Η μεγάλη έκρηξη τηλεοπτικών παραγωγών μυθοπλασίας, που αρχίζουν να προβάλλονται από τα κανάλια, μια μικρή "άνοιξη" στην παραγωγή οπτικοακουστικών έργων για την τηλεόραση, περιλαμβανομένης και της συνδρομητικής, πιστώνεται στον "Νόμο Κρέτσου" του 2017 από όλους τους παράγοντες της αγοράς.
Υπολογίζεται ότι εντός της σεζόν 2021 - 2022 θα προβληθούν περισσότερες από 30 σειρές μυθοπλασίας από τα κανάλια ελεύθερης λήψης, εκ των οποίων περί τις 10 από την ΕΡΤ, ενώ στο σύνολό τους έχουν καταθέσει σχέδια επιδότησης "επιστροφής φόρου" (cash rebate). Στα συν και μια ποιοτική διαφορά: το επίπεδο των παραγωγών έχει βελτιωθεί, καθώς πολλές είναι υψηλών προδιαγραφών.
Ο στόχος έχει επιτευχθεί, η αγορά "έχει πάρει μπρος" για τα καλά, οι δημιουργοί και οι τεχνικοί βρίσκουν δουλειά, παράγονται αξίες. Οι τηλεθεατές και τηλεθεάτριες έχουν πρόσβαση σε καλή ψυχαγωγία.
"Η Ελλάδα ακολουθεί τη διεθνή τάση, όπως υπάρχει στην Αμερική, την Αγγλία, την Ευρώπη, την Ισπανία: επιστροφή στη μυθοπλασία. Οφείλεται στον διεθνή ανταγωνισμό, στην ανάπτυξη των συνδρομητικών πλατφορμών και στον περιορισμό που έχει επιβάλει η πανδημία" υποστηρίζει η σεναριογράφος Άννα Χατζησοφιά ("Το καφέ της Χαράς", "Κωνσταντίνου και Ελένης").
Βεβαίως "στην Ελλάδα βρισκόμαστε πίσω σε σχέση με τις παραγωγές στο εξωτερικό, κυρίως λόγω της εμβέλειας της γλώσσας -είναι δύσκολο να γίνει απόσβεση-, όμως ο πήχης έχει ανέβει, οι προδιαγραφές είναι υψηλότερες: τα κανάλια δίνουν περισσότερα χρήματα στην παραγωγή, επενδύουν στη σκηνοθεσία και στο σενάριο, οι καλοί ηθοποιοί καταδέχονται πλέον την τηλεόραση, τα γυρίσματα είναι πιο απαιτητικά, όπως και το μοντάζ".
Τα σενάρια είναι καλά; Φαίνονται σαν να μοιάζουν μεταξύ τους, παρατηρούμε. Δεν υπάρχουν θρίλερ, δεν υπάρχουν αστυνομικά. "Πώς όχι; Έγινε ο 'Σκοτεινός δρόμος' στο Mega, το '42' στην Cosmote. Υπήρχε η άποψη ότι δεν πουλάει η αστυνομική κωμωδία, μέχρι που ήρθε το 'Παρά Πέντε'. Τα γούστα του κοινού δημιουργούν τάσεις. Οι 'Μέλισσες' είναι μια καθημερινή σαπουνόπερα που μετέφερε τη δράση χρονικά (στο παρελθόν) και χωρικά (στο ύπαιθρο) και αυτό άρεσε στο κοινό και δημιουργούνται νέα προγράμματα σε αυτό το μοτίβο".
Ο παραγωγός Σταύρος Καπελούζος (Pedio Productions) συμφωνεί: "Οι παραγωγές έχουν γίνει πιο πλούσιες, τα γυρίσματα είναι τεχνικά άρτια, γίνονται και σε φυσικούς χώρους. Ο κλάδος μας πέρασε πολύ δύσκολα την περίοδο 2008-2014". Όπως σημειώνει "σημαντικό ρόλο έχει παίξει το πρόγραμμα επιστροφής φόρου cash rebate, το οποίο βοήθησε τα κανάλια να επενδύσουν στη μυθοπλασία".
Μήπως όμως όλο αυτό είναι μια "φούσκα" που μπορεί να ξεφουσκώσει και να βρεθούν όλοι πάλι μετέωροι; τον ρωτάμε. "Δεν το ξέρω", απαντάει, "ξέρω όμως ότι ο Μαρινάκης επενδύει σε ακριβές παραγωγές και ο ΑΝΤ1 και ο ΣΚΑΪ και ο Alpha. Επαρκεί η διαφημιστική πίττα για 5 κανάλια; Ούτε αυτό το ξέρω, ξέρω όμως ότι δεν έχει φτάσει στο ύψος που είχε το 2005. Νομίζω για 2-3 χρόνια θα συνεχίσει να υπάρχει ανάπτυξη -αναλόγως πώς θα κινηθεί και η οικονομία. Πάντως από τα 75 εκατ. που είχε εξασφαλίσει ο Λ. Κρέτσος δεν έχουν δοθεί ούτε τα μισά".
Επαναφέρουμε το ερώτημα αν υπάρχει φόβος για "φούσκα" και στον παραγωγό Διονύση Σαμιώτη (Tanweer Productions). "Ο χώρος έχει τα πάνω του και τα κάτω του" υποστηρίζει και τονίζει ότι "πρέπει να χωρίσουμε σε υποδομές: εκπαίδευση, μηχανισμούς, ανάπτυξη σεναρίων. Το κλειδί είναι η εξωστρέφεια".
«Δηλαδή;» ρωτάμε. "Με το cash rebate από το ΕΚΟΜΕ έγινε ένα σπουδαίο βήμα. Τώρα πρέπει να κάνουμε καλές δουλειές, με δυνατότητες. Να δούμε αν μπορέσουμε να εξαγάγουμε. Χρειάζεται εξωστρέφεια διότι η ελληνική αγορά είναι μικρή. Αν υπάρξει μεγάλος ανταγωνισμός, κάποιοι μπορεί να μην αντέξουν τα κόστη".
"Χρειάζεται να οργανωθεί μια εθνική στρατηγική για τα οπτικοακουστικά. Το cash rebate, το κίνητρο, είναι η βάση, γύρω από αυτήν όμως πρέπει να χτίσουμε ένα πλέγμα στήριξης, το οποίο θα μας βοηθήσει να βγούμε και σε άλλες αγορές. Να δημιουργούμε έργα τα οποία να βλέπουν και τις αγορές στο εξωτερικό. Είναι θέμα προετοιμασίας. Χρειαζόμαστε σχολή για σεναριογράφους, για εκπαίδευση στα νέα τεχνικά μέσα, επίσης κίνητρα για συμπαραγωγές.
Εάν έρθει νέα κρίση, να μπορούμε να ανοιχτούμε προς τα έξω, να έχουμε διέξοδο. Ο κόσμος που δουλεύει πρέπει να έχει ασφάλεια ότι θα έχει δουλειά και την επόμενη μέρα".
Ακριβώς για τη διάσταση της εργασίας μιλάει ο Σπύρος Μπιμπίλας, πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. "Υπάρχει δουλειά κι αυτό είναι καλό" μας λέει. "Πολλοί νέοι ηθοποιοί εργάζονται για την τηλεόραση, βλέπουμε πολλά νέα πρόσωπα, συχνά όμως εργάζονται μόνο για μια χρονιά" παρατηρεί. Και συμπληρώνει ότι "τα μεροκάματα στην τηλεόραση είναι από τα χαμηλότερα. Οι ηθοποιοί πληρώνονται σήμερα με το ημερομίσθιο που κάποτε έπαιρνε ο κομπάρσος. Οι ηθοποιοί είναι 'φθηνό προϊόν', συνηθίζω να λέω. Αυτό πρέπει να αλλάξει".
Το αίτημα: "Θα θέλαμε να είχαμε μία συλλογική σύμβαση εργασίας, που θα μας εξασφάλιζε τουλάχιστον ως προς τον κατώτατο, δεν θα βλέπαμε μισθό 400 ευρώ τον μήνα. Στα οπτικοακουστικά δεν υπάρχει καμία σύμβαση".
