Κάτι δείχνει να κινείται τελευταία στον χώρο της Εκκλησίας της Ελλάδος σχετικά με το θέμα τής δραστικότερης αντιμετώπισης του κορωνοϊού. Ο μητροπολίτης Δημητριάδος Ιγνάτιος με εγκύκλιό του απειλεί με κυρώσεις όσους ιερείς της μητροπόλεώς του δεν εμβολιαστούν ή δεν διενεργούν εβδομαδιαίο διαγνωστικό έλεγχο. Ναι, αλλά εκείνες τις μέρες ο χάρος είχε χτυπήσει για τα καλά την πόρτα του, αφού είχαν αποδημήσει εις Κύριον δύο ιερείς της δικαιοδοσίας του. Ο μητροπολίτης Ναυπάκτου Ιερόθεος επισημαίνει ότι, κατά τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, «ως φονεύς καταδικάζεται εκείνος ο άνθρωπος ο οποίος εν καιρώ πανώλης, ηξεύροντας ότι είναι μεμολυσμένος, υπάγει εις οίκους και πολιτείας και μολύνει τους άλλους και γίνεται πολλών φόνων αίτιος». Ναι, αλλά χρειάστηκε προηγουμένως να πάει και να γυρίσει από τον Άδη ο ιδιαίτερα προσφιλής του, ο ηγούμενος της μονής Βατοπεδίου Εφραίμ.
Η ουσία είναι ότι η Εκκλησία φάνηκε από την αρχή ιδιαίτερα ευάλωτη απέναντι στον κορωνοϊό. Αμήχανη, απροετοίμαστη, αντιδραστική. Στους κόλπους της παρουσιάζεται το σημαντικότερο κύμα αρνητών και αντιεμβολιαστών. Το μεγαλύτερο με διαφορά ποσοστό ανεμβολίαστων μεταξύ των σπουδαστών έχουν οι εκκλησιαστικές σχολές σύμφωνα με τον υφυπουργό Παιδείας Άγγελο Συρίγο (19.9.2021). Αντί να είναι εκείνη που θα πρωταγωνιστούσε στην προστασία τής ζωής με την επιβολή των μέτρων κατά της πανδημίας, βρέθηκε να αντιδρά μονίμως στις προσπάθειες της Πολιτείας και να παζαρεύει μαζί της παίρνοντας θέσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η δήλωση του Αρχιεπισκόπου «εδώ είναι το εμβόλιο, εκεί είναι ο τάφος» άργησε. Και όλα αυτά κατ’ αρχάς για να κρατήσει τις ισορροπίες με όλους αυτούς τους απίστευτους γεροντάδες και τους οπαδούς τους που κινούνται στους κόλπους και στις παρυφές της. Το πρόβλημα δεν αφορά όμως μόνο στην Εκκλησία της Ελλάδος. Υπάρχει θέμα με ολόκληρη τη νεότερη Ορθοδοξία. Κύρια χαρακτηριστικά της αποτελούν, όπως αποδείχθηκε, βούτυρο στο ψωμί του κορωνοϊού.
Η καχυποψία
Πρώτον, έχουμε την παραδοσιακή καχυποψία της Ορθοδοξίας απέναντι στην επιστήμη. Γράφει ο Αλεξέι Κομιάκοφ, που έζησε τον 19ο αιώνα: "Είναι απαραίτητο να ταπεινωθεί επιτέλους αυτή η επιπόλαια και περήφανη επιστήμη μας, που θέλει να θεωρείται σαν αληθινή παιδεία» (Νικόλαος Αρσένιεφ: "Αγία Μόσχα"). Ο Κομιάκοφ, που στη Ρωσία θεωρείται από τους μεγαλύτερους θεολόγους και φιλοσόφους, ήταν ο μέντορας του Ντοστογιέφσκι. Φανατικός οπαδός του Ντοστογιέφσκι ήταν ο περίφημος πλέον Ιουστίνος Πόποβιτς, ο Κάρολος Μαρξ της σύγχρονης Ορθοδοξίας. Τι είπατε; Ότι ο Πόποβιτς είναι ο Μαρξ της Ορθοδοξίας μόνο για τους φονταμενταλιστές; Δεν νομίζω. Η «Δογματική» του μεταφράστηκε στα ελληνικά και εκδόθηκε από τη Μονή Βατοπεδίου - εκεί που έχει πιάσει στασίδι ο Ναυπάκτου Ιερόθεος, που χαίρει της άκρας εκτίμησης του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερώνυμου. Αλλά ας θυμίσουμε και μια κουβέντα αυτού του Ιουστίνου Πόποβιτς «Οι πολιτισμοί, οι τέχνες, οι επιστήμες. Τι αστεία πράγματα!».
Ελευθερία και πανδημία
Δεύτερον, η Ορθοδοξία έχει σε μεγάλη εκτίμηση την αξία της ελευθερίας. Για την Ορθοδοξία ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να διαλέξει πώς θα ζήσει και συνεπώς είναι στο χέρι του το αν θα πάει στην Κόλαση ή στον Παράδεισο. Δεν συμβαίνει το ίδιο στον Καθολικισμό, που υπολήπτεται ιδιαίτερα τον Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος πίστευε στον απόλυτο προορισμό. Το ίδιο και ο Καλβίνος, εκ των θεμελιωτών του Προτεσταντισμού. O Αθανάσιος Γιέφτιτς, πνευματικό παιδί του Ιουστίνου Πόποβιτς, καθηγητής πανεπιστημίου, διακεκριμένος φιλόσοφος και θεολόγος, έγραφε ότι «οι σοσιαλιστές φαίνεται ότι εξασφαλίζουν πλήρως τον άνθρωπο και απ’ αυτόν ζητάνε μια μικρή σταγόνα από την προσωπική του ελευθερία. Ο άνθρωπος όμως αγαπά τη σταγονίτσα του αυτή. ‘Γιατί μου ζητάν τη σταγονίτσα μου;’ σκέφτεται. ‘Μήπως με κλείσουν φυλακή;’» (Α. Γιέφτιτς: "Από την ελευθερία στην αγάπη"). Μην ξεχνάμε ότι έζησαν σε αυταρχικά καθεστώτα όλοι αυτοί (τσαρισμός, κομμουνισμός) και τους έμεινε το πάθος για την ελευθερία.
Θα μου πείτε, κακό είναι να εκτιμάς την ελευθερία; Όχι, βέβαια. Αρκεί να μην έχει πανδημία.
Η κοινωνία των πιστών
Τρίτον, η Ορθοδοξία έχει σε μεγάλη εκτίμηση την Εκκλησία, δηλαδή την κοινωνία των πιστών. Για την Ορθοδοξία, Εκκλησία και Χριστός αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο, του οποίου η Εκκλησία είναι το σώμα και ο Χριστός η κεφαλή. Για τον Γιέφτιτς ταυτίζονται η Εκκλησία και ο Χριστός. "Το μυστήριο της ταυτίσεως του Χριστού και της Εκκλησίας είναι η πεμπτουσία της πίστεώς μας!" διακήρυξε. Μα ο Χριστός δεν αναβάλλεται, δεν αναστέλλεται, δεν περιορίζεται. Συνεπώς, κατά την ορθόδοξη άποψη, ούτε η Εκκλησία μπορεί να αναβληθεί, να ανασταλεί ή να περιοριστεί. Πάρτι είναι αυτό για τον κορωνοϊό.
Και μια υπενθύμιση. Ο Αθανάσιος Γιέφτιτς πέθανε την περασμένη άνοιξη. Από κορωνοϊό. Τυχαίο;
