Η Ελλάδα μέχρι το 2030 έχει δεσμευτεί να παράγει 35% της ενέργειας που καταναλώνει από ανανεώσιμες πηγές και ο στόχος αναμένεται να αυξηθεί καθώς η ΕΕ αναθεωρεί αντίστοιχα προς τα πάνω τους δικούς της στόχους. Η προτεινόμενη χωροθέτηση αιολικών πάρκων σε βουνά, νησιά και βραχονησίδες έχει ήδη προκαλέσει τεράστιες αντιδράσεις και δημιουργία κινημάτων, τόσο από τις τοπικές κοινότητες όσο και το σύνολο των πολιτών με ευαισθησία για το περιβάλλον, τον πολιτισμό, ακόμη και τα δικαιώματα πολιτών που καταπατώνται, σημειώνεται στην ερώτηση των τομεαρχών Ανάπτυξης & Επενδύσεων Χάρη Μαμουλάκη και Ενέργειας & Περιβάλλοντος Σωκράτη Φάμελλου προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, που συνυπογράφουν 30 βουλευτές.
Μία «βαλβίδα αποσυμπίεσης» θα μπορούσαν να αποτελέσουν χωροθετήσεις ΑΠΕ σε θαλάσσιες περιοχές, σημειώνεται, αλλά εάν αυτό δεν γίνει στο πλαίσιο ενός συνολικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, μπορεί να ανοίξει νέο πεδίο συγκρούσεων με την κοινωνία και κλάδους της οικονομίας. Την ίδια ώρα, δημοσιεύματα που συνδέονται με ιδιωτικά επενδυτικά συμφέροντα λειτουργούν ως «λαγός» για να εκχωρηθούν δικαιώματα έρευνας πιθανών σημείων χωροθέτησης υπεράκτιων αιολικών πάρκων πριν την ολοκλήρωση της διαμόρφωσης ολοκληρωμένου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, που ήδη καθυστερήσει να εκπληρώσει η Ελλάδα και ο ίδιος ο υπουργός κάνει συχνά λόγο για πιλοτικά έργα που θα υλοποιηθούν πριν από την τελική του αποκρυστάλλωση.
Ακόμη περισσότερο, επισημαίνεται στην ερώτηση, καθώς έχει δηλώσει πως εξετάζεται «αναθεώρηση» του επιμερισμού του κόστους διασύνδεσης αυτών των υπεράκτιων αιολικών πάρκων με το δίκτυο ενέργειας, «απειλώντας» πρακτικά με μετακύλιση του κόστους στην τελική τιμή της μονάδας ενέργειας για τον καταναλωτή. Αυτό, την ώρα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, το κόστος διασύνδεσης των εγκαταστάσεων ΑΠΕ το αναλαμβάνουν οι ίδιοι οι επενδυτές και όχι ο εθνικός διαχειριστής.
Οι βουλευτές ζητούν να πληροφορηθούν τον χρόνο που το νέο θεσμικό πλαίσιο θα προωθηθεί προς διαβούλευση και ψήφιση, τον χρόνο έναρξης της εκπόνησης θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και ειδικά για την παράκτια ζώνη, αλλά επίσης το αν η κυβέρνηση Μητσοτάκη προτίθεται προκηρύξει δικαιώματα έρευνας για ενδιαφερόμενους επενδυτές στον κλάδο των υπεράκτιων ΑΠΕ πριν από την ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Προεδρικών Διαταγμάτων για τις θαλάσσιες περιοχές του δικτύου Natura 2000, όπως και το ποιος θα αναλαμβάνει το κόστος της διασύνδεσης των υπεράκτιων ΑΠΕ και με ποια μεθοδολογία θα υπολογίζεται η αναμενόμενη απόσβεση τους.
Αναλυτικά η επερώτηση
Να γίνει γνωστός ο κυβερνητικός σχεδιασμός ωρίμανσης του θεσμικού πλαισίου ανάπτυξης υπεράκτιων εγκαταστάσεων Α.Π.Ε., ζητούν με Ερώτηση που κατέθεσαν προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος & Ενέργειας, ο αν. Τομεάρχης Ανάπτυξης & Επενδύσεων Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Χάρης Μαμουλάκης και ο Τομεάρχης Ενέργειας & Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος, με τη συνυπογραφή 30 ακόμα Βουλευτών.
Στην Ερώτηση, γίνεται αναφορά στον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό, σύμφωνα με τον οποίο η χώρα μας μέχρι το 2030 έχει δεσμευτεί να παράγει το 35% της καταναλισκόμενης ενέργειας από Α.Π.Ε., στόχος που θα πρέπει να αυξηθεί περαιτέρω λόγω της αναθεώρησης των ανάλογων ευρωπαϊκών στόχων. Ήδη όμως, ακόμα και ο υπάρχων στόχος αντιμετωπίζει εκ των πραγμάτων προκλήσεις για να υλοποιηθεί. Από τη μια, η κυβέρνηση με την πολιτική υπονόμευση των ενεργειακών κοινοτήτων οδηγεί τον κλάδο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε μορφές ολιγοπωλιακής υπερσυγκέντρωσης, δημιουργώντας δυσμενείς συνθήκες για τη διαμόρφωση κλίματος συναίνεσης στις τοπικές κοινωνίες. Από την άλλη, η χωροθέτηση αυτών των εγκαταστάσεων, ιδιαίτερα των αιολικών πάρκων, επιβαρύνει, συχνά δυσανάλογα, μεμονωμένες περιοχές, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κινημάτων τοπικής διαμαρτυρίας. Παράλληλα, υπάρχουν ανησυχίες για τις ενδεχόμενες σωρευτικές επιπτώσεις από τη χωροθέτηση εγκαταστάσεων ΑΠΕ σε περιοχές του δικτύου NATURA 2000 και τη διαδικασία της δέουσας εκτίμησης επιπτώσεων που ακολουθείται κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση, μετά και από τις «απλοποιήσεις» του θεσμικού πλαισίου που προωθήθηκαν με τον αντιπεριβαλλοντικό Νόμο 4685/2020.
Η χωροθέτηση των ΑΠΕ σε θαλάσσιες περιοχές μπορεί να αποτελέσει και «βαλβίδα αποσυμπίεσης» μέρους των κοινωνικών αντιδράσεων που συσσωρεύονται από την προοπτική υπέρμετρης χωροθέτησης συμβατικών ΑΠΕ σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας. Ωστόσο, μπορεί να αποτελέσει και πεδίο συγκρούσεων με άλλους κλάδους της οικονομίας, στο βαθμό που αυτή δεν πραγματοποιείται στο πλαίσιο ενός ολιστικού θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Εξάλλου, αποτελεί πλέον ανειλημμένη υποχρέωση της χώρας η εκκίνηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού μετά την ψήφιση του νόμου για τη θαλάσσια χωροταξία από την προηγούμενη κυβέρνηση, που έσπευσε να τροποποιήσει η ΝΔ, αφαιρώντας από το θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό την παράκτια ζώνη.
Εξίσου σημαντική είναι και η ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και η θέσπιση των Προεδρικών Διαταγμάτων και για τις θαλάσσιες περιοχές του δικτύου Natura 2000, προκειμένου η όποια χωροθέτηση και ανάπτυξη υπεράκτιων ΑΠΕ να συνάδει με τους στόχους προστασίας και διατήρησης της βιοποικιλότητας.
Πλήθος δημοσιευμάτων στον οικονομικό και εξειδικευμένο ενεργειακό τύπο, απηχώντας απόψεις μερίδας ιδιωτών επενδυτών, πιέζουν στην κατεύθυνση δημιουργίας ενός θεσμικού πλαισίου που θα επιτρέπει την εκχώρηση δικαιωμάτων έρευνας για πιθανά σημεία χωροθέτησης υπεράκτιων αιολικών πάρκων πριν από την ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής υποχρέωσης, της διαμόρφωσης ενός ολοκληρωμένου θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού, την οποία έχει ήδη καθυστερήσει να εκπληρώσει η χώρα μας. Μια τέτοια εξέλιξη, δημιουργίας ενός θεσμικού πλαισίου που θα προσιδίαζε με αυτό της έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων, θα έθετε εκ νέου την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση για την αναγκαία ανάπτυξη των ΑΠΕ εν αμφιβόλω. Εξάλλου, το Υπουργείο δε φαίνεται να έχει ξεκαθαρίσει την κατεύθυνση του θεσμικού πλαισίου που σκοπεύει να υιοθετήσει ενώ ο ίδιος ο Υπουργός κάνει συχνά λόγο για πιλοτικά έργα που θα υλοποιηθούν πριν από την τελική του αποκρυστάλλωση.
Τέλος, ανησυχία προκαλούν και οι δηλώσεις του Υπουργού ότι στο πλαίσιο της σύνταξης του νέου θεσμικού πλαισίου για τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις ΑΠΕ εξετάζεται και η αναθεώρηση αναφορικά με τους κανόνες που ορίζουν τον τρόπο επιμερισμού του κόστους της διασύνδεσης των υπεράκτιων αιολικών πάρκων, το οποίο και προφανώς δεν θα πρέπει να επιβαρύνει την τελική τιμή της πωλούμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, το κόστος διασύνδεσης των εγκαταστάσεων ΑΠΕ το αναλαμβάνουν οι ίδιοι οι επενδυτές και όχι ο εθνικός διαχειριστής.
Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα παραπάνω, οι Βουλευτές ζητούν να πληροφορηθούν:
1) Πότε αναμένεται να τεθεί σε δημόσια διαβούλευση και να προωθηθεί προς ψήφιση το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις υπεράκτιες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας;
2) Πότε αναμένεται να ξεκινήσει η εκπόνηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στη χώρα; Πώς θα αντιμετωπιστεί το πρόβλημα σχεδιασμού στην παράκτια ζώνη, την οποία και εξαίρεσε η ΝΔ από το πεδίο εφαρμογής του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με το Ν. 4759/2020;
3) Σκοπεύει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος να προχωρήσει σε προκήρυξη δικαιωμάτων έρευνας για ενδιαφερόμενους επενδυτές στον κλάδο των υπεράκτιων ΑΠΕ πριν από την ολοκλήρωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού και την ολοκλήρωση των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών και των Προεδρικών Διαταγμάτων για τις θαλάσσιες περιοχές του δικτύου Natura 2000 ;
4) Με βάση τον σχεδιασμό του Υπουργείο ποιος φορέας θα αναλαμβάνει το κόστος της διασύνδεσης των υπεράκτιων ΑΠΕ και με ποια μεθοδολογία θα υπολογίζεται η αναμενόμενη απόσβεση τους;
