Μέσα σε λίγες μόνο ώρες την περασμένη εβδομάδα δύο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της Ε.Ε. έπιασαν το μολύβι και ζωγράφισαν πάνω από τον χάρτη της Ευρώπης το «φάντασμα» που ακούει στο όνομα «δεύτερη θητεία Τραμπ». Ο ένας ήταν ο πρωθυπουργός του Βελγίου, που προεδρεύει αυτό το εξάμηνο στην Ε.Ε., Αλεξάντερ ντε Κρόο. Ο δεύτερος ήταν ο επίτροπος από τη Γαλλία, υπεύθυνος για θέματα Εσωτερικής Αγοράς Τιερί Μπρετόν.
Εάν το 2024 μας φέρει «την Αμερική πρώτη ξανά, περισσότερο από ποτέ η Ευρώπη θα είναι μόνη της» είπε χαρακτηριστικά ο Βέλγος πρωθυπουργός. Και ζήτησε «να βάλουμε την Ευρώπη σε πιο στέρεο έδαφος, πιο ισχυρή, πιο κυρίαρχη, πιο αυτοδύναμη, μία Ευρώπη που έχει αποτελέσματα και κάνει διαφορά στις ζωές των πολιτών» ως απάντηση στο σενάριο μιας επιθετικής και εσωστρεφούς Αμερικής.
Ο Γάλλος επίτροπος για ακόμα μια φορά στάθηκε στην ανάγκη να αυξηθεί σημαντικά η ικανότητα παραγωγής αμυντικού εξοπλισμού στην Ε.Ε. και τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός κοινού ευρωπαϊκού ταμείου με πόρους της τάξης των 100 δισ. ευρώ για την ευρωπαϊκή άμυνα. Είχαν προηγηθεί αναλύσεις πολλών Γάλλων ειδικών ότι μια νίκη Τραμπ είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αλλάξει ραγδαία τις διατλαντικές σχέσεις.
Ορκισμένοι οπαδοί
Δεν ήταν τόσο το γεγονός της επικράτησης του Ντόναλντ Τραμπ στις προκριματικές εκλογές στην Αϊόβα, όσο ο τρόπος που αυτή επιτεύχθηκε. Ο δισεκατομμυριούχος πολιτικός μοιάζει πλέον «άχαστος» και αυτό αφαιρεί ίσως αγωνία από τον προεκλογικό αγώνα, αλλά προσθέτει ένα σωρό ερωτήματα για το μέλλον. Μένει να δούμε βεβαίως τι θα συμβεί και στην επόμενη μάχη στο Νιου Χάμσαϊρ, όπου η κυριαρχία του Ντ. Τραμπ δεν είναι τόσο αδιαμφισβήτητη. Ωστόσο η τρίτη θέση της Νίκι Χέιλι, που θεωρούνταν ως η πρόταση του άλλου πόλου, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εκπλήξεις. Αυτοί που πίστευαν ότι οι πολλαπλές δικαστικές εκκρεμότητες μπορεί να βλάψουν τον Τραμπ είδαν να συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Όπως διαψεύστηκαν και όσοι έλπιζαν στη δύναμη του αντι-Τραμπ στρατοπέδου, μιας δηλαδή πιο μετριοπαθούς ομάδας μέσα στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που θα μπορούσε να αναχαιτίσει την ορμή του λαϊκιστή με τα πορτοκαλί μαλλιά.
Ο υποψήφιος Πρόεδρος έχει κατορθώσει να δημιουργήσει ένα σταθερό κοινό ορκισμένων οπαδών, από την πρώτη κιόλας ημέρα της ήττας του το 2019, οι οποίοι θεωρούν ότι τότε κάποιες σκοτεινές συστημικές δυνάμεις «του έκλεψαν τη νίκη». Συνεχίζει να χαϊδεύει αυτιά, να επενδύει σε έναν ακαθόριστου περιεχομένου πατριωτισμό, να υπόσχεται ότι θα πολεμήσει το σύστημα, να μιλά για μεγαλεία και ημέρες δόξας που θα έρθουν. Όλα αυτά προκαλούν, λοιπόν, το συναίσθημα ότι οι εκλογές μπορεί να έχουν κριθεί πριν από την ώρα τους, κάτι που ενισχύεται και από την εικόνα των Δημοκρατικών, που μοιάζουν σχεδόν να έχουν παραδοθεί στη μοίρα τους, με έναν Πρόεδρο που επιμένει να τονίζει ότι μπορεί να νικήσει και ο οποίος όχι μόνο δεν πείθει, αλλά μοιάζει να μην το πιστεύει και ο ίδιος.
Αδύναμος Πρόεδρος Μπάιντεν
Εδώ προκύπτει ένα δεύτερο ζήτημα για το οποίο έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν οι Ευρωπαίοι. Με τα μέτωπα της Ουκρανίας και της Γάζας ανοιχτά, με τις προβλέψεις για την παγκόσμια οικονομία μάλλον γκρίζες, με μια σειρά από άλλες περιφερειακές εστίες να σιγοκαίνε, πόσο αξιόπιστος μπορεί να είναι ένας Πρόεδρος Μπάιντεν σε αποδρομή; Ο απαξιωτικός χαρακτηρισμός «κουτσή πάπια» που χρησιμοποιείται από τον Τύπο για να περιγράψει έναν Πρόεδρο του οποίου το κύρος και η ισχύς φθίνουν είναι δηλωτικός του τι φοβούνται στον υπόλοιπο πλανήτη. Ειδικά στην Ευρώπη που συντάχθηκε απόλυτα με τη γραμμή των ΗΠΑ όχι μόνο στρατιωτικά, αλλά και ενεργειακά μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι δυσκολίες του Τζο Μπάιντεν να περάσει το τελευταίο πακέτο βοήθειας προς το Κίεβο εξαιτίας του μπλόκου των Ρεπουμπλικάνων στο Κογκρέσο είναι μάλλον μια πρόγευση αυτού που μπορεί να περιμένει κανείς τους επόμενους μήνες, ειδικά αν αρχίσει να παγιώνεται η πεποίθηση ότι η επιστροφή του «φαντάσματος» είναι τελικά αναπόφευκτη. Το γεγονός ότι και η Ευρώπη διανύει μια δική της χρονιά εκλογών και ανακατατάξεων μπορεί να ξυπνήσει σε κάποιους αντανακλαστικά, που θα οδηγήσουν σε σπασμωδικές και τελικά μοιραίες κινήσεις.
