Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.2°C26.3°C
2 BF 36%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C26.0°C
3 BF 36%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.4°C24.8°C
2 BF 52%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.8°C21.6°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.9°C24.0°C
2 BF 38%
Ενότητα στη δράση
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ενότητα στη δράση

Ερμού

Είναι φανεροί πλέον οι στόχοι της κάθε παράταξης. Μετά τη σύγχυση της δεκαετίας του ’90 και τις τρεις μεγάλες, παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις που ακολούθησαν, είναι γνωστό πού το πάει ο καθένας.

Η Δεξιά προσπαθεί να κάνει ανακατανομή υπέρ των πλούσιων, προσβλέποντας ότι έτσι θα "μεγαλώσει η πίτα" και επειδή, τάχα μου, είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα, αυτή θα ανέβει στα κύματα, προς όφελος όλων. Βλέπουμε όμως τα αδιέξοδα αυτής της πολιτικής. Τεράστια αύξηση των ανισοτήτων, που οδηγεί στη φτωχοποίηση της μεσαίας τάξης και έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της ζήτησης στην αγορά και την ανακύκλωση της κρίσης. Η Δεξιά βλέποντας ότι δεν μπορεί να παρέχει κέρδη παρά μόνο σε μια μερίδα υπερ-πλουσίων, μειώνει μισθούς και συντάξεις και για να διαφυλάξει την εξουσία της καταφεύγει σε όλο και μεγαλύτερη καταστολή για να αποφύγει αντιδράσεις από τους εργαζόμενους και τους νέους. Το ζήτημα είναι αν οι λύσεις αυτές έχουν βραχυπρόθεσμο αποτέλεσμα ή προκαλούν συνήθεια υποταγής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η Σοσιαλδημοκρατία προσπαθούσε μετά τον πόλεμο να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των τάξεων, τροφοδοτώντας την άνοδο και σταθερότητα της μεσαίας τάξης, με μια ήπια κρατική παρέμβαση σε κεντρικούς τομείς. Μετά το ’90 άρχισε να πρωτοστατεί σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές και στην επάνοδο νεο-αποικιοκρατικής πολιτικής, τουλάχιστον για τις χώρες - "ατμομηχανές". Η αναζήτηση νέων αγορών, κάτω από το πρόσχημα του εκδημοκρατισμού των αραβικών χωρών, προκάλεσε χάος και γενικότερη αστάθεια, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ιδεολογικά, αποσυνδέθηκε από την Αριστερά, πρόδωσε τη μεσαία τάξη, που κύρια εκπροσωπούσε, και ό,τι απέμεινε από αυτήν αγωνίζεται για την ύπαρξή της.

Η Αριστερά, με τις διάφορες τάσεις της, ρεφορμιστική, κομμουνιστική, οικολογική, παρέλαβε ένα μεγάλο μέρος των φτωχοποιημένων ή απέλπιδων ανθρώπων, για να τους οδηγήσει εκεί που πήγαινε αρχικά η Σοσιαλδημοκρατία ή σε έναν δρόμο που πάει μακριά και με αβεβαιότητα. Οι δογματισμοί ή η ασάφεια των στόχων προκάλεσε "ομίχλη" και απογοήτευση. Η υπόθεση μιας πιο δίκαιης κοινωνίας συσκοτίστηκε μέσα σε δυσκολονόητες αναλύσεις για προβλήματα του μέλλοντος, ενώ όταν κυβέρνησε παρασύρθηκε σε οικονομίστικη πολιτική. Η σωστή συνήθεια της Αριστεράς να εξετάζει τα θέματα σε ευρύτερο περιβάλλον σκόνταψε στην κυριαρχία του παγκοσμιοποιημένου νεοφιλελευθερισμού, που θεωρεί φυσιολογικό φαινόμενο τις ανισότητες και τον υπερβολικό πλούτο.

Η συντηρητικοποίηση και η απομόνωση των ανθρώπων είναι γεγονός. Και δεν είναι αποτέλεσμα μόνο της πανδημίας. Είχε ξεκινήσει χρόνια πριν και απλώς επιδεινώθηκε με την πανδημία και το lockdown.

Ο κορμός των εργαζόμενων δεν είναι πλέον οι χειρώνακτες εργάτες. Τουλάχιστον στις αναπτυγμένες χώρες, κυριαρχούν οι εργαζόμενοι των υπηρεσιών, της υψηλής τεχνολογίας, όσοι έχουν γνώσεις. Που σημαίνει ότι εργάζονται σε συνθήκες έντασης αλλά συνήθως απομονωμένοι και με μικρή αίσθηση των συλλογικών προβλημάτων.

Το εισοδηματικό άνοιγμα μεταξύ ειδικευμένων και ημι-ειδικευμένων μεγάλωσε. Οι ανειδίκευτοι και οι μετανάστες εργάζονται μόνο για την επιβίωση.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Μετά τις οικονομικές κρίσεις και ειδικά την τελευταία, έγινε και πρόβλημα ελέγχου των μαζών. Η ακινητοποίηση των εργαζομένων δεν ήταν μόνο αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής. Η αδράνεια είναι έργο της αναδιάταξης (πολιτικής και ιδιοκτησιακής) των ιδεολογικών και επικοινωνιακών μηχανισμών και, τελευταία, της αστυνομικής καταστολής, την οποία δεν θα τολμούσαν οι κυβερνήσεις αν δεν την επιζητούσε ένα μεγάλο μέρος συντηρητικοποιημένων πολιτών.

Η πανδημία και τα οικονομικά προβλήματα πρόσθεσαν σημασία στην αντίληψη του "εσωτερικού εχθρού", που "βρίσκεται παντού" και επομένως χρειάζεται ασφάλεια από το κομπιούτερ μέχρι τη γειτονιά και το σπίτι μας.

Μεγάλο μέρος της ρεφορμιστικής Αριστεράς αποσύνδεσε τα προβλήματα των ιδεολογικών μηχανισμών από την οικονομική κατάσταση και τις ανισότητες. Δεν υπάρχουν όμως ανώγεια χωρίς από κάτω οικοδομή και θεμέλια. Τα ζητήματα των πολιτικών ελευθεριών και τα κοινωνικά δεν μπορούν να αποδεσμευτούν από τα ταξικά προβλήματα και τις διευρυνόμενες ανισότητες.

Η ενδιάμεση λύση μπορεί να είναι κοντύτερα στη φορολόγηση του μεγάλου πλούτου, ιδιαίτερα αν δεν επενδύεται και προσανατολίζεται μόνο σε επιχειρήσεις επηρεασμού της κοινής γνώμης, στη διατήρηση / επιβίωση της μικρομεσαίας τάξης, έστω κι αν είναι μόνο καταναλωτική, και στην ενίσχυση των δομών που διασφαλίζουν τα "κοινά αγαθά" (ρεύμα, νερό, τηλέφωνο, Υγεία, Παιδεία).

Η προετοιμασία της επόμενης φάσης, ειδικά αυτής που θα επιβληθεί από την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, μπορεί να γίνει με συγκρότηση "κέντρων αριστείας" επιστημόνων, με σύνδεση της αγροτικής παραγωγής με την τεχνολογία (χωρίς παλιομοδίτικες δεσμεύσεις γερμανικής προέλευσης), με εκμετάλλευση του μεγάλου αριθμού μορφωμένων νέων. Έτσι ώστε, σταδιακά και όχι με "δημιουργική πισσαρίδειο καταστροφή", να στραφεί η μεσαία τάξη από την κατανάλωση στην παραγωγή.

Το μέλλον δεν μπορεί να έχει ανεργία νέων κοντά στο 40%, δεν μπορεί να θεωρεί την Υγεία πεδίο πλουτισμού (στη Γερμανία, 12% της αύξησης του πλούτου έγινε σε επιχειρήσεις Υγείας), δεν μπορεί να διατηρεί δεσμεύσεις αποικιοκρατικής αντίληψης στην αγροτική πολιτική, δεν μπορεί να συνεχίζονται οι ροές πλούτου από τον φτωχό Νότο στον Βορρά, δεν μπορεί να διατηρεί ασύδοτους μερικούς υπερ-πλούσιους, οι οποίοι δεν αρκούνται στα κέρδη αλλά ελέγχουν και την πολιτική εξουσία.

Σε συνθήκες διεύρυνσης των ανισοτήτων, καταστροφής και φτωχοποίησης της μεσαίας τάξης και αύξησης των οικολογικών προβλημάτων, που οδηγούν σε συντηρητικοποίηση και φόβο, η Αριστερά αντιπαραθέτει ασάφεια στις θέσεις και "χυλό" στην οργάνωση. Εκεί που χρειάζεται στιβαρό μέτωπο και συνεργασίες στη βάση, βλέπουμε χαλάρωση και πολυδιάσπαση. Δυστυχώς, οι ρυθμοί των προβλημάτων δεν περιμένουν τα προγράμματα και τα συνέδρια. "Κάθε βήμα πραγματικού κινήματος έχει περισσότερη αξία από μια δωδεκάδα προγράμματα".

Οι πολιτικές θέσεις και οι αγώνες ενώνουν, όχι τα ασαφή κείμενα και οι οργανωτικοί μετασχηματισμοί.

Ιδεολογικές θέσεις χωρίς σύνδεση με τις ανάγκες είναι "ανώγεια" χωρίς θεμέλια.

Ο πολιτικός προσανατολισμός όταν δεν έχει ταξικό πρόσημο ρίχνει νερό στον "χυλό".

Ομελέτα χωρίς αυγά, στη φορολογική πολιτική, είναι τρύπα στο νερό.

Διαχείριση των προβλημάτων χωρίς επιτελική οργάνωση είναι προχειρότητα.

Η κυβέρνηση θα συνεχίσει στον δρόμο εύνοιας του πλούτου, με διακρίσεις και καταστολή. Η Αριστερά θα ακροβατεί με ιδεολογήματα και δισταγμούς ή θα επιλέξει τον δρόμο της κοινής δράσης στη βάση του ενιαίου μετώπου στα προβλήματα;

Υστερόγραφο, για λόγους ιστορικούς: Η πιο βάρβαρη στιγμή της ανθρωπότητας ήρθε όταν προσπάθησαν να δώσουν λύσεις καταργώντας οικουμενικές αξίες, την ανεκτικότητα και απολυτοποιώντας τη διάκριση φίλος / εχθρός.

Τα αυταρχικά καθεστώτα αναδείχθηκαν σε φάση κρίσης του καπιταλισμού και ήττας του εργατικού κινήματος, επικαλούμενα "έκτακτες ανάγκες". Το "τσιμεντάρισμά" τους έγινε χάρη στη δράση των ιδεολογικών μηχανισμών του κράτους (Πανεπιστήμιο, Εκκλησία, εκπαίδευση κ.λπ.), ενώ καθοριστικό ρόλο έπαιξε η αστυνομική καταστολή.

Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL