Όταν την 1η Ιουλίου του σημαδιακού 1984 δημοσίευε τον περίφημο πλέον “Νευρομάντη” του, ο Αμερικανοκαναδός Γουίλιαμ Γκίμπσον γινόταν ένας προφήτης αυτού που αργότερα θα γνωρίζαμε ως Ίντερνετ και παγκόσμιο ιστό www. Όντως, φάνταζαν εξωπραγματικά αποκυήματα επιστημονικής φαντασίας τα δυστοπικά τοπία του, ένας κόσμος περιβαλλοντικά κατεστραμμένος, όπου τα πάντα κινούνται στη σφαίρα μιας αδιανόητης, τότε, υπερυψηλής τεχνολογίας, υβριδίου αυτών που θα αποκαλούσαμε πληροφορική και βιοτεχνολογία. Σήμερα μας είναι πολύ πιο οικεία, αλλά το ζήτημα εδώ δεν είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Γκίμπσον περιέγραψε την τεχνητή νοημοσύνη και το Διαδίκτυο πριν την ώρα του, αλλά το οικονομικό και πολιτικό σκηνικό στο οποίο ενέταξε τα δημιουργήματά του: Έναν κόσμο όπου ελάχιστες μεγάλες εταιρείες είναι ισχυρότερες από τα κράτη.
Τριανταεπτά χρόνια μετά, η δημιουργική φαντασία του πρωτοπόρου της κυβερνοπάνκ αγγίζει την πραγματικότητα: Η Apple ετοιμάζεται να πιάσει το όριο της χρηματιστηριακής αξίας των 3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Το εντυπωσιακό στοιχείο δεν είναι ότι το 2000 η εταιρεία που ίδρυσε ο Στιβ Τζομπς άξιζε μόλις 4-5 δισεκατομμύρια, αλλά ότι αυτά τα 3 τρισ. καθιστούν την Apple μεγαλύτερη από ολόκληρη τη βρετανική οικονομία.
Την ώρα που η πανδημία μάς μπαινοβγάζει στα σπίτια μας και οι ΜΕΘ είναι είδος εν ανεπαρκεία στην Ελλάδα τού και καλά μεταρρυθμιστή Μητσοτάκη, γεννιέται ένας νέος κόσμος όπου η ισορροπία δυνάμεων ξεφεύγει από όσα ξέραμε. Ίσως γι’ αυτό αρχίζουμε να γινόμαστε μάρτυρες μιας, ας πούμε γεωπολιτικής, επιστημονικής φαντασίας: Ενώ ΗΠΑ και Κίνα συγκρούονται σε όλα τα επίπεδα, με πιο επίφοβο το μέτωπο της Σινικής Θάλασσας και του Ινδικού - Ειρηνικού, Μπάιντεν και Σι φαίνεται πως μοιράζονται την ίδια αγωνία να ρυθμίσουν, που πάει να πει να περιορίσουν, τους γίγαντες της τεχνολογίας, δικούς τους και ξένους. Σε αυτό το μπρα ντε φερ μπαίνει δυναμικά και η Ευρώπη. Η απόφαση της Κομισιόν να επιβάλει στις ψηφιακές πλατφόρμες την πρόσληψη ως μισθωτών των εργαζομένων σε αυτές και το πρόστιμο του 1,2 δισ. ευρώ, που ως πρωτοπόρος επέβαλε η ιταλική Αρχή Ανταγωνισμού στην Amazon, προδιαγράφουν το μέγεθος της σύγκρουσης. Ιδίως αν αναλογιστεί κανείς ότι η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπολογίζει πως το κόστος των συνολικών ρυθμίσεων, που θέλει να επιβάλει στις Big Tech, κυμαίνεται γύρω στα 4,5 δισ. ευρώ.
Εδώ βρίσκεται το κλειδί. Οι Big Tech βασίζουν την επιτυχία τους στην εκμετάλλευση της δεσπόζουσας θέσης τους έναντι προμηθευτών και μικρών δημιουργών, αλλά αυτό που επικαλούνται είναι η ελεύθερη επιλογή εκατομμυρίων καταναλωτών, που εξυπηρετούνται από τα προϊόντα και τις ευκολίες τους και γεμίζουν τα ταμεία τους. Το όπλο που ετοιμάζονται να επικαλεστούν είναι οι αυξήσεις στις υπηρεσίες και τα προϊόντα, που θα επιφέρουν οι ρυθμίσεις - διότι, προφανώς, δεν θα βάλουν 4,5 δισ. από την τσέπη τους. Ένας από τους επόμενους πολέμους, επομένως, θα βάζει το δίλημμα: πελάτης ή πολίτης; Εδώ μας θέλω!
