Στον δρόμο προς τη σύνοδο κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 10 και 11 Δεκεμβρίου η ελληνική κυβέρνηση δείχνει αποφασισμένη να απαιτήσει κυρώσεις εις βάρος της Άγκυρας, ακόμη κι αν η Τουρκία κάνει στο παρά πέντε μια κίνηση καλής θέλησης. Αυτό, άλλωστε, ζητάει και η αξιωματική αντιπολίτευση διά στόματος Γιώργου Κατρούγκαλου.
Υποτίθεται ότι για σήμερα είναι προγραμματισμένη η απόσυρση του σεισμογραφικού “Oruc Reis” από την επίμαχη περιοχή νότια του Καστελλόριζου επειδή “ολοκλήρωσε τις έρευνες”, όπως είχε προαναγγείλει ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν. Προηγουμένως το τουρκικό πλοίο είχε φτάσει και στα 7 μίλια από το Καστελλόριζο κινούμενο επί μέρες εντός της ζώνης δυνητικής ελληνικής κυριαρχίας (6 έως 12 μίλια).
Εδώ και σχεδόν δύο μήνες η Τουρκία δοκιμάζει τα όρια αντοχής της ελληνικής πλευράς, πλησιάζοντας τα 6 μίλια και χωρίς να τα ξεπερνάει, ενώ δεν παραβιάζει και την περιοχή που έχει οριοθετηθεί από τη συμφωνία Ελλάδας - Αιγύπτου.
Η εκτίμηση στην Αθήνα είναι ότι μέχρι και τη σύνοδο κορυφής η Τουρκία θα προσπαθήσει να δείξει ότι αποκλιμακώνει την ένταση στην ανατολική Μεσόγειο και να στείλει το μήνυμα στην Ε.Ε. ότι βεβαίως επιθυμεί τον διάλογο με την Ελλάδα -κι ότι είναι η Ελλάδα αυτή που αποφεύγει να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Και η κυβέρνηση φοβάται μήπως η προσωρινή απόσυρση του “Oruc Reis” και οι δηλώσεις της Άγκυρας υπέρ του διαλόγου οδηγήσουν τους “27” σε μια πολύ χλιαρή απόφαση.
Γι’ αυτό ο Νίκος Δένδιας επαναλαμβάνει μονότονα ότι η Τουρκία είναι ο ταραξίας που λειτουργεί αποσταθεροποιητικά στην περιοχή κι ότι αυτό θα πρέπει να το αντιληφθούν οι εταίροι, οι οποίοι, άλλωστε, “δεν είναι αφελείς”. Ο υπουργός Εξωτερικών επιμένει ότι η Τουρκία κλότσησε την ευκαιρία που της έδωσε τον Οκτώβριο η Ε.Ε. να συμμορφωθεί με το Διεθνές Δίκαιο για να αποφύγει τις κυρώσεις -κι ότι αυτό το παράθυρο έκλεισε.
Υπενθυμίζεται από την προηγούμενη σύνοδο κορυφής μέχρι και σήμερα η Τουρκία έβγαζε τη μία Navtex μετά την άλλη δεσμεύοντας περιοχές για έρευνες όλο και πιο κοντά στο Καστελλόριζο, ενώ ο Πρόεδρος Ερντογάν έκανε και το πικ νικ μέσα στα Βαρώσια, την περίκλειστη πόλη - φάντασμα, στέλνοντας το μήνυμα της διχοτόμησης για την Κύπρο.
Οπότε, πράγματι, η επιμονή του Δένδια για αποδείξεις καλής θέλησης από την πλευρά της Τουρκίας -κι όχι κάτι περιστασιακό- πριν ξεκινήσει ένας κάποιος διάλογος έχει νόημα. Το θέμα, όμως, είναι ότι δεν υπάρχει Plan B στην Αθήνα για την περίπτωση που οι εταίροι θα αποφύγουν να επιβάλουν κυρώσεις στην Άγκυρα ή θα φροντίσουν αυτές να μην... δαγκώνουν.
Τι θα συμβεί εάν η Τουρκία συνεχίσει τις κινήσεις της στην ανατολική Μεσόγειο, είτε ενισχυμένη από την... κατανόηση των “27” είτε επειδή οι κυρώσεις δεν την τρόμαξαν; Θα περιμένουν όλοι να κουραστεί η Άγκυρα να βγάζει για έρευνες τα σεισμογραφικά της σε περιοχές που μπορεί να μην έχουν ίχνος υδρογονανθράκων ή αυτοί να είναι εξαιρετικά δύσκολο και κοστοβόρο να εξορυχθούν σε μια εποχή που η τιμή τους είναι στα τάρταρα;
Αυτή η συζήτηση δεν γίνεται για την ώρα στην Αθήνα, καθώς η κυβέρνηση έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στη σύνοδο κορυφής. Και στην ξεκάθαρη στήριξη της Γαλλίας, που για τους δικούς της λόγους θέλει να τρίξει τα δόντια στην Τουρκία.
Ένας επιβαρυντικός παράγοντας
Βαρύ παραμένει το κλίμα μεταξύ Άγκυρας και Βερολίνου μετά το επεισόδιο με τον έλεγχο του τουρκικού φορτηγού πλοίου “Roseline A” από τη γερμανική φρεγάτα “Αμβούργο” στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιχείρησης “Ειρήνη” στη Μεσόγειο.
Οι Γερμανοί στρατιώτες είχαν επιχειρήσει πριν από μερικές μέρες να κάνουν νηοψία στο φορτηγό 200 μίλια βόρεια της Βεγγάζης, καθώς υπήρχαν πληροφορίες ότι μετέφερε όπλα στη Λιβύη. Η Τουρκία έσπευσε να κάνει διάβημα για να σταματήσει η έρευνα, όπερ και εγένετο. Και στη συνέχεια κατήγγειλε τους Γερμανούς για “πειρατεία”, για μη εξουσιοδοτημένη χρήση βίας.
Υποτίθεται ότι επισήμως η Τουρκία σέβεται το εμπάργκο όπλων που έχει επιβληθεί από τον ΟΗΕ και αρνείται κατηγορηματικά ότι στέλνει άρματα μάχης και πυρομαχικά στην κυβέρνηση της Τρίπολης. Ωστόσο αμφισβητεί την κοινοτική επιχείρηση “Ειρήνη” θεωρώντας ότι δεν έχει κανένα δικαίωμα να ελέγχει πλοία με τουρκική σημαία. Επίσης στην περίπτωση του “Roseline A” το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίστηκε ότι μετέφερε χρώματα και ανθρωπιστικό υλικό, ενώ έδωσε στη δημοσιότητα κι ένα σύντομο βίντεο από τον έλεγχο πάνω στο πλοίο, για να αποδείξει ότι δεν βρέθηκαν όπλα.
Στην αντεπίθεση πέρασαν δυο μέρες μετά οι Γερμανοί, που άφησαν να... διαρρεύσει εμπιστευτικό έγγραφο της Ε.Ε., σύμφωνα με το οποίο το εν λόγω πλοίο έχει μεταφέρει πολλές φορές όπλα στη Λιβύη, ενώ το όνομά του αναφέρεται και σε ειδική έκθεση του ΟΗΕ για την παραβίαση του εμπάργκο όπλων για τη Λιβύη που επέβαλε το Συμβούλιο Ασφαλείας.
Η αλήθεια είναι ότι η επιχείρηση “Ειρήνη” δεν έχει σταματήσει το λαθρεμπόριο όπλων στη Λιβύη. Αλήθεια είναι επίσης ότι η Τουρκία φροντίζει να δείχνει στους Ευρωπαίους ότι δεν πτοείται από τις αιτιάσεις τους ούτε είναι διατεθειμένη να ανεχθεί οποιονδήποτε έλεγχο, καθώς ερμηνεύει και σ’ αυτή την περίπτωση διασταλτικά το Διεθνές Δίκαιο. Η στάση της αυτή θα παίξει ένα ρόλο στη σύνοδο κορυφής -αλλά όχι καθοριστικό.
