Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
24 °C
22.0°C24.8°C
3 BF 39%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.0°C24.2°C
2 BF 52%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C20.5°C
4 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
20 °C
19.3°C19.8°C
5 BF 60%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
22.9°C24.0°C
3 BF 33%
Οι αρχαιολόγοι δεν καταθέτουμε τα όπλα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οι αρχαιολόγοι δεν καταθέτουμε τα όπλα

ΑΡΧΑΙΑ

Tους τελευταίους μήνες παρακολουθούμε ως απελπισμένοι θεατές ένα πραγματικό θέατρο παραλόγου στον σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης. Ένα τρανταχτό δείγμα, πώς η δημοκρατία και η λογική υποτάσσονται σε μια αυταρχική και δεσποτική αντίληψη και νοοτροπία. Ποιος ο λόγος του κατακερματισμού του αρχαιολογικού χώρου στον σταθμό Βενιζέλου; Γιατί θυσιάζεται η πολιτιστική κληρονομιά μας που είχε μείνει αλώβητη για περίπου 1.500 χρόνια, όταν, μάλιστα, έχει βρεθεί λύση παραμονής κατά χώραν; Εμμονές, εμπάθεια, ρεβανσισμός, ώστε να μην προχωρήσει έργο στο οποίο είχε βρει λύση η προηγούμενη κυβέρνηση; Διασπάθιση δημόσιου χρήματος; Ταλαιπωρία των πολιτών με την επιμήκυνση για πέντε ακόμη χρόνια του έργου του μετρό; Τι μπορεί να δικαιολογήσει το έγκλημα στην κληρονομιά μας;

Ο πολιτισμός θυσία στο εργολαβικό κέρδος

Mέσα σε μια ατμόσφαιρα εργολαβικού κέρδους φαίνεται να θυσιάζεται το όραμα μιας λαμπρής πολιτιστικής ανάπτυξης στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Αν κρίνουμε, δε, από την «ανάδειξη» αρχαιοτήτων που υλοποίησαν εσπευσμένα σε μικρό τμήμα του σταθμού Αγίας Σοφίας και διαφήμισαν υπερβολικά με αφορμή τη ΔΕΘ, το αποτέλεσμα προβλέπεται να είναι ένα θλιβερό σκηνικό.

Ομως, οι πολίτες αντιδρούν, η Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς πρωτοστατεί με διαδηλώσεις και νομικές διεκδικήσεις και ίσως στο τέλος κάτι να περισωθεί, καθώς σήμερα έχει αφαιρεθεί με εμμονικό τρόπο περίπου το 1/5 του αρχαιολογικού χώρου. Έφτασαν μάλιστα και οι πρώτες νίκες από τη Δικαιοσύνη, παρά τις ενστάσεις της Αττικό Μετρό. Με την υπ’ αριθ. 14764/29.11.2021 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης έγινε δεκτό το αίτημα της συντηρητικής απόδειξης που ζητούσαν 316 πολίτες.

Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, οι ειδικοί εμπειρογνώμονες που εξέτασαν την κατάσταση των αρχαιοτήτων που αποσπώνται αλλά και τις συνθήκες απόσπασης αμφιβάλλουν αν διασφαλίζεται η ακεραιότητά τους και αν οι επίδικες εργασίες απόσπασης θα επιτρέψουν πράγματι («de lege artis») την επαναφορά του κρίσιμου μνημείου στη θέση του, σε ποσοστό 92%, όπως επιβάλλει η Υπουργική Απόφαση της 4.3.2020. Αντίθετα, διαπίστωσαν ότι η μεθοδολογία της απόσπασης επιφέρει ανεπανόρθωτη βλάβη. Επίσης διαπίστωσαν ότι το αρχαιολογικό έργο γίνεται με πίεση χρόνου, χωρίς να τηρούνται όλοι οι κανόνες της αρχαιολογίας και η νομοθεσία για την προστασία των αρχαιοτήτων, γεγονός που θα αποβεί εις βάρος του αρχαιολογικού αντικειμένου. Μήπως αυτή η διαπίστωση θυμίζει κάτι αντίστοιχο από το παρελθόν, το μοιραίο 2014; Το μνημείο της Αμφίπολης; Είμαστε σε αναμονή...

Το ΣτΕ συνεργός στο έγκλημα;

Τέλος, δεν μπορώ να μην αναφερθώ με πόνο ψυχής σε θέσεις που έχουν παρουσιαστεί με κυνικό τρόπο και ανερυθρίαστα κατά τις πρόσφατες συνεδριάσεις του ΣτΕ με αφορμή την ανεπαρκέστατη μελέτη απόσπασης που ενέκρινε η υπουργός, προκειμένου να διαστρεβλώσουν όλοι μαζί, ΥΠΠΟΑ και Αττικό Μετρό, τα τεκταινόμενα στον σταθμό Βενιζέλου, προσπαθώντας να δικαιολογήσουν τα αδικαιολόγητα. Δεν θα αντιληφθεί τελικά το Ανώτατο Δικαστικό Όργανο του Κράτους ότι άθελά του μπορεί να γίνεται συνεργός στο έγκλημα που τελείται στη Θεσσαλονίκη; Οι νομικοί της Αττικό Μετρό ερμηνεύουν κατά το δοκούν διατάξεις του αρχαιολογικού νόμου και του νόμου 4412 περί δημοσίων συμβάσεων. Στελέχη της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΥΠΠΟΑ συναινούν και υπογράφουν αποφάσεις, αναλαμβάνοντας ευθύνες που δεν τους αναλογούν και μένοντας εκτεθειμένοι. Ταυτόχρονα, επιμένουν να δηλώνουν ότι οι αρχαιότητες βγαίνουν δήθεν ολόσωμες, ενώ ο χώρος έχει τεμαχιστεί σε 96 κομμάτια και τα μνημεία κόβονται οριζόντια και κάθετα και ό,τι δεν θα χωρά στον σταθμό αν επιστραφούν τα αρχαία, δεν θα ξαναμπεί. Δηλαδή, αν παρομοιάσουμε τα αρχαία με έναν άνθρωπο που κομματιάζεται και στη συνέχεια ράβεται για να ανασυσταθεί, και μάλιστα αν περισσεύουν από την απαιτούμενη στάθμη έδρασης τα άκρα πόδια του αυτά κόβονται, σε μας τελικά παραδίδεται ένας Φρανκεστάιν.

Η Ιστορία κρίνει και καταδικάζει

Όμως, παρά τον θυμό, την αγανάκτηση και τη μεγάλη ντροπή για εμάς τους αρχαιολόγους, δεν καταθέτουμε τα όπλα. Έχουμε την ελπίδα ότι την ύστατη στιγμή οι αρχαιότητες θα παραμείνουν στη θέση τους. Παλεύουμε και θα παλεύουμε για να χτυπάμε τα κακώς κείμενα ακόμη και σε ένα ζοφερό και δυστοπικό περιβάλλον κοινοβουλευτικής δικτατορίας και θόλωσης της διάκρισης των εξουσιών. Η αρχαιολογική κληρονομιά μας φέρει στις πλάτες της συμπυκνωμένη όλη τη δράση και την ψυχή των προγόνων μας. Η προσβολή της τιμωρείται. Η Ιστορία κρίνει και καταδικάζει. Ας το σκεφτεί αυτό η κυβέρνηση έστω και τώρα και ας βρει μια πρόφαση για να μην συνεχιστεί το έγκλημα στον σταθμό Βενιζέλου.

* Η Μαρία Βλαζάκη είναι αρχαιολόγος, επίτιμη γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟΑ, πρώην γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL