Ανεβαίνει τις τελευταίες ημέρες και πάλι η ένταση στα ελληνοτουρκικά, με παραβιάσεις και αναχαιτίσεις μαχητικών αεροσκαφών πάνω από το Αιγαίο, με το ωκεανογραφικό “Τσεσμέ” να κάνει τις βόλτες του στα διεθνή ύδατα μεταξύ Λήμνου και Σκύρου και με μια σκληρή ρητορική από την τουρκική πλευρά, η οποία δεν έχει απαντήσει ακόμη εάν θα προσέλθει στον επόμενο γύρο των διερευνητικών επαφών στην Αθήνα.
Αντιθέτως έχει ξεκινήσει μια στρατιωτική άσκηση τεραστίων διαστάσεων στο Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο, με τη συμμετοχή του μισού τουρκικού στόλου και τη... βαριά ονομασία “Γαλάζια Πατρίδα”, ενώ ο Τούρκος υπουργός Άμυνας προσπαθεί να ρίξει τον μουτζούρη στην Ελλάδα για κλιμάκωση της έντασης υποστηρίζοντας πως ελληνικά μαχητικά παρενόχλησαν το “Τσεσμέ” -την ώρα που το ελληνικό υπουργείο Άμυνας το διαψεύδει μετά βδελυγμίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, οι αερομαχίες είναι πάλι στην ημερήσια διάταξη, είτε επειδή τουρκικά αεροσκάφη κάνουν υπερπτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά είτε διότι μπαίνουν εντός της ζώνης των 10 μιλίων στον ελληνικό εναέριο χώρο, κάτι που για την Ελλάδα συνιστά παραβίαση, αλλά για την Τουρκία, που αποδέχεται ως όριο τα 6 μίλια, δικαίωμά της.
Το κλίμα είναι βαρύ και τείνει να γίνει εκρηκτικό, ειδικά εάν οι αερομαχίες και οι παρενοχλήσεις συνεχιστούν όλη την επόμενη εβδομάδα -με δεδομένο ότι η Τουρκία έχει βγάλει ναυτική οδηγία για την άσκηση “Γαλάζια Πατρίδα” μέχρι τις 7 Μαρτίου.
Είναι πιθανόν, λοιπόν, να κλείσει πάλι το παράθυρο ευκαιρίας για μια κάποια προσέγγιση που είχε ανοίξει με την αποχώρηση των τουρκικών σεισμογραφικών πλοίων από τη γειτονιά της Ρόδου και από την κυπριακή ΑΟΖ και με την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας - Τουρκίας ύστερα από σχεδόν πέντε χρόνια σιωπής.
Για την Άγκυρα φαίνεται ότι ο διάλογος με την Αθήνα δεν είναι προτεραιότητα κι ότι οι φιλοευρωπαϊκές κορώνες του Ταγίπ Ερντογάν δεν είχαν ούτε βάθος ούτε διάρκεια. Προφανώς του ήταν αρκετό να εξευμενίσει για λίγο τους “27”, να αποφύγει τις όποιες κυρώσεις και να πιέζει για θετική ατζέντα, χωρίς να θέλει μια πραγματική συνεννόηση με την ελληνική κυβέρνηση.
Στην Αθήνα, πάλι, η ουσιαστική συζήτηση είναι για τα εξοπλιστικά και για το ποιος θα πάρει τη μεγάλη παραγγελία για τις φρεγάτες, που ετοιμάζεται να κάνει η χώρα στον βωμό της ενίσχυσης της αποτρεπτικής δύναμης.
Στο διπλωματικό επίπεδο, άλλωστε, η ελληνική κυβέρνηση ξέρει ότι δεν έχει να περιμένει στιβαρή στήριξη από τους Ευρωπαίους -παρά τις προσπάθειες του Δένδια να βγάλει την Τουρκία στη σέντρα στο τελευταίο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης -ενώ ακόμη δεν έχει διαμορφωθεί η στάση της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ο νέος επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Άντονι Μπλίνκεν ήταν σκληρός στις πρώτες δηλώσεις του έναντι της Άγκυρας, αλλά με τον νου του στους ρωσικούς S-400 και όχι στις τουρκικές κινήσεις στην ανατολική Μεσόγειο.
Οι φίλοι, οι εχθροί και το αγκάθι της πενταμερούς
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών συνεχίζει τον ακτιβισμό των τελευταίων δεκαπέντε μηνών -αρχής γενομένης από την υπογραφή του τουρκολιβυκού συμφώνου για τα θαλάσσια σύνορα- και προσπαθεί να συσφίξει τις σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες της ευρύτερης περιοχής, με βασικό, αλλά ευτυχώς όχι μοναδικό, κριτήριο το “ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου”.
Ο ακτιβισμός αυτός δεν φέρνει πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα, επειδή τα πράγματα στην περιοχή μας είναι πολύ ρευστά, αλλά κι επειδή κάθε χώρα κοιτάει πρωτίστως το συμφέρον της.
Για παράδειγμα μετά το επιτυχημένο Φόρουμ «Φιλία» στην Αθήνα με τη συμμετοχή τεσσάρων αραβικών χωρών -το οποίο δεν άρεσε καθόλου στην Τουρκία, καθώς το εξέλαβε ως προσπάθεια απομόνωσής της- η Αίγυπτος ανακοίνωσε τη συμφωνία της με το Ισραήλ για μεταφορά φυσικού αερίου από το ισραηλινό κοίτασμα Λεβιάθαν στο έδαφός της.
Όπως επισήμανε στη Βουλή ο τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος, πρόκειται για μια εξέλιξη που θέτει δυνητικά σε αμφισβήτηση το μέλλον του αγωγού EastMed. Επί της ουσίας, βέβαια, η πιθανότητα να γίνει κάποτε αυτός ο υποθαλάσσιος αγωγός κάτω από τη Μεσόγειο εγγράφεται στον χώρο του αοράτου, αλλά η ελληνική κυβέρνηση κινείται ακόμη με αυτό το σενάριο, άρα χρειάζεται να αναπροσαρμόσει τη στρατηγική της. Για την ακρίβεια χρειάζεται στρατηγική -κι αυτή για την ώρα δεν είναι ορατή.
Αυτό φαίνεται και από την ουσιαστική απουσία της ελληνικής πλευράς στον ευρωτουρκικό διάλογο, με τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ να σέρνει τον χορό μαζί με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου -και τον Γερμανό υπουργό Εξωτερικών Χάικο Μάας να κρατάει τον ρυθμό.
Τέλος, εκεί που είναι ακόμη πιο δύσκολα τα πράγματα είναι στο Κυπριακό, για το οποίο ο ΟΗΕ έχει συγκαλέσει τελικά την άτυπη πενταμερή διάσκεψη για τις 27 Απριλίου στη Γενεύη. Οι οιωνοί δεν είναι οι καλύτεροι, καθώς η Τουρκία και ο εκλεκτός της Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ τάσσονται ευθαρσώς υπέρ της λύσης των δύο κρατών ή, όπως το διατύπωσε ο Κατρούγκαλος στη Βουλή, “η Τουρκία θέτει ευθέως ζήτημα νομιμοποίησης της εισβολής με την αναγνώριση δύο κρατών”.
Επιπλέον, μετά το ναυάγιο του Κραν Μοντανά, το κύρος του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη έχει τρωθεί επικίνδυνα στη διεθνή κοινότητα, η οποία ούτως ή άλλως έχει “κουραστεί” από το Κυπριακό. Σύμφωνα με πληροφορίες από τη Λευκωσία, τη δεύτερη εβδομάδα του Μαρτίου αναμένεται να επιστρέψει στην Κύπρο η ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ για νέες συναντήσεις με τους Αναστασιάδη και Τατάρ.
Ο Αναστασιάδης, αμέσως μετά την ανακοίνωση της ημερομηνίας για την πενταμερή, δήλωσε προσηλωμένος στη λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, ενώ προσπάθησε να επαναπροσεγγίσει το ΑΚΕΛ και κάλεσε τον γενικό γραμματέα του Άντρο Κυπριανού σε συνάντηση για την επόμενη Πέμπτη επικαλούμενος την κρισιμότητα των στιγμών για το Κυπριακό.
Ο Τατάρ, από την πλευρά του, δήλωσε πως οι Τουρκοκύπριοι θα μοιραστούν με ειλικρίνεια τις λεπτομέρειες του “νέου οράματός τους”, το οποίο, όπως είπε, έχει την πλήρη στήριξη της Τουρκίας.
