Ακόμα πιο έντονη γίνεται η πολυπλοκότητα των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς το νέο καθεστώς στην αγορά αποδεικνύεται όλο και πιο δύσκολο για τον μέσο καταναλωτή, που, εκτός από την ακρίβεια, πρέπει να αντιμετωπίσει και τον γρίφο των χρωματιστών τιμολογίων.
Η εισαγωγή των νέων τύπων τιμολογίων που ισχύει από τον Φεβρουάριο, πριν καλά-καλά υπάρξει όχι η μετάβαση, αλλά έστω κάποια εξοικείωση με τα νέα προϊόντα που εμφανίστηκαν τον Ιανουάριο και συνδέονται απευθείας με την αγορά ρεύματος, δημιουργεί νέα πηγή ανησυχίας για τα νοικοκυριά, που είναι αδύνατο να τα αποκωδικοποιήσουν. Η δε κυβέρνηση ούτε λίγο ούτε πολύ λέει πως οι καταναλωτές δεν χρειάζεται να κάνουν υπολογισμούς ή να γνωρίζουν πώς προκύπτουν οι τιμές, αλλά να βρίσκουν το πιο οικονομικό, κάτι που επίσης δεν είναι απλό, καθώς πρέπει να συνυπολογίζονται διάφορες παράμετροι σε συνάρτηση με το προφίλ κατανάλωσης κάθε νοικοκυριού.
Με βάση την ανάρτηση των τιμολογίων από τη Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), ήδη για τον Φεβρουάριο μετράμε, μέχρι στιγμής, 60 διαφορετικά τιμολόγια (κάθε τύπου / χρωματικής σήμανσης) από συνολικά 13 προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Βέβαια, η κυβέρνηση της Ν.Δ. επικοινωνεί ότι... εν τω πολλώ το ευ, υποστηρίζοντας ότι η ποικιλία συνεπάγεται ανταγωνισμό. Από το σύνολο των τιμολογίων του τρέχοντος μήνα τα 27 ανήκουν στην κατηγορία των κυμαινόμενων-κίτρινων τιμολογίων ex post, κάτι που σημαίνει ότι η γνωστοποίηση της τιμής της κιλοβατώρας γίνεται εκ των υστέρων, και συγκεκριμένα αναφέρεται ότι η τιμή του Φεβρουαρίου του 2024 θα ανακοινωθεί είτε τον Μάρτιο είτε τον Απρίλιο του 2024 (και η τιμή του Ιανουαρίου αντίστοιχα τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο), ανάλογα με το προϊόν και την εταιρεία.
Δύσκολες προϋποθέσεις
Οι χρεώσεις των παγίων είναι από μηδενικές (ελάχιστες περιπτώσεις) έως 10 ευρώ/μήνα, με επικρατέστερη τιμή τα 5 ευρώ, δηλαδή σε ετήσια βάση αντιστοιχούν σε επιπλέον επιβαρύνσεις τουλάχιστον από 18 έως 60 ευρώ. Σε πέντε προϊόντα τίθεται ως προϋπόθεση για πάγιο με έκπτωση η ενεργοποίηση πάγιας εντολής πληρωμής ή/και e-bill (ηλεκτρονική πληρωμή), ενώ σε ένα προϊόν προϋποτίθεται η ύπαρξη ενεργής σύμβασης και στο φυσικό αέριο.
Το δήθεν φθηνότερο (πράσινο) τιμολόγιο όλων με 11 λεπτά/κιλοβατώρα αφορά μόλις τις πρώτες 100 κιλοβατώρες κατανάλωσης, που δεν επαρκούν μέσα στην καρδιά του χειμώνα με τις αυξημένες ανάγκες θέρμανσης, καθώς από τις 101 κιλοβατώρες και πλέον εκτοξεύεται στα 14,65 λεπτά. Και εδώ για κιλοβατώρα με έκπτωση σε δέκα προϊόντα αποτελεί προϋπόθεση η συνεπής αποπληρωμή του λογαριασμού και σε δύο η ενεργοποίηση πάγιας εντολής πληρωμής. Επιπλέον χάνεται σιγά-σιγά και η διαφοροποίηση για το μειωμένο νυχτερινό, καθώς μόνο δύο εταιρείες έχουν προϊόντα στα οποία περιλαμβάνεται και αυτή η δυνατότητα για φθηνότερη από την ημερήσια κιλοβατώρα και η πλειονότητα δίνει ενιαία τιμή για όλη την κατανάλωση.
Οσο για τη διαφάνεια και τη συγκρισιμότητα, αυτές… αναζητούνται, καθώς με Υπουργική Απόφαση, που επικυρώθηκε από τη ΡΑΑΕΥ, από τον Φεβρουάριο εισάγονται νέα προϊόντα σταθερής χρέωσης (μπλε), τα οποία θα μπορούν να είναι πλέον εξάμηνης, οκτάμηνης ή δωδεκάμηνης διάρκειας, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την αξιολόγηση τιμολογίων ίδιου τύπου/χρώματος, αλλά θα καλύπτουν διαφορετικές χρονικές περιόδους. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα για την προσφορά «μεικτών» τιμολογίων, δηλαδή προϊόντων με χαρακτηριστικά από κυμαινόμενα και σταθερά τιμολόγια, που μένει να δούμε πώς θα διαμορφώνονται, όταν εμφανιστούν, αν και σε κάθε περίπτωση παραπέμπουν σε μεγάλο... μπέρδεμα.
Πρόσθετη πολυπλοκότητα, ελάχιστη συγκρισιμότητα
Αλλωστε, τον πολύ σύνθετο χαρακτήρα και τη δυσχέρεια σύγκρισης των τιμολογίων αναδεικνύει και η συμβουλευτική εταιρεία στην αγορά ενέργειας VaasaETT. Σε σχετική ανάλυσή της (με βάση τα τιμολόγια Ιανουαρίου) αναφέρεται ότι η εισαγωγή διαφόρων τύπων τιμολογίων με σύνθετους τύπους, συμπεριλαμβανομένων μηχανισμών προσαρμογής των τιμών, έχει προσθέσει επιπλέον πολυπλοκότητα στην αγορά. Σημειώνει ότι το «ειδικό τιμολόγιο» εισήχθη για να αντισταθμίσει εν μέρει αυτή την επιβάρυνση για τους καταναλωτές, καθώς επιτρέπει τη συγκρισιμότητα στην αρχή κάθε μήνα, ωστόσο προσφέρει μόνο μερική προβλεψιμότητα τιμών για τους επόμενους μήνες. Επιπλέον, τα μεταβλητά τιμολόγια μπορεί να προσφέρουν ανταγωνιστικές τιμές, αλλά ποικίλλουν σημαντικά ως προς τα χαρακτηριστικά και τους τύπους υπολογισμού, παρέχοντας ελάχιστη μόνο συγκρισιμότητα.
Παράλληλα με τους άλλους παράγοντες γίνεται μια διερεύνηση της ετήσιας εξέλιξης των διαφορετικών τύπων τιμολογίων με στόχο την επίτευξη μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας. Μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι η πρόβλεψη των τιμών χονδρικής παρουσιάζει αυξητική τάση κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους και οδηγεί σε αξιοσημείωτες διαφορές, με το κίτρινο τιμολόγιο να αναδεικνύεται ως η πιο φθηνή επιλογή. Αντίθετα, η ανάλυση δείχνει ότι οι καταναλωτές που επέλεξαν ένα σταθερό μπλε τιμολόγιο τον Ιανουάριο θα πληρώσουν περισσότερα ετησίως σε σύγκριση με τις άλλες εναλλακτικές, υποθέτοντας ότι δεν θα υπάρξει απρόσμενη άνοδος στις τιμές χονδρικής.
Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η διεξοδική σύγκριση όλων των διαθέσιμων επιλογών στην αγορά, ειδικά αν ληφθεί υπόψη και η μελλοντική εξέλιξη των τιμών τους, προϋποθέτει την κατανόηση πολλών παραγόντων, περίπλοκων υπολογισμών, ακόμη και την εκτίμηση των τιμών χονδρικής, προσθέτοντας έτσι πολυπλοκότητα στον τυπικό καταναλωτή ώστε να εντοπίσει την καταλληλότερη επιλογή προς όφελός του.
