Η περικοπή των πόρων για την προστασία του περιβάλλοντος στο όνομα της εξοικονόμησης χρημάτων είναι ένα καταστροφικό ψέμα. «Τα ποσά που δεν επενδύονται στο περιβάλλον έχει αποδειχθεί από τους οικονομολόγους ότι θα έχουν πέντε φορές μεγαλύτερο κόστος. Η κλιματική αδράνεια είναι πέντε φορές ακριβότερη». Με τη δήλωσή της αυτή στον τηλεοπτικό σταθμό TF1 η Μαρίν Τοντελιέ, επικεφαλής των Γάλλων Πρασίνων, καταγγέλλει τη μείωση από την κυβέρνηση Μακρόν-Μπαϊρού των πόρων για την οικολογική μετάβαση, ζητώντας να «μπει τέλος στη θυσία της οικολογίας». Ορισμένοι, στο πλαίσιο του ανερχόμενου τραμπισμού στην Ευρώπη, επιχείρησαν να αμφισβητήσουν την τοποθέτηση περί του υψηλότατου κόστους της κλιματικής αδράνειας ως υπερβολική ή ανακριβή. Είναι, όμως, ακριβής και τεκμηριωμένη.
Προκύπτει κατ’ αρχάς από ένα εμβληματικό κείμενο που χρονολογείται από το 2006: τη γνωστή έκθεση που διεξήγαγε για λογαριασμό της βρετανικής κυβέρνησης ο πρώην αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Νίκολα Στερν. Η ομώνυμη έκθεση προκάλεσε τότε τεράστια αίσθηση καθώς ήταν η πρώτη που κοστολογούσε την κλιματική αδράνεια. Το συμπέρασμά της ήταν ότι η απουσία δράσης μπορούσε να σημάνει απώλεια του 5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ενώ θα αρκούσε επένδυση της τάξης του 1% για τη μείωση των επιπτώσεων της ανθρώπινης δραστηριότητας στην κλιματική υπερθέρμανση. Μπορεί τότε η έκθεση να επικρίθηκε ως «καταστροφολογική», ωστόσο αποδείχτηκε συντηρητική ως προς τις προβλέψεις της. «Έκανα λάθος για την κλιματική αλλαγή, τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα» δήλωνε το 2013 ο Στερν... Έκτοτε έχουν δημοσιοποιηθεί και άλλες έρευνες με δικές τους μεθόδους υπολογισμού. Στην πλειονότητά τους καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα. Ότι η αδράνεια κοστίζει περισσότερο από τη δράση.
Μία από αυτές είναι και εκείνη της Γαλλικής Υπηρεσίας Οικολογικής Μετάβασης (ADEME), εποπτευόμενης από τα υπουργεία Οικολογικής Μετάβασης, Οικονομίας και Οικονομικών, Παιδείας και Καινοτομίας. Στις 6 Δεκεμβρίου του 2023 εκτιμούσε, στη βάση πρωτότυπης έρευνας στο πλαίσιο του προγράμματος «Finance ClimAct», ότι μια αργοπορημένη οικολογική μετάβαση μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια 1.100 δισ. δολαρίων μεταξύ 2030 και 2050, δηλαδή 50 δισ. δολάρια τον χρόνο κατά μέσο όρο. Η Υπηρεσία προβλέπει απώλεια της τάξης του 1,5% του ΑΕΠ της Γαλλίας το 2030 και 5% το 2050. Μάλιστα, η Υπηρεσία υποστηρίζει ότι αυτές οι απώλειες είναι «πιθανόν υποτιμημένες», κυρίως γιατί στον υπολογισμό τους δεν λαμβάνονται υπόψη ούτε η επιδείνωση των κλιματικών καταστροφών ούτε οι έμμεσες συνέπειες της κλιματικής υπερθέρμανσης όπως είναι οι μετακινήσεις των πληθυσμών, οι πολιτικές προσαρμογής και ανοικοδόμησης. Ενώ, όπως σημειώνεται στην έρευνα, «δεν έγινε δυνατός ο οικονομικός υπολογισμός της απώλειας βιοποικιλότητας».
Στο ίδιο μήκος κύματος και το γερμανικό Ινστιτούτο του Πότσνταμ για την έρευνα για τις κλιματικές συνέπειες. Τον Απρίλιο του 2024 έρευνά του σε 1.600 περιοχές επί 40 χρόνια υπολόγισε τις μελλοντικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην οικονομική ανάπτυξη: Αν τώρα μειώνονταν δραστικά οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, η παγκόσμια οικονομία θα βρισκόταν ήδη σε τροχιά μείωσης κατά 19% του εισοδήματος ως το 2050, με τις χώρες που ευθύνονται λιγότερο για την κλιματική κρίση να πληρώνουν υψηλότερο τίμημα. «Η απόφαση είναι δική μας. Χρειάζεται δομική αλλαγή προς ανανεώσιμο σύστημα ενέργειας για την ασφάλειά μας και την εξοικονόμηση χρημάτων. Η παραμονή στον ίδιο δρόμο που είμαστε σήμερα θα οδηγήσει σε καταστροφικές συνέπειες. Η θερμοκρασία του πλανήτη θα σταθεροποιηθεί μόνο αν πάψουμε να καίμε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα» λέει ο Άντερς Λέβερμαν, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης, επικεφαλής του Ερευνητικού Τμήματος του Ινστιτούτου.
* Η Ρένα Δούρου είναι μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., υπεύθυνη για θέματα Διεθνών Σχέσεων, Εξωτερικής Πολιτικής, Ευρωπαϊκής Ενέργειας και Περιβάλλοντος, βουλεύτρια Β2 Δυτικής Αθήνας
