Ενδιαφέροντα συμπεράσματα αναφορικά με τους νέους ηλικίας 17-34 ετών προκύπτουν από το πρώτο μέρος της ετήσιας έρευνας του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με την Prorata, με θέμα «Νεολαία. Συνήθειες, αντιλήψεις και πολιτική συμπεριφορά».
Αναλυτικά, η νεολαία παραμένει εντός της συνθήκης που ορίζουν οι επάλληλες κρίσεις. Αυτό αποτυπώνεται στους υλικούς όρους της ζωής των νέων στην Ελλάδα (συνοίκηση με γονείς και οικονομική βοήθεια από αυτούς, ανασφάλεια για το μέλλον κ.λπ.), αλλά και στις προτεραιότητες που τίθενται από μια μεγάλη και συχνά πλειοψηφική μερίδα των νέων και αποτυπώνουν ακριβώς το αίτημα υπέρβασης των συνεπειών αυτής της διαρκούς κρίσης.
Έτσι, ζητήματα εργασιακά και μισθολογικά ιεραρχούνται ψηλά, ενώ η πολιτική γίνεται από αρκετές και αρκετούς αντιληπτή ως μέθοδος επίλυσης προβλημάτων που αφορούν τη ζωή τους.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σε ερώτηση «ποιο κόμμα σας έρχεται πρώτα στο μυαλό όταν σκέφτεστε επίλυση των προβλημάτων της νέας γενιάς», το 27,8% απαντά ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Επιπρόσθετα, η πολιτικοποίηση των νέων παραμένει υψηλή, αλλά με τις ασάφειες και τις αντιφάσεις που έχουν επισημανθεί και σε άλλες έρευνες, στο πλαίσιο μιας νέας νοηματοδότησης εν γένει της πολιτικής.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον και αναδεικνύεται από το τρέχον «κύμα» είναι το πώς η αντιλήψεις και η αυτοσυνειδησία εμπεριέχουν αντιφάσεις (π.χ. υποστήριξη συντηρητικών θέσεων σε κάποια θέματα και προοδευτικών σε άλλων ή διάσταση μεταξύ αντικειμενικής ταξικής θέσης και υποκειμενικής ταξικής ένταξης) και κυρίως το πώς γενικά και ειδικά στην περίπτωση των νέων ανθρώπων αυτές διαμορφώνονται και επηρεάζονται και από το γενικότερο πολιτικό πλαίσιο και τον δημόσιο λόγο των κομμάτων και άλλων δημόσιων δρώντων.
Όπως έχει επισημάνει και στο παρελθόν το Ινστιτούτο Ν. Πουλαντζάς, τα σημάδια κρίσης της παραδοσιακής πολιτικοποίησης (λ.χ. χαμηλή εμπιστοσύνη προς τους θεσμούς) δεν φτάνουν ούτε μεταξύ των νέων στο σημείο της πλήρους απόρριψης.
Για παράδειγμα, χαρακτηριστικό είναι το υψηλό επίπεδο ενδιαφέροντος για την πολιτική, αλλά και το γεγονός ότι φαίνεται οι νέοι και οι νέες να παίρνουν στα σοβαρά θέματα όπως η πολιτική ενημέρωση.
Ακόμη, από το σύνολο των απαντήσεων προκύπτει η εικόνα μια γενιάς με συνολικά αυξημένη ενσυναίσθηση, υλιστικές και μεταϋλιστικές ανησυχίες και γενικά αριστερόστροφης σε πολιτικό επίπεδο.
Ωστόσο, έχει αξία να επισημανθούν και οι ηλικιακές αλλά και οι έμφυλες διαφοροποιήσεις, καθώς σε συνθήκες έντασης της πόλωσης είναι ενδεχόμενο να εμφανιστούν αποκλίσεις και χάσματα εντός της ίδιας γενιάς, ως αποτέλεσμα της πύκνωσης του πολιτικού χρόνου κατά την τελευταία δεκαπενταετία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ινστιτούτο Ν. Πουλαντζάς αναφέρει σχετικά με το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, το οποίο είχε ως θύματα κυρίως νέους ανθρώπους, «έρχεται να προστεθεί πάνω στο υπόστρωμα που καταγράφει η έρευνα αυτή, όπως και άλλες ανάλογες. Προς το παρόν έχει πυροδοτήσει συγκινητικές πρωτοβουλίες από μαθητές/τριες και άλλους νέους και νέες. Ωστόσο, είναι επιστημονικά πρώιμο, αλλά και ηθικά και συναισθηματικά ιδιαίτερα δύσκολο και λάθος να διατυπώσει κανείς εικασίες για το πώς θα επηρεάσει τη συνείδηση της νέας γενιάς. Δεν θα το επιχειρήσουμε».
Τέλος, σημειώνεται ότι «η έρευνα αυτή πραγματοποιείται σε ετήσια βάση και αποτελεί μία από τις λίγες, αν όχι τη μόνη διαχρονική τέτοια έρευνα στη χώρα μας, η οποία καταγράφει σε σταθερή βάση μια σειρά από μεγέθη και δείκτες που αφορούν τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες της ζωής, τις αντιλήψεις και αξίες, τις συνήθειες στην ενημέρωση, στη χρήση του ελεύθερου χρόνου, την αισθητική, αλλά κυρίως την πολιτικοποίηση των νέων ανθρώπων στη χώρα μας. Η εν λόγω έρευνα πραγματοποιείται και δημοσιοποιείται στο πρώτο τρίμηνο κάθε χρόνου και περιλαμβάνει ένα πλέγμα σταθερά επαναλαμβανόμενων ερωτήσεων, ώστε να είναι διαχρονικά συγκρίσιμα τα σχετικά ευρήματα και να καταγράφονται οι μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες τάσεις, και ταυτόχρονα διαφορετικές ερωτήσεις και θεματικές που σχετίζονται με την εκάστοτε επικαιρότητα.
Τα δεδομένα του 4ου “κύματος” της έρευνας (2023) συλλέχθηκαν κατά το δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου του 2023 μέσω του διαδικτυακού panel ερευνών της Prorata και τα ευρήματα του πρώτου μέρους της έρευνας που παρουσιάζονται εδώ διαρθρώνονται στις εξής γενικές θεματικές:
- Κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες ζωής
- Ενημέρωση, πρότυπα και καθοριστικά γεγονότα
- Αξίες και κοινωνικές/πολιτικές απόψεις
- Πολιτική, θεσμοί και κόμματα»
Αναλυτικά η έρευνα:
