Η Κομισιόν «δεν ήταν προετοιμασμένη για μια τόσο μεγάλη πρόκληση όπως η πανδημία» επισημαίνει στην ΑΥΓΗ ο Στέλιος Κούλογλου με αφορμή την υπόθεση των εμβολίων. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ επικρίνει το βάρος που δόθηκε στα εμβόλια, αντί των φαρμάκων, επιλογή που, όπως σημειώνει, βόλευε τις πολυεθνικές, αλλά και κυβερνήσεις όπως η ελληνική, που δεν ήθελαν να επενδύσουν στον δημόσιο τομέα, μολονότι κατά την κρίση «το ‘αόρατο χέρι της αγοράς’ αποδείχθηκε κουλό, παράλυτο». Όσον αφορά την αστυνομοκρατία, ο Στ. Κούλογλου τάσσεται υπέρ της διεθνοποίησης του ζητήματος και των μηνύσεων κατά των υπευθύνων που θα φτάσουν έως το Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Πώς βλέπετε την υπόθεση με τα εμβόλια για τον κορωνοϊό σε επίπεδο Ε.Ε.; Υπάρχουν ευθύνες στα ανώτερα κλιμάκια της Κομισιόν ή είχε λαθεμένα καλλιεργηθεί υπερβολικά αισιόδοξη εικόνα για την προμήθεια των εμβολίων; Πώς αξιολογείτε τη στάση τής ελληνικής κυβέρνησης;
Είναι πολλοί οι παράγοντες. Πρώτον, η Κομισιόν δεν ήταν προετοιμασμένη για μια τόσο μεγάλη πρόκληση όπως η πανδημία. Η πρόεδρός της δεν επελέγη για τις ικανότητες της, αλλά γιατί λέει «ναι» στη Μέρκελ και στον Μακρόν. Οι επίτροποι, δηλαδή οι υπουργοί της Ε.Ε., δεν είναι εκλεγμένοι, επιλέγονται από τις κυβερνήσεις, συχνά με τελείως αναξιοκρατικά κριτήρια - π.χ., ένας πρωθυπουργός θέλει να μην μπλέκεται κάποιος ισχυρός παράγοντας στα πόδια του και τον διορίζει επίτροπο.
Είναι αυτό που θα αποκαλούσα «σύνδρομο του ΕΟΔΥ». Είναι βεβαία καρικατούρα το παράδειγμα του ΕΟΔΥ, αλλά η ηγεσία του διορίστηκε χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει ότι θα καλούνταν να αντιμετωπίσει μια πανδημία. Άντε κανένα κοσμικό πάρτι, σαν κι αυτό που έγινε τελικώς την Τσικνοπέμπτη εν μέσω πανδημικής κρίσης! Τουλάχιστον στην περίπτωση της Κομισιόν υπήρχε η καλή πρόθεση να αντιμετωπιστεί ενιαία το πρόβλημα των εμβολίων, αλλά οι καλές προθέσεις σπάνια αρκούν.
Το δεύτερο λάθος είναι ότι όλα τα λεφτά και οι ελπίδες επενδύθηκαν στα εμβόλια. Θα έπρεπε να είχε δοθεί έμφαση και χρηματοδότηση της έρευνας για την ανάπτυξη και αντι - Covid φαρμάκων. Οι πολίτες δεν γνωρίζουν ότι τα εμβολιαστικά προγράμματα των ιδιωτικών εταιρειών χρηματοδοτήθηκαν από την Ε.Ε.
Αλλά τα μεν φάρμακα θα αφορούσαν μόνο τους ασθενείς -μερικά εκατομμύρια σκευάσματα-, ενώ τα εμβόλια αφορούν όλο τον πληθυσμό του πλανήτη - περί τα 12 δισεκατομμύρια δόσεις. Το λόμπι των φαρμακευτικών εταιρειών είναι πολύ ισχυρό παγκοσμίως.
Η παρουσίαση των εμβολίων ως θαυματουργών βόλευε και την προπαγάνδα κυβερνήσεων, όπως η ελληνική: «Δεν κάνουμε τεστ, δεν βελτιώνουμε σύστημα Υγείας, δεν αραιώνουμε τα μέσα μεταφοράς ή τα σχολεία επειδή το εμβόλιο θα μας σώσει». Δεν τα υποδεχτήκαμε εξάλλου με τιμές αρχηγού κράτους;
Τρίτον, υπάρχει και η γεωπολιτική των εμβολίων. Τέτοια ήταν η επιλογή των δυτικών εμβολίων και η αγνόηση του ρωσικού, που αποδεικνύεται αποτελεσματικό.
Η οικονομική κρίση που συνόδευσε την πανδημία αποδυνάμωσε τις φωνές τής λιτότητας εντός της Ε.Ε. Εκτιμάτε πως υπάρχει ιδεολογική μετατόπιση στην Ε.Ε. ή θα ξαναδούμε τις πιέσεις για λιτότητα μόλις η «φουρτούνα» αρχίσει να υποχωρεί;
Υπάρχει σαφέστατη επαναφορά της σημασίας του δημόσιου τομέα. Όχι μόνο στην Υγεία αλλά και στην αναγκαιότητα του κράτους που να μπορεί να επεμβαίνει όταν η κοινωνία το χρειάζεται. Το «αόρατο χέρι της αγοράς» αποδείχθηκε κουλό, παράλυτο. Στην Ιστορία της ανθρωπότητας τις μεγάλες πανδημίες ακολουθούν μεγάλες αλλαγές. Η ήττα της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας ίσως αποδειχθεί μία από αυτές.
Στο επίπεδο της Ε.Ε., έστω και με κάποια καθυστέρηση, τα ισχυρά κράτη - μέλη αναγνώρισαν ότι η υγειονομική κρίση ήταν η τρίτη και φαρμακερή για την Ευρώπη. Μετά την οικονομική κρίση του 2009 - 2010 και την προσφυγική του 2015, που η διαχείρισή τους έγινε με πολύ εγωιστικούς όρους εις βάρος των κρατών - μελών του ευρωπαϊκού Νότου, αν και αυτή τη φορά η αντιμετώπιση της κρίσης ήταν παρόμοια, η Ε.Ε. δεν θα μπορούσε να επιβιώσει. Από την κατάρρευση η μεγαλύτερη χαμένη θα ήταν η Γερμανία, που κερδίζει σημαντικά από την κοινή αγορά.
Αυτή η αλλαγή στάσης είδαμε έστω και διστακτικά να αποτυπώνεται στο ταμείο ανάκαμψης. Υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν ακόμη, καθώς το ταμείο ανάκαμψης απαίτησε «φόρο αίματος» που πληρώθηκε με μείωση του προϋπολογισμού από άλλα κοινωνικά προγράμματα. Η αλλαγή στάσης και η υιοθέτηση πολιτικών αλληλεγγύης -εφόσον διατηρηθούν- είναι ένα θετικό πρώτο βήμα, αλλά το μεγάλο τεστ θα είναι το πρόβλημα του χρέους, που παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Η ευρωομάδα του ΣΥΡΙΖΑ ανέδειξε το ζήτημα της αστυνομοκρατίας που εντείνεται στη χώρα μας κάνοντας λόγο για «ορμπανικές και ερντογανικές πρακτικές». Κατά τη γνώμη σας, ποιος είναι ο προσφορότερος τρόπος αντίδρασης για τους δημοκρατικούς πολίτες;
Η κατάσταση στην Ελλάδα στο ζήτημα της αστυνομικής βίας έχει εκτροχιαστεί. Οι τελευταίες ημέρες το αναδεικνύουν αυτό με κάθε δυνατό τρόπο. Οι δε καταγγελίες για τους βασανισμούς και τις απαγωγές λατινοαμερικανκού τύπου με κουκούλες στη ΓΑΔΑ κάνουν τα πράγματα ακόμη πιο σοβαρά. Ήδη κατέθεσα σχετική ερώτηση στην Κομισιόν υπενθυμίζοντας ότι τα βασανιστήρια απαγορεύονται σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και το άρθρο 19 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε.
Οι πολίτες θα πρέπει να είναι καλά ενημερωμένοι για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους απέναντι στις αρχές. Μια άλλη ιδέα ήταν μαζί με δικηγόρους να προχωρήσουμε σε μηνύσεις στην Ελλάδα εναντίον των υπευθύνων της αστυνομικής βίας. Είναι το απαραίτητο βήμα ώστε οι παραβιάσεις αυτές να φτάσουν αργότερα στο Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, από όπου είχε αποβληθεί η Ελλάδα επί δικτατορίας για τα βασανιστήρια.
