Η επιλογή της κυβέρνησης να προχωρήσει στην έκδοση συντάξεων με ατομική ευθύνη των συνταξιούχων (συντάξεις self service) στοχεύει, υποτίθεται, στην επίσπευση των χιλιάδων συνταξιοδοτικών εκκρεμοτήτων που λιμνάζουν στα υποκαταστήματα του ΕΦΚΑ.
Πέρα από τις ανυπέρβλητες δυσκολίες του εγχειρήματος και τις επικίνδυνες καταστάσεις που μπορεί να γεννήσει η πρωτοβουλία αυτή (βιομηχανία πλαστών συντάξεων, επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, σε πολυετή βάση) εις βάρος των συνταξιούχων, αναδεικνύεται η παταγώδης αποτυχία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει μια κατάσταση όπως οι καθυστερήσεις στην έκδοση των συντάξεων που, αντί να βελτιώνεται, μάλλον συνεχώς επιδεινώνεται.
Το χειρότερο όμως είναι ότι η κυβέρνηση ψεύδεται ασύστολα ως προς τις εκκρεμείς συντάξεις, αλλά και την εκτιμώμενη δαπάνη που προκύπτει από τις εκκρεμότητες αυτές.
Η κυβέρνηση λέει ψέματα και ως προς τον αριθμό των εκκρεμοτήτων, αλλά και ως προς το ποσό που απαιτείται να καλύψουν ο κρατικός προϋπολογισμός και ο ΕΦΚΑ, δημιουργώντας συνθήκες "ακραίου κρυφού χρέους". Η ιστορία των greek statistics επαναλαμβάνεται, με σοβαρό ενδεχόμενο η χώρα να βρεθεί δημοσιονομικά προ δυσάρεστων εκπλήξεων.
Είναι γνωστό ότι οι θεσμοί έχουν βγάλει κίτρινη κάρτα στην κυβέρνηση για το εν λόγω ζήτημα, απαιτώντας μάλιστα να τηρηθεί η δέσμευση για εκκαθάριση των εκκρεμοτήτων μέχρι το τέλος Ιουνίου του 2022.
Στο μεταξύ, τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση του τέταρτου τριμήνου του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή είναι άκρως παραπλανητικά.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που εστάλησαν στη Βουλή, προκύπτει ότι συνολικά 242.061 φάκελοι για κύριες και επικουρικές συντάξεις βρίσκονται σε αναμονή, εκ των οποίων οι 182.874 είναι ληξιπρόθεσμοι, δηλαδή βρίσκονται σε καθυστέρηση για πάνω από τρεις μήνες. «Η δαπάνη αποπληρωμής φθάνει τα 522,6 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 459 εκατομμύρια αφορούν τις ληξιπρόθεσμες οφειλές» ισχυρίζεται ο κ. Χατζηδάκης.
Η αλήθεια είναι τελείως διαφορετική:
1. Σύμφωνα με τα πραγματικά στοιχεία του Ιανουαρίου του 2022, τα οποία αποκρύπτει η κυβέρνηση και παρουσιάζουμε σήμερα, οι εκκρεμότητες στις κύριες συντάξεις είναι 152.345 και η ανερχόμενη δαπάνη 449.132.072 ευρώ μόνο για τις κύριες συντάξεις. Από αυτές, οι 123.098 αφορούν κύριες συντάξεις και 27.728 είναι οι διεθνείς συντάξεις, οι οποίες και κουβαλάνε βαριά (δημοσιονομικά) αναδρομικά (ύψους 134.000.000 ευρώ). Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση κάνει λόγο για μόλις 73.000 ληξιπρόθεσμες αιτήσεις κύριας συνταξιοδότησης(!) αλλοιώνοντας τους αριθμούς, με ξεκάθαρο στόχο να εμφανίσει δήθεν έργο στην απονομή των συντάξεων, αποκρύπτοντας τον δημοσιονομικό εκτροχιασμό.
2. «Με τρόπο» παλιότερα αφαιρέθηκαν 10.000 αιτήματα χορήγησης επιδομάτων απολύτου αναπηρίας, που έως τότε καταγράφονταν ως αιτήματα συνταξιοδότησης.
3. Γίνεται υποεκτίμηση δαπανών σε σχέση με τα δικαιούμενα αναδρομικά των συνταξιούχων που υποβάλλουν αιτήσεις. Ενώ λοιπόν έκαστος συνταξιούχος έχει λαμβάνειν κατά μέσο όρο 5.000 ή 6.000 ευρώ αναδρομικά από την ημερομηνία αιτήσεως συνταξιοδότησης, όλοι οι υπολογισμοί και η εκτίμηση δαπανών γίνονται με προϋπολογισμένα ποσά, μειωμένα κατά το ήμισυ.
4. Η κατάσταση είναι εξίσου δραματική και σε σχέση με τις καθυστερούμενες επικουρικές συντάξεις. Οι πραγματικές εκκρεμότητες στις επικουρικές συντάξεις είναι 124.300 και η σχετική δαπάνη ανέρχεται σε 223.000.000 ευρώ. Σημειωτέον ότι ακόμα και αυτά τα στοιχεία είναι σαφώς υποεκτιμημένα, σε σχέση με την πραγματικότητα, με διάφορα λογιστικά τερτίπια.
5. Ίδια είναι η κατάσταση και στα εκκρεμή εφάπαξ. Η κυβέρνηση παρουσίασε στη Βουλή 12.000 περίπου αιτήσεις εφάπαξ σε εκκρεμότητα, ενώ τα εφάπαξ που εκκρεμούν είναι 45.000. Πώς φτάνουμε από το ένα νούμερο στο άλλο; Ο κ. Χατζηδάκης μετρά μόνο τα εφάπαξ που είναι σε εκκρεμότητα και για τα οποία έχει εκδοθεί απόφαση κύριας σύνταξης. Η δαπάνη για τα εφάπαξ ανέρχεται σε 675.000.000 ευρώ, καθώς ένα μέσο εφάπαξ ανέρχεται σε 15.000 ευρώ κατά μέσο όρο.
6. Τουλάχιστον 300.000.000 ευρώ είναι η δαπάνη για περίπου 55.000 ήδη συνταξιούχους που περιμένουν εδώ και 5 χρόνια τις προσαυξήσεις από την παράλληλη ασφάλιση, σύμφωνα με τον Ν.4387/2016. Η προσαύξηση σύνταξης για 5 έως 25 έτη παράλληλης ασφάλισης και με συντάξιμες αποδοχές από 800 ευρώ έως 1.500 ευρώ μπορεί να φτάσει έως 563 ευρώ τον μήνα, ενώ τα αναδρομικά για μια τριετία (με αποχώρηση, για παράδειγμα, το 2019) κυμαίνονται μεταξύ 2.160 ευρώ και 20.250 ευρώ. Όσον αφορά τα αναδρομικά για μια πενταετία (με αποχώρηση το 2017), κυμαίνονται μεταξύ 3.600 ευρώ και 33.750 ευρώ.
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι οι εκκρεμότητες στις συντάξεις αγγίζουν το 1,3 δισ. ευρώ συνολικά (αφαιρουμένων των απορριπτικών αποφάσεων) και οι αποφάσεις που πρέπει να εκδοθούν αγγίζουν τις 370.000.
Ετσι φαίνεται να εξηγείται και ο πανικός του υπουργείου Εργασίας, που οδήγησε στην πρωτοφανή ρύθμιση που ψηφίστηκε στη Βουλή και φέρει τον χαρακτήρα της «αυτο-σύνταξης στο πόδι».
* Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι δικηγόρος-εργατολόγος
