Αντιαισθητικά «δάση» από ομπρέλες, beach bars (ακόμα και μεγάλα νυχτερινά κέντρα) με τη μουσική στο τέρμα, πολεοδομικές αυθαιρεσίες, ολοσχερής αλλοίωση του φυσικού τοπίου. Οι οργανωμένες παραλίες που απλώνονται στην ακτογραμμή (και) της Αττικής αποτελούν πιστή αντιγραφή του all inlcusive τουριστικού μοντέλου που θυσιάζει τα πάντα στον βωμό της «αρπαχτής».
«Αρπαχτή, βέβαια» που κρατάει δεκαετίες, καθώς, ήδη από την εποχή της Χούντας, οι καλύτερες ακτές του Σαρωνικού περιφράχθηκαν και στη συνέχεια μετατράπηκαν σε αντικείμενο εντατικής ιδιωτικής εκμετάλλευσης. Πάντα στο όνομα της «βαριάς βιομηχανίας» μας. Με το καθεστώς ιδιοκτησίας να είναι περίπλοκο και ασαφές και το κτηματολόγιο να χρειάζεται αρκετά χρόνια ακόμα για να ολοκληρωθεί, αιγιαλός, παραλία και παράκτια ζώνη παραμένουν στο έλεος δαιδαλωδών υπενοικιάσεων, κακοδιαχείρισης και επέλασης ιδιωτικών συμφερόντων, την ώρα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει προαναγγείλει νέο χωροταξικό για τον Σαρωνικό το φθινόπωρο.
Μεγάλοι χαμένοι, για ακόμα ένα καλοκαίρι, είναι τα 5 εκατομμύρια κατοίκων του Λεκανοπεδίου που πληρώνουν σε πολλές περιπτώσεις «χαράτσι» εισόδου για να μπουν σε παραλίες που θυμίζουν mall ή πέφτουν πάνω σε ακτές παντελώς παρατημένες, πρόσφορο έδαφος για «επενδυτές» που θα τις αναζωογονήσουν (με το αζημίωτο…).
Ξεκινώντας νοερά ένα μικρό οδοιπορικό, με τη βοήθεια του διαδικτυακού χάρτη, διαπιστώνουμε ότι στη Γλυφάδα ο δήμος δεν έχει επιβάλει αντίτιμο για τη πρόσβαση στις παραλίες και η παράκτια ζώνη δεν συμπίπτει με την παραλιακή λεωφόρο. Αντίθετα, λίγο πιο κάτω, στα τρία «Β» (Βάρη-Βούλα-Βουλιαγμένη), ο παράκτιος δρόμος συμπίπτει με τον κεντρικό και «πήζει» από τα αυτοκίνητα, καθώς οι παραλίες δεν είναι διαμορφωμένες για να δέχονται τεράστιο όγκο επισκεπτών. Ο Δήμος Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης έχει μισθώσει τμήματα των παραλιών σε ιδιώτες στερώντας την πρόσβαση σε ένα κοινόχρηστο αγαθό.
Τις λυμαίνονται ιδιωτικά συμφέροντα
Στις παλιές οργανωμένες παραλίες του ΕΟΤ, σε Βούλα, Βάρκιζα και Βουλιαγμένη πληρώνεις είσοδο. Μάλιστα, στον Αστέρα Βουλιαγμένης η τιμή ελέγχεται αποκλειστικά από το ξενοδοχείο και είναι απλησίαστη: 50 ευρώ για 2 ξαπλώστρες και 1 ομπρέλα τις καθημερινές, 80 ευρώ τα σαββατοκύριακα. Από τις υπόλοιπες τρεις παραλίες, οι δύο έχουν μισθωθεί από την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και βρίσκονται στη διαχείριση ιδιωτών.
Ενδεικτικό παράδειγμα για τη διαχείριση των παράκτιων ζωνών είναι το πρώην Κάμπινγκ Βούλας: παραχωρήθηκε από την ΕΤΑΔ το 2017 στον δήμο, ο οποίος με τη σειρά του τον νοίκιασε στην εταιρεία ΒΔ Επενδυτική Μονοπρόσωπη Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία, θυγατρική της Ναυσικά Α.Ε., η οποία ανήκει κατά 80% στην Grivalia Hospitality, επενδυτικό βραχίονα της Grivalia Properties, και το υπόλοιπο στον Όμιλο Παπαθεοχάρη για κατασκευή πολυτελούς camping. Η Grivalia έχει επενδύσει και στα Αστέρια Γλυφάδας.
Σύμφωνα με τον Θάνο Ματόπουλο, επικεφαλής της Ριζοσπαστικής Κίνησης Πολιτών Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, όλα δείχνουν ότι το εταιρικό σχήμα προσβλέπει στην ενσωμάτωση του ΠΙΚΠΑ Βούλας (ΚΑΑΠ Βούλας πλέον), που εδώ και 70 χρόνια προσφέρει υπηρεσίες αποκατάστασης ανάπηρων παιδιών. Ήδη το 2008 η τότε κυβέρνηση (Ν.Δ.) εξέδωσε μελέτη για τη μετατροπή του σε ιδιωτικό κέντρο ιατρικού τουρισμού. Πρόσφατα ο «επενδυτής» ισοπέδωσε το παράκτιο κατάφυτο τμήμα του πρώην Κάμπινγκ Βούλας και τη γλίτωσε με μικρό πρόστιμο.
Στο εν λόγω εγκαταλελειμμένο, έως το 2012, μικρό κομμάτι παράλιας γης, εθελοντές μαζί με τοπικούς συλλόγους και έπειτα από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, είχαν καταφέρει επί 6 χρόνια να συντηρήσουν ένα αυτοοργανωμένο εγχείρημα με όρους άμεσης δημοκρατίας, αναδεικνύοντας την αξία του δημόσιου χώρου. «Εκεί που δεν πατούσε ψυχή», θυμάται ο Θ. Ματόπουλος, «καταφέραμε να έρχονται 140.000 επισκέπτες τον χρόνο στην παραλία, την καθαρότερη και ασφαλέστερη της Αττικής, μέχρι που το ανέλαβε ο δήμος (2018) και την άφησε στην τύχη της».
Ακριβώς δίπλα, υπάρχει η Α΄ Πλαζ Βούλας που έχει νοικιαστεί στην εταιρεία Απολλώνιες Ακτές Α.Ε. (συμφερόντων Δασκαλαντωνάκη), η οποία υπενοικιάζει τη λειτουργία σε εταιρείες (φέτος στη Monarch Investments Α.Ε.) και τα καταστήματα σε μικροεπιχειρηματίες. Πιθανόν με τη λήξη της σύμβασης να ενωθεί με το πρώην Κάμπινγκ Βούλας και τα Αστέρια Γλυφάδας.
Έχτισε μέσα στη θάλασσα
Στην επί 20 και πλέον χρόνια εγκαταλειμμένη και κλειστή Β΄ Πλαζ Βούλας, ο τελευταίος «επενδυτής» αυθαιρέτησε με δόμηση ακόμη και μέσα στη θάλασσα με στόχο τη δημιουργία κέντρου διασκέδασης. Το 2017 παραχωρήθηκε για 15 χρόνια στο δήμο, οποίος τον νοίκιασε στην εταιρεία Athens Beach Club A.E., ιδιοκτήτρια του Costa Navarino και του Hilton Αθηνών.
Λίγο παρακάτω, στη Βάρκιζα, η οργανωμένη παραλία και το πάρκινγκ έχουν μισθωθεί στην εταιρεία Fresh Gourmet Α.Ε., η οποία ανήκει επίσης στον Όμιλο Δασκαλαντωνάκη που ως προηγούμενος ενοικιαστής είχε αποχωρήσει αφήνοντας οφειλές. Ο δήμος επιθυμεί να την ενώσει με την έως σήμερα ελεύθερη παράκτια ζώνης της Βάρκιζας που του έχει παραχωρηθεί από την ΕΤΑΔ.
Αν το μικρό ιστορικό εκμετάλλευσης των παραλιών σας κούρασε, μπορείτε να κάνετε μια βουτιά στο Varkiza Resort, με γενική είσοδο 7,50 ευρώ τις καθημερινές και 8,5 ευρώ τα σαββατοκύριακα, συν 10 ευρώ για το σετ ξαπλώστρας.
Αν πάλι σας έχει μείνει βενζίνη στο ντεπόζιτο, μπορείτε να προχωρήσετε ως Grand Beach Λαγονήσι: η είσοδος κοστίζει 40 ευρώ τις καθημερινές (παρέχεται ομπρέλα, ξαπλώστρες και... ένα μπουκαλάκι νερό στο άτομο!) και 80 ευρώ τα σαββατοκύριακα, χωρίς να υπολογίζεται το πάρκινγκ (6 ευρώ τις καθημερινές και 12 τα σαββατοκύριακα).
Εκτός αν προτιμάτε το Eden Beach στο Μαύρο Λιθάρι, όπου θα πληρώσετε 25 ευρώ για 2 ξαπλώστρες και 1 ομπρέλα τα σαββατοκύριακα (10 ευρώ τις καθημερινές)...
ΕΤΑΔ
Ανεξέλεγκτος εισπρακτικός μηχανισμός
Αν οι ιδιώτες έχουν κάθε συμφέρον να κερδοσκοπούν εκμεταλλευόμενοι τις παραλίες, δεν μπορεί να συμβαίνει το ίδιο με την ΕΤΑΔ, η οποία, λειτουργώντας με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, αύξησε το κόστος εισόδου στις οργανωμένες παραλίες, σε μια περίοδο που οι πολίτες πληρώνουν δυσβάσταχτο κόστος σε ενέργεια, καύσιμα και βασικά είδη κατανάλωσης. Η πρόσφατη επιβολή εισιτηρίου 5 ευρώ στην Ακτή Βουλιαγμένης για τα Άτομα με Αναπηρία (πάρθηκε πίσω μετά τις έντονες αντιδράσεις) και για τους συνοδούς-θεραπευτές (παραμένει εν ισχύ) ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Την τελευταία χρονιά η ΕΤΑΔ διπλασίασε τις τιμές στη συγκεκριμένη παραλία, με αποτέλεσμα πολύς κόσμος να διαμαρτύρεται ότι δεν είναι πλέον προσιτή στο ευρύ κοινό.
Την Κυριακή 26 Ιουνίου πολίτες αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. διοργάνωσαν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας ενάντια στην τεράστια αύξηση των τιμών εισόδου στην πλαζ της Βουλιαγμένης. Βασικό αίτημα είναι να παραμείνουν οι τιμές στο πλαίσιο των προηγούμενων ετών και να μην λειτουργεί η ΕΤΑΔ ως ανεξέλεγκτος εισπρακτικός μηχανισμός.
Σε μια κίνηση εντυπωσιασμού, ο δήμος ανάρτησε στις 24 Ιουνίου νέο τιμοκατάλογο εισόδου, με σαφώς μειωμένες τιμές και ο δήμαρχος Γρηγόρης Κωνσταντέλλος θριαμβολόγησε για την παρέμβασή αυτή σε τηλεοπτικό πάνελ. Ωστόσο, η διεύθυνση της Ακτής δεν έχει υπακούσει μέχρι σήμερα στη μείωση των τιμών εισόδου (καθώς η ΕΤΑΔ δεν έχει δώσει έγκριση), κάτι που διαπιστώνουν οι λουόμενοι καθημερινά.
«Παλαιότερα ο κ. Κωνσταντέλλος είχε συμφωνήσει οι παραλίες να είναι υπό τη διαχείριση των δήμων και με ελεύθερη πρόσβαση, αλλά μετά την εκλογή του δρομολόγησε την “αξιοποίηση” του παράκτιου μετώπου και έδωσε σε επενδυτές τις ελεύθερες παραλίες για εμπορική χρήση» επισημαίνει ο Θ. Ματόπουλος, ο οποίος είναι παράλληλα και μέλος της Επιτροπής Ελέγχου Ακτών.
«Η παραλία δεν είναι πια ο τόπος αναψυχής των παιδικών μας χρόνων. Ο χαρακτήρας της έχει αλλάξει από τις παρεμβάσεις και πλέον δεν έρχεσαι σε επαφή με τη φύση, αλλά μπαίνεις σε ένα τεράστιο... εμπορικό κέντρο. Το γεγονός ότι η παραλία έχει καταληφθεί από ομπρέλες και ξαπλώστρες πέραν του προβλεπόμενου (σ.σ.: 60% της αμμουδιάς) δεν αφήνει ελεύθερο χώρο για τους πολίτες που δεν επιθυμούν τη χρήση ξαπλώστρας» τονίζει στην ΑΥΓΗ της Κυριακής. Πάγια θέση της Ριζοσπαστικής Κίνησης Πολιτών είναι ότι «οι παραλίες αποτελούν ευαίσθητο δημόσιο αγαθό και κοινόχρηστο χώρο και πρέπει να είναι προσβάσιμες σε όλους. Ακόμα και η διαχείριση της παράκτιας ζώνης του Σαρωνικού, από την παραλιακή λεωφόρο μέχρι τη θάλασσα, πρέπει να είναι τέτοια που δεν θα αποκλείει ουσιαστικά την πρόσβαση, όπως συνέβαινε στο Μάτι».
Κατά τον Θ. Ματόπουλο, η διασφάλιση της ελεύθερης, δωρεάν και ανεμπόδιστης πρόσβασης όλων των πολιτών στις παραλίες πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα κάθε σχεδιασμού και παρέμβασης ήπιων χρήσεων και γι’0αυτό οι ίδιοι οι δήμοι οφείλουν να διαχειριστούν τις παραλίες αλλά και τις παράκτιες ζώνες με τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών.
Η ΕΤΑΔ δημοπρατεί τις καντίνες χωρίς να αποδίδει ανταποδοτικά στους δήμους
Καταγγέλλοντας την ανεξέλεγκτη κατάσταση στις ακτές του Σαρωνικού, ο δήμαρχος της περιοχής Πέτρος Φιλίππου προαναγγέλλει αγωγή 345.000 ευρώ κατά της ΕΤΑΔ για τα σκουπίδια
Όπως προκύπτει, η διαχείριση των ακτών από την Κτηματική Υπηρεσία, την ΕΤΑΔ και τα κατά τόπους Λιμενικά Ταμεία έχει δημιουργήσει μια ανεξέλεγκτη κατάσταση ως προς την αξιοποίησή τους. Με εμφανέστερο και επιζήμιο για τους πολίτες ζήτημα την ασυδοσία στην ανάπτυξη σε ομπρέλες και ξαπλώστρες, με τιμές που τίθενται τελείως αυθαίρετα.
«Στην Ανάβυσσο υπάρχουν ξαπλώστρες που αποτιμώνται μέχρι και 100 ευρώ. Επίσης, οι καντίνες έχουν εξελιχθεί σε beach bars που λειτουργούν όλο το εικοσιτετράωρο χωρίς να τηρούν κανένα ωράριο, με αποτέλεσμα να ενοχλούν όσους δεν επιλέγουν να είναι θαμώνες τους» αναφέρει χαρακτηριστικά στην ΑΥΓΗ της Κυριακής ο δήμαρχος Σαρωνικού Πέτρος Φιλίππου, ο οποίος έλαβε μέρος στην κινητοποίηση.
Ζητάμε να μας εξηγήσει ποιες είναι οι δυσλειτουργίες στη συνεργασία των δήμων με την ΕΤΑΔ. «Σχεδόν σε όλους τους δήμους του παραλιακού μετώπου υπάρχουν προβλήματα, καθώς η ΕΤΑΔ δεν τηρεί τις συμφωνίες της. Για παράδειγμα, στον Δήμο Σαρωνικού, στις Αλυκές Αναβύσσου, όπου η ΕΤΑΔ έχει δημοπρατήσει τις καντίνες εισπράττοντας τα υψηλά μισθώματα επί σειρά ετών, δεν καταβάλλει στον δήμο τα προβλεπόμενα ανταποδοτικά κονδύλια για την καθαριότητα. Αποτέλεσμα αυτής της έκνομης πρακτικής είναι ότι ο δήμος να αναγκάζεται, μέσα στην τραγική οικονομική συγκυρία που διέπει όλους τους ΟΤΑ, να καταβάλλει χρήματα των δημοτών για την αποκομιδή των απορριμμάτων στις παραλίες προκειμένου να είναι όσο το δυνατόν πιο καθαρές».
Η ΕΤΑΔ την ίδια ώρα ουσιαστικά προσθέτει στα κέρδη της χρήματα που ανήκουν στον δήμο. Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με τον Π. Φιλίππου, ο Δήμος Σαρωνικού ετοιμάζεται τις επόμενες ημέρες να καταθέσει αγωγή κατά της Εταιρείας ζητώντας 345.000 ευρώ προκειμένου να καλυφθεί το κόστος αποκομιδής των απορριμμάτων για τα τρία τελευταία χρόνια.
Η διαχείριση των ακτών στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
Τελικά τι είδους ανάπτυξη θέλουμε για τις παραλίες μας; Ο Π. Φιλίππου υποστηρίζει ότι η διαχείριση των ακτών θα πρέπει να περάσει στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, «η οποία κρίνεται από τους πολίτες με δημοκρατικές διαδικασίες και αποτελεί τον καταλληλότερο φορέα, καθώς γνωρίζει τις ανάγκες της κάθε περιοχής».
Για τον δήμαρχο Σαρωνικού η λύση θα πρέπει να έχει κοινωνικό πρόσημο και όχι αμιγώς οικονομικό. «Οι παραλίες μας πρέπει να είναι ανοιχτές και προσβάσιμες σε όλους, καθώς αποτελούν κοινωνικό αγαθό. Ως τέτοιο λοιπόν θα πρέπει να το διαχειριστεί η Πολιτεία προκειμένου μέσω των δήμων να προωθηθεί η βιώσιμη ανάπτυξή τους».
Πράγματι, την ώρα που το 51,6% των πολιτών δηλώνει ότι δεν θα πάει φέτος διακοπές (δημοσκόπηση της Marc για τον ΑΝΤ1) και άρα θα «ξεμείνει» στα αστικά κέντρα, η (όποια) ανάπτυξη του παραλιακού μετώπου του Σαρωνικού θα πρέπει να απευθύνεται στους κατοίκους του Λεκανοπεδίου που αναζητούν έστω μια ανάσα δροσιάς τα σαββατοκύριακα. Και όχι, όπως συμβαίνει σήμερα, με την ανοχή ή καλύτερα την ευθύνη ακόμα και δημόσιων φορέων, σε τουρίστες πολυτελείας και όσους αντέχουν (πόσοι είναι άραγε;) να πληρώνουν 100 ευρώ την ξαπλώστρα.
