Κάπως αλλιώς την είχε οραματιστεί ο οικοδεσπότης αυτή την ευρωμεσογειακή σύνοδο κορυφής. Όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης την είχε προαναγγείλει στις αρχές Ιουνίου, τόπος της διοργάνωσης ήταν η πατρίδα του τα Χανιά και στόχος του ήταν να λάμψει με τις επιτυχίες του στους εμβολιασμούς και στα σχέδια για τη διαχείριση της κλιματικής κρίσης.
Επιπλέον ήθελε να δείξει στον έξω κόσμο -εντός των συνόρων το αποφεύγει διά ροπάλου- ότι μπορεί να κινηθεί στα χνάρια του προκατόχου του Αλέξη Τσίπρα και να πάει και ένα βήμα παραπάνω.
Γι’ αυτό πρωταγωνίστησε στη διεύρυνση της ευρωμεσογειακής από EU MED 7 σε 9, προσθέτοντας στη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Κύπρο, τη Μάλτα και βεβαίως την Ελλάδα δυο χώρες μεσογειακές μεν, αλλά με ιδιαίτερο σεβασμό στον... Βορρά. Την Κροατία και τη Σλοβενία.
Το γεγονός ότι οι δύο αυτές χώρες κυβερνώνται από τη Δεξιά ήταν ένα ακόμη πλεονέκτημα για τον Μητσοτάκη, ο οποίος δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται ότι η συμμαχία με τους προσφυγοφάγους δεν είναι προς όφελος καμίας χώρας πρώτης υποδοχής, όσους Μηταράκηδες κι αν έχει στο υπουργείο Μετανάστευσης.
Όμως, τόσο η πανδημία όσο και η κλιματική κρίση χάλασαν τα σχέδια του πρωθυπουργού για ωραία φωτογραφικά στιγμιότυπα στην Κρήτη στο πλάι των Ευρωπαίων εταίρων. Η Κρήτη “κοκκίνισε”, η σύνοδος μεταφέρθηκε άρον - άρον στην Αθήνα, στο προστατευμένο περιβάλλον του “Σταύρος Νιάρχος”, ενώ ο οικοδεσπότης δεν μπόρεσε να αποκρύψει την αποτυχία του κρατικού μηχανισμού στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών.
Τουλάχιστον μπορεί να επικαλεστεί την κλιματική κρίση και τις καταστροφικές πυρκαγιές στην υπόλοιπη Μεσόγειο, όπου τα... σκήπτρα κρατούν η Σικελία και η Σαρδηνία.
Η Διακήρυξη των Αθηνών
Αλλά και οι υψηλοί προσκεκλημένοι θα ήθελαν μια πιο χαλαρή συνεύρεση -και να πουλήσουν στο εσωτερικό τους κοινό την ευαισθησία τους για τον πλανήτη. Θα ήθελαν πολύ να φωτογραφηθούν πλάι στο κύμα και να βάλουν φαρδιά πλατιά την υπογραφή τους κάτω από τη Διακήρυξη των Αθηνών για την κλιματική αλλαγή, καθώς και κάτω από την πολιτική Διακήρυξη της EU MED 9. Σε δύο κείμενα στα οποία θα τονίζεται, με γενικά και ωραία λόγια, η ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού μεταξύ των κρατών της Μεσογείου, όπως επίσης και εντός της Ε.Ε. σε ζητήματα οικονομικά, θεσμικά και επιχειρησιακά για την προστασία του περιβάλλοντος.
Όμως, η συγκυρία δεν ήταν καθόλου ευνοϊκή, καθώς, μόλις μία μέρα πριν από τη χθεσινή ευρωμεσογειακή σύνοδο, φρόντισαν οι Αμερικανοί, οι Βρετανοί και οι Αυστραλοί να δείξουν πόσο λίγο εκτιμούν τις απόψεις και τα συμφέροντα της Ε.Ε. -και πόσο αδιαφορούν για τη μοναδική χώρα εντός της που διαθέτει πυρηνικά όπλα, τη Γαλλία.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε την παραχώρηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία μαζί με τη Μ. Βρετανία, προκειμένου οι τρεις χώρες να συνεργαστούν σε θέματα ασφάλειας στον Ινδικό και Ειρηνικό Ωκεανό. Κόντρα στην Κίνα -και χωρίς να μιλήσουν γι’ αυτό έστω από ευγένεια με τους Ευρωπαίους, ούτε καν με τη Γαλλία, η οποία είχε ένα τεράστιο συμβόλαιο για πώληση υποβρυχίων στην Αυστραλία.
Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο Γάλλος Πρόεδρος δεν είχε ακόμη μιλήσει μετά το πέρας της συνόδου -οπότε δεν ήταν γνωστό εάν ζήτησε από τους ομολόγους του αλληλεγγύη απέναντι στην αμερικανική πρόκληση.
Πάντως, πριν από την άφιξη του Μακρόν στην Αθήνα, το γραφείο του είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα είχε τετ α τετ συνάντηση με τον Μητσοτάκη για τα αεροσκάφη Rafale, παρά την αναγγελία του πρωθυπουργού από το βήμα της ΔΕΘ ότι η ελληνική αεροπορία θα παραγγείλει επιπλέον έξι αεροσκάφη.
Και οι πρόσφυγες;
Το σχήμα των χωρών του Νότου δεν έχει τη δυνατότητα να πάρει αποφάσεις για το προσφυγικό, πλην όμως ήταν μια καλή ευκαιρία για τους 9 να συζητήσουν πώς θα αντιμετωπίσουν ένα νέο κύμα στην περίπτωση που θα καταφέρουν οι διωκόμενοι στο Αφγανιστάν να φτάσουν μέχρι την Τουρκία και τις ακτές του Αιγαίου.
Το ζήτημα συζήτησαν και τετ α τετ ο Μητσοτάκης με τον Ντράγκι, καθώς Ιταλία και Ελλάδα είναι οι πρώτες χώρες που θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, εάν και εφόσον προκύψει. Χωρίς ο Μητσοτάκης να τολμήσει την υπέρβαση -και τουλάχιστον να συνταχθεί με το αίτημα για μια συντεταγμένη διαδικασία επανεγκατάστασης Αφγανών προσφύγων στην Ε.Ε., στη βάση δεσμευτικών ποσοστώσεων.
Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν ήρθε αυτοπροσώπως στην Αθήνα για την ευρωμεσογειακή σύνοδο, με τους δυο άλλους προέδρους να στέλνουν γραπτά τα μηνύματά τους.
Για τον πρόεδρο της Ευρωβουλής “τα ακραία φαινόμενα είναι ξεκάθαρα ενδείξεις της κλιματικής αλλαγής. Ενδείξεις που μοιάζουν με συναγερμό”. Ο Νταβίντ Σασόλι υπογράμμισε ότι “δεν έχουμε πλέον χρόνο για χάσιμο”, ότι “βρισκόμαστε κοντά στο σημείο μη επιστροφής και, εάν δεν αναλάβουμε δράση τώρα, θα είναι πολύ πιο δύσκολο να επιτευχθούν οι φιλοδοξίες μας για το μέλλον όσον αφορά το κλίμα και να αφήσουμε έναν πιο υγιή πλανήτη στις νεότερες γενιές”.
Για τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου “η κλιματική αλλαγή δεν είναι ένα θεωρητικό ή εικονικό ζήτημα, αλλά ένα ζήτημα υπαρκτό με σοβαρές συνέπειες”. Στο δικό του μήνυμα ο Σαρλ Μισέλ αναφέρθηκε στις πυρκαγιές του καλοκαιριού τονίζοντας ότι “πρέπει να σκεφτούμε πιθανά προληπτικά μέτρα για την αντιμετώπιση πυρκαγιών ή των πλημμυρικών φαινομένων”. Π.χ. να εγκατασταθούν συστήματα ειδοποίησης, να υπάρξουν καλύτεροι σχεδιασμοί σε επίπεδο τοπικής και περιφερειακής ανάπτυξης, να τεθούν σε λειτουργία μηχανισμοί αμοιβαίας συνδρομής.
Επί της ουσίας, όμως, ο Μισέλ βλέπει μόνο μια λύση: “Να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος και να εφαρμόσουμε τα μέτρα της Πράσινης Συμφωνίας που είναι απαραίτητα ώστε να αναμορφώσουμε το πρότυπο της οικονομικής και κοινωνικής μας ανάπτυξης, ώστε να αλλάξουμε το υφιστάμενο μοντέλο”.
