Άνοδος της απάτης στις πληρωμές μέσω τραπεζικών λογαριασμών και στις μεταφορές πιστώσεων καταγράφει η Τράπεζα της Ελλάδος, καθώς επιτήδειοι υποκλέπτουν στοιχεία τραπεζικών λογαριασμών. Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για μια απλή αύξηση των συγκεκριμένων περιστατικών, αλλά για τετραπλασιασμό των περιπτώσεων, εξέλιξη ιδιαίτερα ανησυχητική.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που περιέχονται στην έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας της ΤτΕ, το έτος 2020 κατεγράφη σημαντική αύξηση κατά 298% των περιστατικών απάτης στις μεταφορές πιστώσεων και κατά 313% στην αναλογούσα αξία τους.
Συγκεκριμένα κατεγράφησαν 1.179 περιστατικά απάτης συνολικής αξίας 6,2 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2019, οπότε είχαν καταγραφεί 296 περιστατικά απάτης συνολικής αξίας 1,5 εκατ. ευρώ.
Αναλυτικότερα οι δείκτες της αναλογίας των περιστατικών και της αξίας της απάτης προς τον αριθμό και την αξία των συναλλαγών με μεταφορά πίστωσης κυμάνθηκαν στο επίπεδο του 0,00032% και 0,00108%, αντίστοιχα, και αντιστοιχούν σε μία συναλλαγή απάτης ανά 314 χιλ. συναλλαγές μεταφοράς πίστωσης με 1 ευρώ αξία απάτης ανά 92 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Οι μέθοδοι
Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι η πλειονότητα των τεχνικών διενέργειας της απάτης αφορά τις μεθόδους της έκδοσης εντολής πληρωμής από τον επιτήδειο, ο οποίος εκδίδει πλαστή εντολή πληρωμής αφού αποκτήσει τα ευαίσθητα δεδομένα πληρωμής του πληρωτή ή του δικαιούχου με δόλια μέσα.
Επίσης πραγματοποιείται χειραγώγηση του πληρωτή από τον επιτήδειο. Διά της μεθόδου αυτής ο πληρωτής παρέχει καλή τη πίστει τη συγκατάθεσή του στην εκτέλεση εντολής πληρωμής προς λογαριασμό πληρωμών τρίτου θεωρώντας ότι ανήκει σε νόμιμο δικαιούχο.
Οι απάτες στις κάρτες
Σε ό,τι αφορά τον τομέα των πιστωτικών και των χρεωστικών καρτών, σε όρους περιστατικών απάτης ο δείκτης κυμάνθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2021 στο επίπεδο του 0,03%, που αναλογεί σε μια συναλλαγή απάτης ανά 3,6 χιλ. συναλλαγές. Σε όρους αξίας των περιστατικών απάτης, ο δείκτης κυμάνθηκε στο επίπεδο του 0,02%, που αναλογεί σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 6 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.
Από την ανάλυση των περιστατικών απάτης ανά τύπο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών, δηλαδή συναλλαγές σε τερματικά ΑΤΜ, πληρωμές σε τερματικά POS και εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία της κάρτας (card not present - CNP), προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό απάτης αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές.
Συγκεκριμένα, το πρώτο εξάμηνο του 2021 ο αριθμός των περιστατικών απάτης που κατεγράφη ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 995 στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 11,6 χιλ. στις πληρωμές POS και σε 197 χιλ. στις CNP συναλλαγές.
Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης διαμορφώθηκε σε 324 χιλ. ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 323 χιλ. ευρώ στις πληρωμές POS και σε 5,4 εκατ. ευρώ στις CNP συναλλαγές.
Εξετάζοντας περαιτέρω την απάτη που διενεργήθηκε στις εξ αποστάσεως συναλλαγές μέσω Διαδικτύου ή ταχυδρομείου / τηλεφώνου διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες περιπτώσεις απάτης αφορούν τις συναλλαγές μέσω Διαδικτύου, ενώ ταυτόχρονα παρατηρείται μεγάλη μείωση των περιστατικών απάτης στις συναλλαγές μέσω ταχυδρομείου / τηλεφώνου.
Η ζημιά
Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης, οι οποίες επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέλη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών και ο οποίοι κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021 επωμίστηκαν το 47% της συνολικής ζημίας.
Αντίστοιχα, οι πάροχοι - εκδότες καρτών πληρωμών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 24%. Οι κάτοχοι - χρήστες καρτών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 29%.
Συστάσεις
Η ΤτΕ σημειώνει ότι και το τρέχον εξάμηνο τα περιστατικά απάτης αφορούν κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές αγορών με εμπόρους του εξωτερικού με κάρτες που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα, όπως συνέβαινε και κατά τα προηγούμενα εξάμηνα. Τα υψηλότερα ποσοστά απάτης στις διασυνοριακές συναλλαγές μέσω Διαδικτύου οφείλονται ως επί το πλείστον στην εκτενέστερη χρήση του διεθνούς τεχνικού προτύπου ασφαλών συναλλαγών 3D Secure από παρόχους υπηρεσιών πληρωμών στην Ελλάδα σε σχέση με τους παρόχους υπηρεσιών από το εξωτερικό.
