Υπέρμετρες εξουσίες εκτελεστικού χαρακτήρα δίνει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στον διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ), προκειμένου να αναπτύξει μονάδες εσωτερικού ελέγχου σε όλους τους φορείς γενικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των ΟΤΑ, και με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένας νέος ανεξάρτητος ελεγκτικός μηχανισμός, που είναι αμφίβολο εάν θα αντιμετωπίσει το τέρας της γραφειοκρατίας. Ιδίως για τους ΟΤΑ, οι οποίοι υπάγονται ήδη σε πολλαπλούς ελέγχους, η προσθήκη ενός ακόμη ελεγκτικού μηχανισμού δεν αναμένεται να συμβάλει στην επιτάχυνση υλοποίησης του καθημερινού τους έργου για την εξυπηρέτηση των αναγκών των πολιτών.
Συγκεκριμένα, στο νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, με την υπογραφή του Μάκη Βορίδη, αναπτύσσεται πιο αναλυτικά η διάταξη του νόμου για το επιτελικό κράτος περί εσωτερικού ελέγχου. Προβλέπεται ξανά ότι η λειτουργία του εσωτερικού ελέγχου θα είναι «ανεξάρτητη». Προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Ελέγχου, με τριετή θητεία, η οποία θα «απαρτίζεται από τρία (3) ή πέντε (5) μέλη, η πλειοψηφία των οποίων δεν έχει σχέση εξαρτημένης εργασίας με τον φορέα και διαθέτει ελεγκτική εμπειρία και γνώση της δραστηριότητας αυτού». Για τα μεν υπουργεία, η Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου θα λειτουργεί ως οργανική μονάδα επιπέδου Διεύθυνσης και στους λοιπούς φορείς ανάλογα με την οργανωτική τους δομή. Στους δε ΟΤΑ «συστήνεται Μονάδα Εσωτερικού Ελέγχου με κριτήρια τον αριθμό των υπαλλήλων που υπηρετούν στον φορέα και το ύψος του προϋπολογισμού τους».
Ποιοι θα είναι οι ελεγκτές
Προκειμένου να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία του εσωτερικού ελεγκτή, προβλέπεται ότι το έργο του «μπορεί να ανατίθεται σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, με σύμβαση παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών». Η πιστοποίηση δίνεται από ειδικό πρόγραμμα ελεγκτικής επάρκειας από το Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης. Ωστόσο, το συγκεκριμένο πιστοποιητικό είχε δημιουργηθεί το 2017 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και αφορούσε την πιστοποίηση των ειδικών επιθεωρητών του Γραφείου του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. Όπως και έγινε! Όμως, με την ίδρυση και λειτουργία της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, που μεταξύ άλλων κατάργησε και τον θεσμό του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, το πιστοποιητικό αγνοήθηκε πλήρως και περιήλθε σε αφάνεια. Κανένα νέο σεμινάριο δεν οργανώθηκε για τους επιθεωρητές της Αρχής Διαφάνειας εδώ και ενάμιση χρόνο.
Οι υπερεξουσίες
Πάντως, από τις διατάξεις του νομοσχεδίου ανακύπτει ζήτημα σύγχυσης στη διάκριση των εξουσιών, ιδίως στο σκέλος της εκτελεστικής εξουσίας, καθώς αναφέρεται ότι «με κοινή απόφαση του υπουργού Εσωτερικών και του διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας (ΕΑΔ) ορίζονται το περιεχόμενο, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία συμμετοχής στο Πρόγραμμα Ελεγκτικής Επάρκειας Εσωτερικού Ελεγκτή, ο τρόπος, η διάρκεια, η διαδικασία παρακολούθησης, ο τύπος του πιστοποιητικού που χορηγείται, καθώς και κάθε άλλο συναφές θέμα».
Να σημειωθεί ότι ο διοικητής της ΕΑΔ έχει διοριστεί με τον νόμο του επιτελικού κράτους και ενώ η κυβέρνηση ευαγγελιζόταν την αξιοκρατία και τη διαφάνεια, τελικώς ο διορισμός του έγινε με ειδική διάταξη και το πρόσωπο αποτελεί προσωπική επιλογή του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
