Στην ανθρωποκεντρική και ανθρωπομορφική απεικόνιση του κόσμου των ζώων, ο λύκος ήταν αυτός που ιστορικά χρεώνεται τον ρόλο του κακού. Μυθολογία, λαϊκή παράδοση αλλά και πολλές μορφές τέχνης μετέτρεψαν τις ζωτικές ανάγκες του ζώου για επιβίωση σε μια αλόγιστη και ακατάσχετη δίψα για αίμα ώστε ο λύκος να πάρει τη θέση που ο άνθρωπος όρισε στη διαταραγμένη από τον ίδιο διατροφική αλυσίδα του πλανήτη.
Ο κακός λύκος
Ο λύκος, από αρχέγονος εχθρός των κτηνοτρόφων και της επεκτατικότητάς τους σε όλο και μεγαλύτερες για τις ανάγκες τους εκτάσεις, έγινε το φόβητρο των μικρών παιδιών με μύθους και ιστορίες που αναπαρήγαγαν την αντιπαλότητα του ανθρώπου με ένα ζώο που απλώς διεκδικούσε κάποιες φορές μέρος της ανθρώπινης τροφής. Ο λύκος ήταν ο κακός της ιστορίας όχι επειδή κάποιο δολοφονικό ένστικτο τον καλούσε να κατασπαράξει τα τρία γουρουνάκια και τα επτά κατσικάκια των παραμυθιών, αλλά απλώς και μόνο επειδή απειλούσε να φάει τα συγκεκριμένα ζώα πριν τα σφάξει, τα γδάρει, τα τεμαχίσει και τα φάει ο άνθρωπος.
Γιατί αυτό που αποφεύγουν να πουν τα παραμύθια είναι το τέλος της ιστορίας και το πού καταλήγουν τα γουρουνάκια και τα κατσικάκια αφού σωθούν από τα δόντια του κακού λύκου. Όπως δεν μάθαμε ποτέ πού κατέληξε η πάπια που ο Πέτρος του Προκόπιεφ έσωσε από τον λύκο, σε αντίθεση με τον “κακό” του μουσικού παραμυθιού που πανηγυρικά μπήκε στο κλουβί και πήρε τον δρόμο για τον ζωολογικό κήπο, για να πεθάνει μακριά από το φυσικό του περιβάλλον σε συνθήκες ισόβιας αιχμαλωσίας.
Η Κοκκινοσκουφίτσα…
Ίσως τελικά ο λύκος να μην είναι τόσο κακός, όπως τον μάθαμε στην ιστορία της Κοκκινοσκουφίτσας, αλλά να είναι απλώς ακόμη ένα θύμα της εξουσιαστικής λογικής του ανθρώπου πάνω στη φύση. Ένα ζώο που τα φυσικά του χαρακτηριστικά χρησιμοποιήθηκαν για την περιγραφή ανθρώπινων συμπεριφορών όπως ο μοναχικός Χάρι του Έρμαν Έσε, που αυτοχαρακτηρίζεται κάποια στιγμή ως ένας λύκος που θα είναι πάντα ξένος για την κοινωνία του.
Στη μοναχική του πορεία μέσα στον χρόνο, ο λύκος έμαθε ότι όσο πιο μακριά μένει από τους ανθρώπους τόσο περισσότερες πιθανότητες έχει για να επιβιώσει, καθώς δεν ήταν μονάχα η αντιπαλότητα του ζώου με το κυρίαρχο είδος για τη διεκδίκηση της τροφής που τον έβαλε ιστορικά στο στόχαστρο, αλλά από ένα σημείο και μετά ο λύκος ήρθε να πληρώσει και όλα όσα η παράδοση και ο μύθος του είχαν καταμαρτυρήσει.
...και άλλα "παράδοξα"
Επίκαιρο παράδειγμα, η εμφάνιση των τυφεκιοφόρων εκδικητών που μετά το περιστατικό της Πάρνηθας έκαναν αυτομάτως την εμφάνισή τους στη δημόσια σφαίρα προτιθέμενοι να εξαφανίσουν με τα κυνηγετικά τους όπλα τον κακό λύκο ακόμη κι από αυτά τα τελευταία φυσικά καταφύγια που του επιτρέπουμε σήμερα να βιώνει την έμφυτη μοναχικότητά του. Μοναχικότητα από την οποία υποχρεωτικά βγαίνει όσο μειώνεται η διαθεσιμότητα τροφής και για την οποία σχεδόν πάντα ευθύνονται και πάλι οι ανθρώπινες δραστηριότητες.
Τα τελευταία χρόνια πάντως, μολονότι οι συγκρούσεις των λύκων εστιάζονται κυρίως απέναντι σε κυνηγετικούς σκύλους και όχι σε ανθρώπους, ακόμη κι αυτό είναι αρκετό για να πυροδοτεί αταβιστικά τις γνωστές αρνητικές αντιδράσεις εις βάρος ενός ζώου που γαλουχηθήκαμε να το αποκαλούμε κακό. Ενός ζώου που ακόμη και σήμερα διεκδικεί το δικαίωμα στη μοναχικότητα και την ασφαλή απόσταση από τον άνθρωπο.
Βάλαμε την κυβέρνηση Μητσοτάκη να φυλάει τις Προστατευόμενες Περιοχές
Με λίγα εικοσιτετράωρα καθυστέρηση έφτασε στον Φορέα Διαχείρισης Πάρνηθας η ενημέρωση για την προσαρμογή της "άγριας ζωής" στην ανθρώπινη παρουσία. Υπήρξαν ωστόσο αρκετά για να βρουν τον φορέα κατηργημένο και τη θλιβερή εξέλιξη αναπόφευκτη
Ήταν αρχές Δεκεμβρίου όταν στα γραφεία της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Καλλιστώ» έφταναν κάποιες ανησυχητικές αναφορές από πεζοπόρους που ενημέρωναν για την ύπαρξη εντός του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας, και συγκεκριμένα κοντά στο ορειβατικό καταφύγιο Μπάφι, ομάδας λύκων ιδιαίτερα εξοικειωμένων με την ανθρώπινη παρουσία.
Ένα προαναγγελθέν περιστατικό
Οι αναφορές αυτές είχαν θορυβήσει τους υπεύθυνους της οργάνωσης που ειδικεύεται στην “άγρια ζωή”, με τον εξειδικευμένο επιστήμονα δρ Γ. Ηλιόπουλο να εκτιμά και να επισημαίνει από τις 10 Δεκεμβρίου ότι “βρισκόμαστε πιθανώς μπροστά σε φαινόμενο προσαρμογής του είδους σε ανθρωπογενές περιβάλλον και εξοικείωσής του στην ανθρώπινη παρουσία, που μπορεί να προκλήθηκε από παροχή τροφής στην άγρια πανίδα της περιοχής, ακούσια ή εκούσια (με στόχο τη φωτογράφιση ζώων), κάτι που αποδεδειγμένα και σταδιακά μπορεί να οδηγήσει σε υψηλή εξοικείωση και μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα επιθέσεις των λύκων σε σκυλιά ή ακόμα και τραυματισμό ανθρώπων”.
Ένας μήνας χρειάστηκε μόνο για να έρθει η επιβεβαίωση των παραπάνω φόβων, καθώς πριν λίγες ημέρες στη συγκεκριμένη περιοχή καταγράφηκε και το γνωστό πλέον σε όλους περιστατικό της επίθεσης λύκου(;) σε έναν άτυχο οικόσιτο σκύλο που ήταν βόλτα στο δάσος με τον ιδιοκτήτη και την ανήλικη κόρη του.
Η πρώτη ανάγνωση
Το περιστατικό, όπως ήταν αναμενόμενο, κέντρισε το ενδιαφέρον του ηλεκτρονικού Τύπου, που κατέγραψε την περιπέτεια πατέρα και κόρης που είδαν τον σκύλο τους να γίνεται βορά κάποιου άγριου θηλαστικού και παρουσίασε την υπάρχουσα νομοθεσία που από το 1979 απαγορεύει ρητά την είσοδο κατοικίδιων ζώων -ακόμη και με λουρί- στους εθνικούς δρυμούς, εκεί που ενδημούν τα εναπομείναντα άγρια ζώα του τόπου. Αυτό, όμως, που διέλαθε της προσοχής και του ενδιαφέροντος όλων ήταν η χρονική σύμπτωση του περιστατικού με την κυβερνητική απόφαση για την κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, μεταξύ των οποίων και αυτός που αφορά την προστασία του Δρυμού της Πάρνηθας.
Φορέα στον οποίο είχαν απευθυνθεί και οι υπεύθυνοι της οργάνωσης «Καλλιστώ» για να προειδοποιήσουν αλλά και να συνδράμουν με την επιστημονική τους γνώση για την αντιμετώπιση του φαινομένου της εξοικείωσης λύκων στην ανθρώπινη παρουσία ώστε να μην υπάρξουν δυσάρεστες εξελίξεις στην περιοχή.
Ο κατηργημένος φορέας διαχείρισης
Μόνο που το υπόμνημα της οργάνωσης έφτασε στα γραφεία του Φορέα Διαχείρισης της Πάρνηθας μόλις λίγα εικοσιτετράωρα μετά την κατάργησή του από το ΥΠΕΝ με νόμο που ψηφίστηκε μόνο από τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας, εν μέσω πανδημίας, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και παρά τις αντιδράσεις από το σύνολο των περιβαλλοντικών οργανώσεων, από τις διοικήσεις και τους εργαζόμενους στους Φορείς και από την επιστημονική κοινότητα.
Ένας νόμος με ανυπολόγιστες ακόμη συνέπειες τόσο για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος όσο και για την άγρια ζωή που εξακολουθεί να υπάρχει στις πρώην, πλέον, προστατευόμενες περιοχές. Ένας νόμος που σύντομα θα φέρει τον λύκο απέναντι στις μπουλντόζες των επενδυτών στους οποίους ανοίγει διάπλατα τον δρόμο η κυβέρνηση Μητσοτάκη, την οποία βάλαμε να φυλάει τις Προστατευόμενες Περιοχές - κατά το βάλαμε τον λύκο να φυλάει τα πρόβατα…
