια άλλη χώρα και πόλη;
Κατά την περίοδο της καραντίνας είχε αλλάξει εντελώς ο τρόπος με τον οποίο δουλεύω, καθώς η διδασκαλία και οι εμφανίσεις γίνονταν διαδικτυακά. Είχα χρόνο να εμβαθύνω στο καθετί, να μελετήσω για ώρες μουσική, να διαβάσω βιβλία, να κάνω περισσότερη γυμναστική και να απολαύσω τα δάση γύρω από το σπίτι μου. Παρά την αβεβαιότητα και τον φόβο που σε κάποιες στιγμές με κυρίευαν, η περίοδος αυτή ήταν κατά βάση εποικοδομητική. Πιστεύω πως όπου και να βρισκόμουν, με τον ίδιο τρόπο θα βίωνα αυτή την εμπειρία. Ήταν μια περίοδος αναθεώρησης, με επίκεντρο την επιστροφή στα απλά, τα καθημερινά αγαθά και στους αγαπημένους μας ανθρώπους.
* Θεωρείς ότι οι οικονομικές και άλλες συνέπειες της πανδημίας άλλαξαν δραστικά και σε βάθος το μουσικό και συνολικά το πολιτιστικό γίγνεσθαι, με μια κουβέντα ότι η μουσική έχει αλλάξει ως προς το πώς δημιουργείται και παίζεται; Αυτή η αλλαγή θα συνεχίσει να υφίσταται ακόμα κι όταν η πανδημία θα έχει αντιμετωπιστεί;
Η πανδημία έχει αναμφίβολα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται η μουσική. Είχαμε για πρώτη φορά διαδικτυακές εμφανίσεις. Μια καινούργια πραγματικότητα, ιδιαίτερη, αρκετά μοναχική, αφού δεν υπάρχει η μαγική ενέργεια μεταξύ κοινού και μουσικού, αλλά που συνάμα έφερε παρηγοριά σε τόσα σπίτια. Είχαμε επίσης πολλές ηχογραφήσεις εξ αποστάσεως που κρατούσαν απασχολημένους πολλούς μουσικούς. Το μειονέκτημα είναι ότι δύσκολα μπορεί κανείς να βιοποριστεί έτσι. Πιστεύω ότι μόλις τελειώσει αυτή η περιπέτεια, ο κόσμος θα έχει τόση ανάγκη να βγει έξω χωρίς φόβο, να ακούσει τους μουσικούς από κοντά, να αγκαλιαστεί και να δώσει βάση στο πραγματικό νόημα της ζωής.
* Και τα προσεχή σχέδιά σου στην έδρα σου, την Αγγλία, αλλά ίσως και αλλού;
Αυτή η περίοδος είναι πολύ ιδιαίτερη λόγω του κορωνοϊού. Το πλάνο μας αρχικά ήταν να κάναμε μια μικρή καλοκαιρινή περιοδεία με τον Roman Gomez σε Ελλάδα, Ισπανία και Κύπρο για την προώθηση του «Encuentro». Όλα βέβαια έχουν πλέον ακυρωθεί, οπότε αυτή την περίοδο συνεχίσαμε να δημιουργούμε μαζί με τους συνεργάτες μας εξ αποστάσεως και να οργανώνουμε καινούργια projects για όταν επιτέλους συμβεί η επιστροφή στην κανονικότητα.
Ελπίζουμε να συμβεί σχετικά σύντομα αυτό, ώστε, ανάμεσα στα άλλα, να έχουμε και την ευκαιρία να απολαμβάνουμε ζωντανές εμφανίσεις της Άντριας Αντωνίου συχνότερα...
