Από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες εφαρμογής του νέου καθεστώτος των πολύχρωμων τιμολογίων, μεταξύ των οποίων και το ειδικό που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση, έχουν εμφανιστεί «παρατράγουδα» στην ερμηνεία και στην εφαρμογή των όρων της νέας κατάστασης, στη διαμόρφωση των συντελεστών της νέας ρήτρας ή σε άλλες χρεώσεις (πάγια, νυχτερινό), προκαλώντας στους καταναλωτές περαιτέρω σύγχυση, δυσκολία υπολογισμού και αδυναμία σύγκρισης.
Η κυβέρνηση, αν και έχει κάνει σημαία την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στην αγορά, ακόμα και για πρακτικές αμφιλεγόμενες ή με εκ των υστέρων ισχύ, παρά τους κανόνες των οποίων η ίδια υπεραμυνόταν (για σαφήνεια, διαφάνεια, συγκρισιμότητα κ.λπ.), τελικά συναινεί σε όλα σιωπηρά στο όνομα της συγκράτησης των τιμών, ακυρώνοντας τις ίδιες τις υποσχέσεις της. Αντίθετα, ανάλογα με τις διαθέσεις των παικτών φαίνεται ότι μπορούν να αλλάζουν και οι κανόνες.
Εκπρόθεσμες εκπτώσεις σε βάρος του ανταγωνισμού
Η αρχή έγινε με τις εκπτώσεις στο ειδικό πράσινο τιμολόγιο που θεσμοθέτησε η κυβέρνηση αποκλειστικά και μόνο για λόγους συγκρισιμότητας, καθώς αν και οι προμηθευτές έπρεπε έως την 1η του μήνα να έχουν ανακοινώσει τις εκπτώσεις τους, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που το έπραξαν πολύ αργότερα σε σχέση με τις προβλεπόμενες διορίες και σε βάρος των υπόλοιπων προμηθευτών που ήταν συνεπείς σε αυτό. Προφανώς οι πάροχοι αυτοί απέκτησαν ένα πλεονέκτημα έναντι των υπολοίπων που συμμορφώθηκαν στις προθεσμίες, πρακτικές που αποδυναμώνουν το πλαίσιο το οποίο τέθηκε και σίγουρα δεν βοηθούν στη σύγκριση τιμών, όπως και στη διευκόλυνση του καταναλωτή, εφόσον και η ενημέρωση ήρθε εκ των υστέρων.
Αμφιλεγόμενο τιμολόγιο
Τις τελευταίες ημέρες πολύς θόρυβος έχει γίνει με το… sui generis τιμολόγιο εταιρείας με πλειοψηφική συμμετοχή του Δημοσίου, που αγνοεί τους κανόνες των «φρέσκων» πολύχρωμων τιμολογίων, τουλάχιστον όπως τέθηκαν και τηρήθηκαν από τους υπόλοιπους παρόχους, καθώς έχει χαρακτηριστικά σταθερού (μπλε) τιμολογίου, αλλά κατατάσσεται στα κυμαινόμενα (κίτρινο), αφού έχει μικρότερη διάρκεια (8 αντί 12 μηνών που ισχύει για τα σταθερά), και τελικά δεν μπορεί να συγκριθεί με κανένα από τα δύο. Σημειώνεται ότι το επίμαχο τιμολόγιο έχει όντως τη φθηνότερη κιλοβατώρα, όμως έχει και το υψηλότερο πάγιο, οπότε, για παράδειγμα, σε σύγκριση με την αμέσως φθηνότερη κιλοβατώρα άλλου κίτρινου αλλά και μπλε τιμολογίου, συμπεριλαμβανομένου του παγίου, είναι συνολικά πιο ακριβό (κατά 0,2-3,8 ευρώ τον μήνα). Εφόσον η κιλοβατώρα είναι πιο οικονομική, η κυβέρνηση ουδόλως ασχολείται με το θέμα της «νομιμότητας» στην αγορά, προτάσσει το «συμφέρον του καταναλωτή» και μάλιστα προαναγγέλλει αλλαγές στους κανόνες για να χωρέσει το εν λόγω τιμολόγιο. Η Ρυθμιστική Αρχή ανακοίνωσε ότι το ελέγχει σε διάφορα επίπεδα και ζήτησε την απόσυρσή του, χωρίς όμως ανταπόκριση, αλλά δεν αποκλείει αλλαγές στον Κώδικα Προμήθειας. Η αγορά, αν και φέρεται ότι αντέδρασε αρχικά, μάλλον βλέπει πλέον να ανοίγει ένα νέο πεδίο, αφού το μήνυμα που λαμβάνει είναι ότι τελικά η εφαρμογή των κανόνων είναι «εύκαμπτη». Ένα ερώτημα που προκύπτει είναι αν θα άλλαζε το πλαίσιο, που μόλις άρχισε να εφαρμόζεται, στην περίπτωση που επρόκειτο είτε για τιμολόγιο με διαφορετικό τελικό κόστος είτε για εταιρεία που δεν σχετίζεται με το Δημόσιο.
Αυξήσεις πλαγίως στα πάγια
Τη στιγμή που το βλέμμα των καταναλωτών είναι στραμμένο στην τιμή της κιλοβατώρας και στην… απόχρωσή της, επιβάλλονται πλαγίως νέες μεγάλες αυξήσεις στα πάγια. Έτσι μια φθηνότερη κιλοβατώρα μπορεί παράλληλα να έχει την υψηλότερη μηνιαία πάγια χρέωση. Βέβαια, η σύγκριση μεταξύ τιμολογίων δεν αφορά συνολικά την τιμή μετά τη χρέωση του παγίου. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του παραπάνω, μοναδικού στο είδος του σήμερα τιμολογίου, όπως προαναφέρθηκε, προβλέπεται το υψηλότερο μηναίο πάγιο, στα 9 ευρώ/μήνα, που ισοδυναμεί με 72 ευρώ στο οκτάμηνο ισχύος του, όταν οι αντίστοιχες χρεώσεις στα άλλα κίτρινα τιμολόγια κυμαίνονται από 1 έως 5 ευρώ/μήνα, ή 8 έως 40 ευρώ στο οκτάμηνο, δηλαδή είναι αυξημένο έως και 80%! Στα δε σταθερά (μπλε) τιμολόγια το πάγιο διαμορφώνεται από 3 έως 7,5 ευρώ/μήνα. Παράλληλα, παρατηρείται ότι οι προμηθευτές σχεδόν έχουν καταργήσει το μειωμένο νυχτερινό τιμολόγιο. Από τα 31 τιμολόγια όλων των χρωμάτων που έχει αναρτήσει η ΡΑΑΕΥ (σημειωτέον, δεν περιλαμβάνεται το παραπάνω επίμαχο τιμολόγιο) μόλις σε έξι προϊόντα, δύο μόνο παρόχων, υπάρχει μειωμένη νυχτερινή χρέωση, ενώ σε όλα τα υπόλοιπα η χρέωση είναι ενιαία ανεξαρτήτως ωρών κατανάλωσης.
Ελευθεριότητα με τους συντελεστές ρήτρας
Επιπλέον, η περίφημη «φόρμουλα» για τον υπολογισμό της νέας ρήτρας (γνωστή πλέον ως Μηχανισμός Διακύμανσης) άφησε μεγάλα περιθώρια ελευθερίας στους προμηθευτές ως προς τον καθορισμό των συντελεστών που αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της τελικής τιμής της κιλοβατώρας για τα κυμαινόμενα (πράσινα και κίτρινα) τιμολόγια. Για παράδειγμα, τα όρια (Lu/Ll) στη χονδρεμπορική τιμή που λαμβάνονται υπόψη για την ενεργοποίηση ή μη του Μηχανισμού σε πολύ χαμηλά επίπεδα είναι εξωπραγματικά, ενώ όσο πιο ψηλά τίθενται, τόσο πιο ρεαλιστικά, κατά κάποιον τρόπο, μπορεί να είναι. Δηλαδή, με μέση χονδρεμπορική τιμή τον Δεκέμβριο στα 102 ευρώ/μεγαβατώρα ή σήμερα κοντά στα 94,7 ευρώ, με ανώτατο όριο στα 40 ευρώ είναι βέβαιο ότι ο μηχανισμός θα είναι μονίμως ενεργοποιημένος, ενώ σε άλλο πάροχο με όριο στα 95 ευρώ είναι πιθανό ακόμα και να μην ενεργοποιηθεί τελικά.
