Θύελλα πολιτικών αντιδράσεων και σοβαρών διαφοροποιήσεων από νομικούς επιστήμονες, ξεσήκωσε η επικίνδυνη για τη Δημοκρατία γνωμοδότηση του Ισίδωρου Ντογιάκου αναφορικά με τη δυνατότητα ελέγχων της ΑΔΑΕ στις περιπτώσεις παρακολούθησης πολιτών για εθνικούς λόγους από την ΕΥΠ.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τσίπρας σε Ντογιάκο / Ελάτε να με συλλάβετε - Παραιτούμαι της βουλευτικής μου ασυλίας
Την Τρίτη, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, μετά από σχετικό αίτημα της Cosmote, εξέδωσε γνωμοδότηση σύμφωνα με την οποία με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, η ΑΔΑΕ δεν έχει αρμοδιότητα να διαχειρίζεται αιτήματα πολιτών που ζητούν να πληροφορηθούν αν υπήρξε παρακολούθηση των τηλεφώνων τους για λόγους εθνικής ασφάλειας, ούτε μπορεί να απευθύνεται σχετικά σε τηλεφωνικούς παρόχους. Ο ίδιος υποστηρίζει δε ότι πλέον, η εν λόγω αρμοδιότητα ανήκει πλέον σε τριμελές όργανο, το οποίο αποτελείται από δύο εισαγγελικούς λειτουργούς και τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ.
Ωστόσο, ο κ. Ντογιάκος δεν έμεινε μόνο στη γνωμοδότηση. Αντιθέτως προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα εξαπέλυσε απειλές κάνοντας λόγο για «ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παραβίασης των σχετικών διατάξεων τόσο εκ μέρους κάποιου μέλους της ΑΔΑΕ όσο και εκ μέρους άλλων προσώπων, τα οποία αναφέρονται σαφώς στο Νόμο». Σχολιάζει δε ότι οι προβλεπόμενες ποινές, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, προβλέπουν ακόμη και κάθειρξη.
Τα παραπάνω, προκάλεσαν την ηχηρή αντίδραση του Αλέξη Τσίπρα ο οποίος σημειώνοντας ότι παραιτείται της βουλευτικής ασυλίας του αναφέρει προς τον Ι. Ντογιάκο: «Σας περιμένω να με συλλάβετε».
Υπενθυμίζεται ότι ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, στις 5 Δεκεμβρίου είχε επισκεφτεί τον κ. Ντογιάκο, με αφορμή τα δημοσιεύματα για την παρακολούθηση των αρχηγών των Ενόπλων Δυνάμεων από την ΕΥΠ. «Θέλω να ελπίζω και ελπίζω ότι σε αυτή την χώρα οι θεσμοί της Δημοκρατίας λειτουργούν ακόμη» σημείωνε τότε ο Αλ. Τσίπρας εκφράζοντας τη βαθύτατη ανησυχία του για τις εξελίξεις.
Στη συνέχεια ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος με δήλωσή του έκανε λόγο για γνωμοδότηση που «παραβιάζει εξόφθαλμα την ευθέως εκ του Συντάγματος εκπορευόμενη ανεξαρτησία της ΑΔΑΕ».
«Ο θεσμός των ανεξαρτήτων αρχών προϋποθέτει την πραγματική και όχι απλώς στα χαρτιά ανεξαρτησία της λειτουργίας τους και δεν είναι συμβατός με την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών υπό κηδεμόνευση ή καθ’ υπαγόρευση» ξεκαθαρίζει ο ίδιος.
Τη σκυτάλη των διαμαρτυριών έλαβε ο νομικός κόσμος με σειρά δηλώσεων κατά της γνωμοδότησης Ντογιάκου και της αντισυνταγματικής παρέμβασής του.
Σφοδρή επίθεση στον Ισίδωρο Ντογιάκο εξαπέλυσε με ανάρτησή του στο Facebook ο Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου, Ξενοφών Κοντιάδης.
Ο ίδιος, επισημαίνει ότι είναι νομικά αστήρικτη η γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, η οποία, όπως σημειώνει, «είναι προφανές ότι αποσκοπεί στον ευνουχισμό της Αρχής».
Ο νομικός κόσμος θα αντιταχθεί σθεναρά στην αδιανόητη παρέμβαση του εισαγγελέα στη συνταγματικά και νομοθετικά κατοχυρωμένη αποστολή της ΑΔΑΕ, με την οποία εκδηλώνεται άλλο ένα εγχείρημα συγκάλυψης του σκανδάλου των παρακολουθήσεων, καταλήγει στη δήλωσή του.
Αναλυτικά η ανάρτηση του Ξενοφώντα Κοντιάδη:
«Η σημερινή γνωμοδότηση του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την οποία επιχειρεί να περιορίσει το ελεγκτικό έργο της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών, είναι νομικά αστήρικτη, παρερμηνεύοντας την ισχύουσα νομοθεσία και το άρθρο 19 παρ. 2 του Συντάγματος. Είναι προφανές ότι αποσκοπεί στον ευνουχισμό της Αρχής, όπως δυστυχώς είχαμε προβλέψει ότι θα συμβεί πριν από λίγες μέρες. Ο νομικός κόσμος θα αντιταχθεί σθεναρά στην αδιανόητη παρέμβαση του εισαγγελέα στη συνταγματικά και νομοθετικά κατοχυρωμένη αποστολή της ΑΔΑΕ, με την οποία εκδηλώνεται άλλο ένα εγχείρημα συγκάλυψης του σκανδάλου των παρακολουθήσεων».
Θανάσης Καμπαγιάννης: Εφιάλτη της εκτελεστικής εξουσίας ο Ντογιάκος
Ως «εφιάλτη της εκτελεστικής εξουσίας» χαρακτηρίζει τον Ισίδωρο Ντογιάκο, ο δικηγόρος Θανάσης Καμπαγιάννης αναφορικά με τη σημερινή παρέμβαση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου και το «στοπ» του στην ΑΔΑΕ.
Παράλληλα επισημαίνει ότι με την εν λόγω γνωμοδότηση «επιχειρείται προληπτική καταστολή» των ελέγχων της Ανεξάρτητης Αρχής γεγονός το οποίο αποτελεί «μαύρη σελίδα στην ιστορία των εισαγγελικών και δικαστικών αρχών της χώρας» προσθέτοντας ότι «το περιεχόμενο της γνωμοδότησης δεν είναι νομικό, αλλά αμιγώς πολιτικό».
Καταλήγοντας, ο Θ. Καμπαγιάννης τονίζει ότι ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου «συνειδητά μετέτρεψε την ιστάμενη δικαιοσύνη σε ραβδούχο του καθεστώτος Μητσοτάκη».
Αναλυτικά η δήλωση του Θ. Καμπαγιάννη:
«Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ισίδωρος Ντογιάκος, αντί για Θεματοφύλακας της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, αναδεικνύεται σε Εφιάλτη της εκτελεστικής εξουσίας.
Η σημερινή γνωμοδότηση του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, με την οποία επιχειρείται προληπτική καταστολή των προαναγγελθέντων ελέγχων της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) στους ιδιώτες παρόχους, αποτελεί μαύρη σελίδα στην ιστορία των εισαγγελικών και δικαστικών αρχών της χώρας. Την ελληνική εισαγγελία την υπηρέτησε και ο Παύλος Δελαπόρτας, αλλά και ο Κωνσταντίνος Κόλλιας. Δεν θέλει πολλή σκέψη τη δόξα ποίων ζήλεψε ο συντάκτης της γνωμοδότησης.
Θα μπορούσε κάποιος να απαντήσει στη μνημειώδη σύγχυση που διακατέχει τον γνωμοδοτούντα Εισαγγελέα ανάμεσα στις διατάξεις περί γνωστοποίησης σε ιδιώτη νόμιμης επισύνδεσης για λόγους εθνικής ασφάλειας και στις διατάξεις περί ελεγκτικών αρμοδιοτήτων της ΑΔΑΕ, της ανεξάρτητης αρχής που λογοδοτεί στο Κοινοβούλιο. Ωστόσο, το περιεχόμενο της γνωμοδότησης δεν είναι νομικό, αλλά αμιγώς πολιτικό.
Σε μια κρίσιμη στιγμή, που η εκτελεστική εξουσία αποδείχτηκε ότι εργαλειοποίησε τη διαδικασία νόμιμων επισυνδέσεων διά της έκδοσης εισαγγελικών διατάξεων για λόγους “εθνικής ασφάλειας” με την παρακολούθηση πολιτικών προσώπων, δημοσιογράφων, κοκ, ο προϊστάμενος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου, αντί να διερευνήσει το σκάνδαλο, απειλεί ευθέως τον Πρόεδρο και τα μέλη της ΑΔΑΕ με ποινικες κυρώσεις: φτάνει μάλιστα στην έσχατη ασχημία να επικαλείται το άρθρο του Ποινικού Κώδικα περί κατασκοπείας. Κατάσκοπος ο Ράμμος που ανταποκρίνεται στο θεσμικό του καθήκον να διερευνήσει τις υποκλοπές και όχι αυτοί που τις διέπραξαν… Τέτοια ντροπή.
Ο κύριος Ντογιάκος μέχρι σήμερα αδρανούσε. Σήμερα συνειδητά μετέτρεψε την ιστάμενη δικαιοσύνη σε ραβδούχο του καθεστώτος Μητσοτάκη. Το όνομά του θα γραφτεί με μελανά γράμματα στα χρονικά της ελληνικής δικαιοσύνης.
Οι στιγμές είναι οριακές. Όσες και όσοι σιωπούσαν ή αμφέβαλλαν, ήρθε πλέον η ώρα να μιλήσουν».
Ακρίτας Καϊδατζής: Απροκάλυπτη παρέμβαση, θεσμικά σοκαριστική
Η παρέμβαση του Ντογιάκου συνιστά «απροκάλυπτη παρέμβαση στη λειτουργία συνταγματικά κατοχυρωμένης ανεξάρτητης αρχής» τονίζει ο αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ Ακρίτα Καϊδατζή.
Με δήλωσή του στο documentonews.gr υπογραμμίζει ότι η ενέργεια του Ισίδωρου Ντογιάκου «δεν είναι απλώς άκομψη, είναι θεσμικά σοκαριστική».
Αναλυτικά τι λέει ο Ακρίτας Καϊδατζής:
«Η γνωμοδότηση 1/2023 του Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου συνιστά απροκάλυπτη παρέμβαση στη λειτουργία συνταγματικά κατοχυρωμένης ανεξάρτητης αρχής. Ο εισαγγελέας μπορεί να γνωμοδοτεί για ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος, όχι όμως σε υποθέσεις για τις οποίες διενεργείται αρμοδίως έρευνα από δικαστήριο ή ανεξάρτητη αρχή. Η παρέμβαση σε εν εξελίξει έρευνα δεν είναι απλώς άκομψη, είναι θεσμικά σοκαριστική.
Επί της ουσίας, η γνωμοδότηση συγχέει ανεπίτρεπτα δύο διαφορετικά πράγματα. Από τη μια, ο ν. 2225/1994 ορίζει τους όρους και τη διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών. Ο νόμος αυτός τροποποιήθηκε προσφάτως με το ν. 5002/2002, που προέβλεψε ότι ο θιγόμενος από άρση του απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας δεν μπορεί να ενημερωθεί γι’ αυτήν πριν την πάροδο τριετίας από το πέρας της. Από την άλλη, ο ν. 3115/2003 ορίζει τις ελεγκτικές αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, η οποία έχει την εξουσία να διενεργεί οποτεδήποτε, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν καταγγελίας, ελέγχους στην ΕΥΠ ή σε τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, προκειμένου να διαπιστώσει αν τηρούν τη νομιμότητα. Ο νόμος αυτός σε τίποτε δεν τροποποιήθηκε από το ν. 5002/2002. Παρόλα αυτά, κατά την εξωφρενική άποψη που διατυπώνεται στη γνωμοδότηση, ο νέος νόμος δεν απαγορεύει μόνο την ενημέρωση των θιγόμενων, αλλά κατ’ αποτέλεσμα απαγορεύει και στην ΑΔΑΕ να ασκεί τις ελεγκτικές της αρμοδιότητες.
Και κάτι τελευταίο: Η γνωμοδότηση δόθηκε μετά από ερώτημα όχι κάποιας δικαστικής ή διοικητικής αρχής, αλλά μεγάλης ιδιωτικής τηλεπικοινωνιακής επιχείρησης. Δηλαδή φορέα με επαρκέστατη νομική υπηρεσία, που δεν αναζητά νομική πληροφόρηση αλλά μια γνώμη με το κύρος του ανώτατου εισαγγελικού λειτουργού. Αυτή η ιδιότυπη ιδιωτικοποίηση της δικαστικής λειτουργίας μπορεί τυπικά να μην απαγορεύεται, είναι όμως σίγουρα θεσμικά άκομψη».
Βαγγέλης Γεωργακόπουλος: Φαλκίδευση μιας ανεξάρτητης συνταγματικά προβλεπόμενης Αρχής
Από την πλευρά του ο δικηγόρος Βαγγέλης Γεωργακόπουλος κάνει λόγο για «φαλκίδευση» της λειτουργίας μιας ανεξάρτητης συνταγματικά προβλεπόμενης Αρχής.
«Κατ’ αρχάς η παρεμπόδιση του ελέγχου των τρόπων, που έχει παραβιασθεί το απόρρητο των επικοινωνιών είναι αφ΄ εαυτή προβληματική. Πολύ δε περισσότερο όταν αυτή επιχειρείται με αμφίβολης συνταγματικότητας επιχειρηματολογία που στην πραγματικότητα οδηγεί στην φαλκίδευση της λειτουργίας μιας ανεξάρτητης συνταγματικά προβλεπόμενης Αρχής» σημειώνει ο δικηγόρος σε δήλωσή του.
Βασίλης Χειρδάρης: Ο Ντογιάκος υποσκάπτει τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών
Παρέμβαση έκανε και ο δικηγόρος Βασίλης Χειρδάρης, τονίζοντας ότι η γνωμάτευση του Ισίδωρου Ντογιάκου «ακυρώνει τον έλεγχο της ανεξαρτησίας της ΑΔΑΕ και υποσκάπτει, ίσως άθελα, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών».
Ειδικότερα, αναφέρει ότι:
«Η παρακολούθηση των τηλεπικοινωνιών των πολιτών είναι μια κατάσταση που αποδυναμώνει τα θεμέλια της Δημοκρατίας, βασικό στοιχείο της οποίας είναι η δυνατότητα της ελεύθερης και απρόσκοπτης ανάπτυξης της ιδιωτικής ζωής.
Η οποιαδήποτε παρακολούθηση πρέπει να είναι απολύτως αναγκαία και να συνοδεύεται από αυστηρό και προβλέψιμο νομοθετικό πλαίσιο.
Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το κράτος δικαίου απαιτούν την δυνατότητα αυστηρού ελέγχου της οποιασδήποτε παρέμβασης στην ιδιωτική ζωή του ατόμου απ’ όπου κι αν προέρχεται».
Παράλληλα ο Βασίλης σημειώνει ότι «η δυνατότητα της ΑΔΑΕ να ελέγχει αποτελεί καθήκον της πολιτείας και θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών».
Καταλήγοντας στη δήλωσή του, ο δικηγόρος κάνει αναφορά στον Ισίδωρο Ντογιάκο, τονίζοντας χαρακτηριστικά:
«Η γνωμάτευση του ανώτατου Εισαγγελέως της χώρας εκτιμώ ότι ακυρώνει τον έλεγχο της ανεξαρτησίας της ΑΔΑΕ και υποσκάπτει, ίσως άθελα, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών».
Η αντίδραση της κυβέρνησης
Μετά τον σάλο, η κυβέρνηση εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία τάσσεται στο πλευρό του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Παράλληλα επιτέθηκε στον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, κατηγορώντας τον για «θεατρινισμούς».
«Η κυβέρνηση σέβεται και τιμά σταθερά την Δικαιοσύνη και την Δημοκρατία: χωρίς ιδιοτελείς προϋποθέσεις, υποσημειώσεις και αστερίσκους» δήλωσε ο Γ. Οικονόμου προσθέτοντας ότι «θα περιμέναμε από τον κ. Τσίπρα, έναν πρώην Πρωθυπουργό, να αντιλαμβάνεται ότι τέτοιους είδους θεατρινισμοί ταιριάζουν περισσότερο σε κάποιον σαν τον κ. Βαρουφάκη. Τελικά, φαίνεται ότι οι δύο τους εξακολουθούν να μοιάζουν σε πολλά»
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμη και μέλη της κυβέρνησης της ΝΔ συνηγορούν ουσιαστικά κατά της γνωμοδότησης Ντογιάκου. Ήδη από τις 5 Ιανουαρίου ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, δήλωσε απαντώντας σε ερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, με αφορμή δημοσιεύματα σχετικά με την παρακολούθηση του Α/ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνου φλώρου, ότι για τέτοια ζητήματα, αρμόδιες είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές όπως η ΑΔΑΕ, η ΕΑΔ και η Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα.
Απαντώντας στην ανακοίνωση του Γ. Οικονόμου η εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Πόπη Τσαπανίδου, σχολίασε ότι μιλάει η κυβέρνηση που έχει κάνει κουρέλι το Σύνταγμα, παραπέμποντας στην ανακοίνωση του Χρ. Ράμμου.
Διεθνείς διαστάσεις
Ο ΣΥΡΙΖΑ δια στόματος του ευρωβουλευτή, Κώστα Αρβανίτη τόνισε σχετικά με την γνωμοδότηση Ντογιάκου ότι θα ενημερώσει τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ξεκαθαρίζοντας ότι «Κανένας εκφοβισμός και καμία παρέμβαση δεν μπορεί να σταματήσει την έρευνα ούτε εντός ούτε εκτός της χώρας».
Για το τέλος αξίζει να σημειώσουμε ότι θέση για την αντισυνταγματική γνωμοδότηση Ντογιάκου πήρε και η πρώην μάνατζερ πολιτικής κυβερνοασφάλειας για το Facebook Άρτεμις Σίφορντ σχολιάζοντας χαρακτηριστικά ότι «η κατάντια της χώρας μέσα από αυτήν την ιστορία είναι συγκλονιστική».
