Είναι πολύ δύσκολο σε συνθήκες πολέμου να γίνουν εκτιμήσεις για τις ικανότητες και τις δυνατότητες των εμπολέμων, ειδικά κατά τη πρώτη φάση της σύγκρουσης όπου η σύγχυση, η υπερβολή και η προπαγάνδα μπορούν να καλύψουν τα πάντα με νέφος ασάφειας. Ορισμένοι θεωρούν το Ιράν ως την αδύναμη πλευρά στον τελευταίο πόλεμο που ξέσπασε υπό κοινή θέα στη Μέση Ανατολή. Όμως κατά πόσο ανταποκρίνεται η εκτίμηση αυτή στη πραγματικότητα;
Υποδεέστερο σε στρατιωτικό δυναμικό σε σχέση με το άμεσα υποστηριζόμενο και εξοπλισμένο από τις ΗΠΑ Ισραήλ, που διαθέτει έναν από τους πιο εξελιγμένους στρατούς στον κόσμο, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το Ιράν έχει περιορισμένες επιλογές στη διάθεση του για να αποκρούσει τον προαιώνιο εχθρό του. Ακόμη κι αν είναι ικανό να εκτοξεύει σμήνος πυραύλων κατά των ισραηλινών πόλεων κάθε βράδυ.
Η ιρανική κοινωνία είναι πολύ διαφορετική σήμερα απ’ ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1980 όταν το Ιράν εμπλέκονταν σε άμεσο πόλεμο με το γειτονικό Ιράκ του Σαντάμ, σε μια σύγκρουση που έμελλε να αποδειχθεί η φονικότερη και πλέον μακρόχρονη πολεμική αναμέτρηση ανάμεσα σε δύο τακτικούς στρατούς μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προκαλώντας εκατόμβες νεκρών και από τις δύο πλευρές.
Παρακινδυνευμένες προβλέψεις
Ο ζήλος της ισλαμικής επανάστασης του 1980 δεν σαγηνεύει πλέον τους Ιρανούς και η άνευ όρων υποστήριξη προς το καθεστώς κάθε άλλο παρά εγγυημένη μπορεί να θεωρείται. Αντίθετα, η χώρα έχει εμπλακεί σ’ έναν ανοιχτό πόλεμο με έναν στρατιωτικά πανίσχυρο αντίπαλο τη στιγμή που η εσωτερική αμφισβήτηση προς το σύστημα διακυβέρνησης είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Έχοντας πια άλλες προτεραιότητες, ο δυναμικός νεανικός πληθυσμός της χώρας έχει εξαντληθεί ύστερα από δεκαετίες περιορισμών, ασφυκτικών κυρώσεων από τις ΗΠΑ και οικονομικής δυσπραγίας.
Ωστόσο, από τότε που άρχισαν να πέφτουν οι ισραηλινές βόμβες, για πολλούς Ιρανούς, συμπεριλαμβανομένων των επικριτών του καθεστώτος, το ζήτημα της εθνικής ασφάλειας προέχει. Προφανώς η υπεράσπιση της πατρίδας προηγείται έναντι των όποιων αιτημάτων ή διεκδικήσεων για πολιτικές ελευθερίες και οικονομική ευημερία.
Μερικοί Ιρανοί αμφισβητούν ανοιχτά τις επιλογές του καθεστώτος να επενδύσει τόσους πολλούς πόρους στο πυρηνικό πρόγραμμα από τη στιγμή που δεν είχε εξασφαλίσει την αποτρεπτική ικανότητα για την προστασία του και την προστασία της χώρας. Αναλυτές και δυτικοί διπλωμάτες του οποίους επικαλούνται οι FT θεωρούν πως η επιβίωση του ιρανικού καθεστώτος δεν θα κριθεί από τις ισραηλινές βόμβες αλλά από τη δυναμική των εξελίξεων μέσα στο ίδιο το σύστημα της ισλαμικής δημοκρατίας, προειδοποιώντας ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη για να γίνουν προβλέψεις για τη κατάρρευσή του.
Απουσία εναλλακτικής
Προς το παρόν, η απουσία αξιόπιστης εναλλακτικής απέναντι στο ισλαμικό σύστημα παραμένει το ισχυρότερο στοιχείο αποτροπής που συνεχίζει να το «προστατεύει». Δεν υπάρχει ρεαλιστική εναλλακτική ούτε εντός ούτε εκτός συνόρων η οποία θα μπορούσε να διαδεχθεί το υπάρχων σύστημα. Δεν υπάρχει οργανωμένη πολιτική αντιπολίτευση στο Ιράν και η εξόριστη αντιπολίτευση είναι εξίσου αντιδημοφιλής εντός της χώρας όσο και η ισλαμιστική ηγεσία της, λένε οι ειδικοί.
Η ιρανική ηγεσία φαίνεται αρχικά ότι έμεινε άναυδη από τον αιφνιδιασμό και την μαζικότητα των πρώτων επιθέσεων του Ισραήλ στις οποίες συμμετείχαν περίπου 200 ισραηλινά μαχητικά, σκοτώνοντας τουλάχιστον 17 ανώτερους διοικητές των Φρουρών της Επανάστασης, του ισχυρότερου μηχανισμού προστασίας του καθεστώτος το οποίο και συντονίζει οποιασδήποτε αντίδραση σε επιθετικές ενέργειες από το εξωτερικό. Ωστόσο, οι βετεράνοι του καθεστώτος ανασυντάχθηκαν σε λιγότερο από 24 ώρες, εκτοξεύοντας ένα πρώτο κύμα βαλλιστικών πυραύλων που όχι μόνο έστειλαν ένα μήνυμα στο Ισραήλ αλλά έδειξαν και στους Ιρανούς ότι ο στρατός δεν είχε καταρρεύσει.
Ο γρίφος
Αυτό φαίνεται να είναι μόνο η αρχή στο γρίφο που έχει μπροστά του το ισραηλινό πολιτικο-στρατιωτικό κατεστημένο αφότου πήρε την απόφαση να περάσει την κόκκινη γραμμή της ευθείας αναμέτρησης. Παρά την «εντυπωσιακή» έναρξη της πρωτοφανούς σε έκταση και ισχύ πυρός εκστρατείας του κατά του Ιράν, η κατάσταση που διαμορφώνεται επί του πεδίου εγείρει σοβαρά ερωτήματα όσον αφορά στη στρατηγική εξόδου, δηλαδή στο πώς μπορεί να τερματιστεί η σύγκρουση και το Ισραήλ να έχει επιτύχει τους φιλόδοξους και μαξιμαλιστικούς στόχους του. Αν μη τι άλλο, ενώ τα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη βομβαρδίζουν ιρανικές στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις σχεδόν χωρίς αντίσταση, ο αριθμός των Ισραηλινών αμάχων που σκοτώνονται ή τραυματίζονται από τα αντίποινα του Ιράν, αυξάνεται.
«Το τέλος θα είναι διπλωματικό, όχι στρατιωτικό», επισημαίνει χαρακτηριστικά στο CNN ισραηλινή πηγή προσθέτοντας ότι η ελπίδα του ισραηλινού κατεστημένου έγκειται πλέον στο ότι συνεχιζόμενη στρατιωτική δράση θα «αποδυναμώσει το διαπραγματευτικό χέρι του Ιράν» σε τυχόν μελλοντικές συνομιλίες για το πυρηνικό πρόγραμμά του.
Η ίδια θεωρία, ότι δηλαδή η ισραηλινή στρατιωτική δράση θα αναγκάσει τον αντίπαλο να κάνει παραχωρήσεις, δεν έχει «επαληθευτεί» μέχρι στιγμής στη Γάζα όπου ύστερα από σχεδόν δύο χρόνια πολέμου η Χαμάς εξακολουθεί να διαπραγματεύεται τη τύχη των ομήρων. Αλλά η αναφορά και μόνο σε πιθανές «διαπραγματεύσεις» ως επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της επίθεσης υποδηλώνει ξεκάθαρα ότι στον πυρήνα του ισραηλινού κατεστημένου επικρατεί τάση αναπροσαρμογής των στόχων και επιδιώξεων.
Προκλήσεις
Πηγές που έχουν γνώση του θέματος λένε στο CNN ότι το Ισραήλ έχει απευθυνθεί στις ΗΠΑ ζητώντας αύξηση του επιπέδου εμπλοκής τους. Παρά τις αρχικές «επιτυχίες» του με τις επιθέσεις σε εγκαταστάσεις εμπλουτισμού, η πρόκληση μόνιμης ζημιάς στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εξακολουθεί να υπερβαίνει τις δυνατότητές του Ισραήλ. Μερικές από τις πιο σημαντικές ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις βρίσκονται θαμμένες βαθιά μέσα στο έδαφος, όπως η εγκατάσταση εμπλουτισμού Φορντόου στο βόρειο Ιράν που είναι ανεπτυγμένη μέσα σε ένα βουνό. Χωρίς τη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της υλικοτεχνικής υποστήριξης και της παροχής της απαιτούμενης ισχύος πυρός για την καταστροφή καταφυγίων, οι πυρηνικές δυνατότητες του Ιράν θα μπορούσαν να επιβιώσουν ακόμη και από ένα παρατεταμένο ισραηλινό σφυροκόπημα. Υπάρχει επίσης ένα άλλο αδύνατο σημείο στην ισραηλινή στρατηγική.
Ακόμα κι αν η ισραηλινή αεροπορία κατορθώσει να καταστρέψει όλες οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, η Τεχεράνη θα μπορούσε κάλλιστα να τις ανοικοδομήσει σύντομα διαθέτοντας ήδη πυρηνική τεχνογνωσία αλλά και αποκτώντας πολύτιμη πείρα για τη μελλοντική προστασία τους. Επιπλέον, αν το ιρανικό καθεστώς βγει αλώβητο από αυτή την επίθεση, θα μπορούσε εύλογα να «υποθέσει» ότι ένα πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο και όχι μια νέα πυρηνική συμφωνία, θα είναι πλέον η καλύτερη άμυνά του έναντι μελλοντικών επιθέσεων...
Ίσως όλα αυτά κάνουν τον Μπενιαμίν Νετανιάχου να καλεί επανειλημμένα τους Ιρανούς «να ξεσηκωθούν» και να ανατρέψουν την κυβέρνησή τους. Προφανώς τόσο ο ίδιος όσο και οι στρατηγοί του αντιλαμβάνονται - όχι για πρώτη φορά- ότι το Ισραήλ βυθίζεται σε μια ακόμη σύγκρουση χωρίς σαφή στρατηγική εξόδου. Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στη Γάζα που είχε ως στόχο την «καταστροφή» της Χαμάς και την απελευθέρωση όλων των ομήρων, συνεχίζεται χωρίς να υπάρχει ακόμη σαφές σχέδιο για το τι θα ακολουθήσει. Τώρα, το Ισραήλ αντιμετωπίζει έναν ακόμη σκληρό και επικίνδυνο πόλεμο φθοράς δίχως χρονικά όρια και σαφές τέλος.
