Ο Άνταμ Σμιθ υποστήριζε ότι, στον καπιταλισμό, κάποιος που κινείται βάσει του προσωπικού συμφέροντός του, με έμμεσο και ανεπαίσθητο τρόπο υπηρετεί ταυτόχρονα το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου - ή τουλάχιστον αυτό συμβαίνει τις περισσότερες φορές. Η λογική είναι ότι κυνηγώντας τον προσωπικό πλουτισμό μου εντέλει καθιστώ πιο ευημερούσα την κοινωνία στην οποία ζω. Αυτή την υπόγεια σύνδεση του ατομικού με το γενικό συμφέρον ο Σμιθ την ονόμασε Αόρατο Χέρι. Πρόκειται για μια λογοτεχνική μεταφορά με προφανές περιεχόμενο. Εξίσου προφανές είναι ότι η αντίληψη του Άνταμ Σμιθ δεν στέκει - αν και πρέπει να πούμε ότι ίδιος δεν ήταν ζωντόβολο όπως συμβαίνει συχνά με τους οπαδούς του. #το_ατομικό_και_το_γενικό
Η ιστορία με τις ξαπλώστρες στα νησιά συνιστά χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς η απληστία των ιδιωτών βλάπτει το κοινωνικό σύνολο και σε βάθος χρόνου λειτουργεί αυτοκαταστροφικά γιατί απαξιώνει το προϊόν από το οποίο εξαρτάται. Όταν γεμίζεις τις παραλίες με ξαπλώστρες και ομπρέλες, τις καθιστάς απροσπέλαστες στους πολλούς και υποβαθμίζεις τη φυσική ομορφιά τους, η οποία προσελκύει τους τουρίστες. Όταν μάλιστα αυτό γίνεται και χωρίς να έχεις τις απαιτούμενες άδειες, τότε μπορούμε άνετα να πούμε ότι το Αόρατο Χέρι της Αγοράς μετατρέπεται σε ένα πολύ ορατό φάσκελο προς το κοινωνικό σύνολο, καθώς και σε ένα ακόμα πιο ορατό μπουκέτο στη μάπα του φυσικού περιβάλλοντος. #η_ξαπλώστρα_του_Άνταμ_Σμιθ
Η ασυδοσία των ιδιωτικών συμφερόντων τείνει να καταστήσει αφόρητη την κατάσταση συνολικά στους δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς - και όχι μόνο στις παραλίες. Αυτό που συνήθως ονομάζουμε «παθογένειες του υπερτουρισμού» δεν είναι παρά το χάλι που δημιουργεί ο ανεξέλεγκτος καπιταλισμός. Back to the basics: ο καπιταλισμός από μόνος του λειτουργεί με τρόπο καταστροφικό και αυτοκαταστροφικό. Είναι η παρέμβαση της πολιτικής για την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος που σώζει την κατάσταση - όσο μπορεί να τη σώσει δηλαδή. Είναι η νομική οριοθέτηση και η κρατική ρύθμιση της Αγοράς που καθιστούν μια καπιταλιστική οικονομία στοιχειωδώς βιώσιμη. #ρύθμιση
Στην περίπτωση της Πάρου, η παρέμβαση της πολιτικής για την υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος δεν ήρθε ούτε από την κυβέρνηση ούτε από την Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά ούτε και από τη Δικαιοσύνη. Ήταν ένα κίνημα πολιτών που έπραξε το στοιχειώδες, δηλαδή ζήτησε να μην μπορεί ο κάθε εντερπρενέρ να στήνει ξαπλώστρες και ομπρέλες όπου του γουστάρει. Θυμάστε που επί Γένοβας ο ΣΥΡΙΖΑ έλεγε (και μετά το ξέχασε) ότι τα κινήματα αποτελούν ζωογόνο δύναμη για τη δημοκρατία και μπορούν να αποτελέσουν δύναμη ανάσχεσης της κρίσης της; Ε, λοιπόν, στην Πάρο αυτό ακριβώς συνέβη. Ένα κίνημα από τα κάτω πήγε κόντρα στην παντοκρατορία των ιδιοτελών συμφερόντων και κέρδισε μια πρώτη νίκη. Στην παραλία της μικρής Σάντα Μαρίας ξηλώθηκαν οι παράνομες ξαπλώστρες. Ίσως ακόμα πιο σημαντικό είναι ότι με την κινητοποίηση της Πάρου άνοιξε πανελλαδικά το ζήτημα της ασυδοσίας των τουριστικών συμφερόντων. #it's_the_movement_stupid
Οι «αρμόδιοι» βέβαια δεν είναι απλώς «αμελείς». Είναι κανονικά μες στο κόλπο. Είναι τέτοια η έκταση της παρανομίας και της ασυδοσίας, που η ανοχή του κρατικού μηχανισμού δεν είναι αρκετή. Απαιτείται η συνενοχή των αξιωματούχων για να παραμείνει αλώβητο το καθεστώς της αυθαιρεσίας. Άλλωστε έτσι συμβαίνει πάντοτε. Η στήριξη του κράτους (είτε με τη μορφή της δράσης είτε με αυτήν της αδράνειας) συνιστά προϋπόθεση για τη λειτουργία της Αγοράς. Οι νεοφιλελεύθεροι δεν είναι γενικά εναντίον της κρατικής παρέμβασης. Είναι φανατικά αντίθετοι στην κρατική παρέμβαση που θίγει τα συμφέροντά τους. #follow_the_money
Αντιγράφω από την ανακοίνωση της Κίνησης Πολιτών Πάρου για τις Ελεύθερες Παραλίες: «Ο δήμαρχος Πάρου κ. Κωβαίος, μετά την εισαγγελική παραγγελία, εξέδωσε ανακοίνωση ισχυριζόμενος ότι η παρέμβαση των Αρχών έγινε με δική του πρωτοβουλία, γεγονός που ουδεμία σχέση έχει με την πραγματικότητα. Ο νόμος ορίζει για τους δημάρχους σοβαρότατες αρμοδιότητες σχετικά με τον έλεγχο των παραλιών. Ο επί εννέα χρόνια δήμαρχος του νησιού ΔΕΝ έχει ασκήσει τα καθήκοντά του αυτά και έχει αφήσει τις παραλίες στο έλεος των επιχειρηματιών που δρουν ανενόχλητοι. Αυτό είναι γεγονός αναντίρρητο και το γνωρίζουμε ΟΛΟΙ. Εφέτος το καλοκαίρι, οι Παριανοί αγκάλιασαν με θέρμη τις δράσεις της Κίνησης Πολιτών και παλεύουν για την ελεύθερη πρόσβαση σε όλες τις παραλίες και την τήρηση της νομιμότητας. Ο κ. Κωβαίος, παρά τις επανειλημμένες προσκλήσεις μας, επέλεξε να παραμείνει απών από τις κινητοποιήσεις μας. Μέχρι χθες διακήρυττε δημόσια ότι “υπάρχουν και άλλες παραλίες για να πάμε” και ότι “οι ομπρελοξαπλώστρες έχουν ζήτηση”». #καλός_είναι_αυτός_να_τον_ψηφίσουμε_πάλι
Οι ομπρελοξαπλώστρες της δημαρχάρας Πάρου μάς γυρνάνε πίσω στον Άνταμ Σμιθ. Δεν γίνεται μια κοινωνία να λειτουργεί αποκλειστικά με βάση τον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Επειδή οι ξαπλώστρες έχουν ζήτηση, να γεμίσουν οι παραλίες ξαπλώστρες. Επειδή οι διακοπές στα νησιά έχουν ζήτηση, να χτίσουμε και την τελευταία σπιθαμή ελεύθερου χώρου. Επειδή η ζήτηση είναι πιο μεγάλη από την προσφορά των ξενοδοχείων, να κάνουμε όλη την Αθήνα Airbnb. Δεν πάει όμως έτσι και το καταλαβαίνουμε. Δεν πάει, γιατί άμα αφήσεις ανεξέλεγκτα τα συμφέροντα γρήγορα θα κανιβαλίζουν την αγορά από την οποία τρέφονται. Ήδη αρχίζουμε να το βλέπουμε στις Κυκλάδες. Κυρίως όμως δεν πάει έτσι γιατί η ανεξέλεγκτη Αγορά καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον σε τέτοιο βαθμό που απειλεί τη ζωή στον πλανήτη έτσι όπως την έχουμε γνωρίσει. Είναι αυτονόητο πια ότι η κλιματική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την παρέμβαση των κρατών που θέτουν κανονισμούς και απαγορεύσεις στην Αγορά. Το αντίστοιχο πρέπει να συμβεί στη μικροκλίμακα του τουρισμού και της ελληνικής οικονομίας. Χρειαζόμαστε την αποφασιστική παρέμβαση του κράτους για να υπερασπιστεί το δημόσιο συμφέρον, για να θέσει κανόνες και όρια, για να ρυθμίσει την Αγορά και κυρίως για να διαμορφώσει ένα καινούργιο μοντέλο ανάπτυξης όπου η προστασία του περιβάλλοντος θα αποτελεί το εφαλτήριο για την ευημερία της κοινωνίας. #περιβάλλον_ευημερία
