Ογδόντα χρόνια έκλεισαν στις 29 Απριλίου 1925 από τότε που οι Γαλλίδες ψήφισαν για πρώτη φορά. Μετείχαν στις δημοτικές εκλογές -οι πρώτες μετά την απελευθέρωση- και στις βουλευτικές τον Οκτώβριο. Σήμερα, 80 χρόνια μετά, έκθεση της Oxfam Γαλλίας με τίτλο «Εξουσία γένους αρσενικού» διαπιστώνει ότι ο δρόμος για την ισότητα στην πολιτική ζωή είναι ακόμη μακρύς. Οι γυναίκες κατέχουν το 28% των κρίσιμων θέσεων εξουσίας σε εθνικό ή σε τοπικό επίπεδο καθώς και σε εκείνο των σημαντικών θεσμών. «Η γυάλινη οροφή καλά κρατεί» υπογραμμίζει η Oxfam, επισημαίνοντας ότι «η ισότητα και η ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στη δημόσια ζωή παραμένουν ουσιαστικός αγώνας για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών».
«Οι διαφορετικοί νόμοι για την ισότητα συνέβαλαν σε σοβαρή πρόοδο των γυναικών που κατάφεραν να εκλεγούν είτε στη Βουλή είτε σε Δημοτικά Συμβούλια αλλά η αριθμητική ισότητα δεν σηματοδοτεί πάντα “ποιοτική ισότητα”» σχολίαζε από την πλευρά της στην Ουμανιτέ η Μαριέτ Σινό, καθηγήτρια Κοινωνιολογίας και συγγραφέας, με αφορμή την επέτειο των 80 ετών. Στην έρευνά της η Oxfam παρατηρεί αναφορικά με την κυβέρνηση Μπαϊρού, όπου υφίσταται η ισότιμη συμμετοχή γυναικών και ανδρών, ότι «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες. Εξηγεί ότι «το ποσοστό ισότητας μειώνεται όταν πλησιάζουμε στις πιο ισχυρές». Για παράδειγμα, δεν υπάρχει καμία γυναίκα σε ισχυρό υπουργείο/θέση. Ενώ σε επίπεδο υπουργικών γραφείων μόνο 1 στους 5 επικεφαλής είναι γυναίκα. Συνολικά αντιπροσωπεύουν το 35% στην ομάδα του πρωθυπουργού. «Η Γαλλία δεν είχε ποτέ μέχρι σήμερα γυναίκα Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ενώ κυβερνήθηκε από γυναίκα μόλις κατά το 3,8% του χρόνου της 5ης Δημοκρατίας» θυμίζει η Σαντρά Λοτ Φερναντέζ, υπεύθυνη της εκστρατείας Έμφυλη Δικαιοσύνη της Oxfam. Η κατάσταση δεν είναι καλύτερη στη Βουλή παρά τους σχετικούς νόμους. Μπορεί από το 2022 πρόεδρος να είναι η Γιάελ Μπρον Πιβέ, ωστόσο το ποσοστό των βουλευτριών είναι στο 36% (όταν, π.χ., στην Ευρωβουλή ανέρχεται σε 53.2%). Στη Γερουσία το ίδιο ποσοστό είναι στο 37,5%.
Σε ό,τι αφορά την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μόλις το 21% των δημάρχων είναι γυναίκες. Επίσης η Oxfam παρατηρεί ότι σήμερα δεν προεδρεύει καμία γυναίκα σε κανένα ανώτατο δικαστήριο...
Για μια νέα φάση στην ισότητα στην πολιτική
Η οργάνωση όμως δεν διαπιστώνει μόνο, προτείνει «μέτρα-φάρους» που περιλαμβάνουν «κανόνες ισότητας στην κατανομή των ισχυρών θέσεων στα υπουργικά συμβούλια καθώς και στα υπουργικά γραφεία», την καθιέρωση μεταξύ των προϋποθέσεων για τη χρηματοδότηση των κομμάτων και κριτηρίων ισότητας φύλων για τα διευθυντικά όργανα κ.ά.
Την ίδια ημέρα των 80 ετών από την πρώτη συμμετοχή των γυναικών σε εκλογές, 20 γυναίκες με σημαντική παρουσία και παρεμβάσεις στον δημόσιο βίο από διαφορετικές θέσεις, όπως η πρώην υπουργός και πρώην δήμαρχος της Λιλ Μαρτίν Ομπρί, η δήμαρχος Παρισιού Αν Ινταλγκό, η επικεφαλής των Πρασίνων Μαρίν Τοντελιέ, η Εύα Ζολί (πρώην ευρωβουλεύτρια και πρώην ανακρίτρια), οι πρώην υπουργοί Σεγκολέν Ρουαγιάλ και Κριστιάν Τομπιρά κ.ά., δημοσιοποιούσαν στην εφημερίδα Ouest-France κοινό κείμενό τους με τίτλο «Νέα φάση στην ισότητα των φύλων στην πολιτική». Χαρακτηρίζουν την πρώτη συμμετοχή των γυναικών στις εκλογές επανάσταση, υπογραμμίζουν ότι «η εξουσία παραμένει ακόμη σε μεγάλο βαθμό σε ανδρικό περιβάλλον όπου οι γυναίκες εξακολουθούν να εκτίθενται στον σεξισμό και στη βία» και ζητούν «φάση Νο2 στην ισότητα των φύλων στην πολιτική». Μια νέα φάση που περνά μέσα από «την αλλαγή των εκλογικών μας νόμων, τις ευθύνες των κομμάτων, την ενίσχυση των κυρώσεων και την καλύτερη συμβατότητα μεταξύ πολιτικής ενασχόλησης, προσωπικής και οικογενειακής ζωής».
Η αλήθεια είναι πάντως ότι η καθιέρωση της γυναικείας ψήφου καθυστέρησε πολύ στη Γαλλία - παρότι η καθολική ψήφος καθιερώθηκε το 1848, δεν αφορούσε τις γυναίκες αν και ο αγώνας τους είχε ξεκινήσει από το 1789.
Από το 1791 ως το 1945
Το 1791 η Ολυμπία ντε Γκουζ δημοσίευε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων της Γυναίκας και της Πολίτισσας, ζητώντας την καθιέρωση του δικαιώματος του εκλέγειν και εκλέγεσθαι για τις γυναίκες. Χρειάστηκε να περάσουν... 154 χρόνια! Οι γυναίκες θεωρούνταν συντηρητικές όπως υποστήριζαν, π.χ., οι Ριζοσπάστες-Σοσιαλιστές, που αν και όταν άσκησαν εξουσία την περίοδο της Τρίτης Δημοκρατίας (1870-1940) είχαν προοδευτικές θέσεις, απέρριπταν συστηματικά τα πολιτικά δικαιώματα των γυναικών. Το 1936 επικρατεί το Λαϊκό Μέτωπο, αλλά ο Λεόν Μπλουμ δεν θέλει να συγκρουστεί μαζί τους για το γυναικείο ζήτημα και επιλέγει μια συμβολική κίνηση: εντάσσει στην κυβέρνησή του τρεις γυναίκες υφυπουργούς. Από την πλευρά τους, οι γκολικοί αντιμετώπιζαν θετικά τη γυναικεία ψήφο, ως εργαλείο μείωσης της ανόδου του ΚΚΓ! Έτσι στις 21 Απριλίου του 1945 διάταγμα της Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης με την υπογραφή του στρατηγού Ντε Γκολ έδινε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες. Συγκεκριμένα, το άρθρο 17 που είχε καταθέσει στις 24 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς ο αντιστασιακός, κομμουνιστής Φερνάν Γκρενιέ όριζε: «Οι γυναίκες μπορούν να εκλέγουν και να εκλέγονται στις ίδιες συνθήκες με τους άνδρες».
