Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
18.2°C21.8°C
2 BF 49%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
19 °C
17.0°C20.3°C
2 BF 68%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C16.6°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
17.1°C19.1°C
5 BF 37%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C17.1°C
2 BF 56%
Βρετανία - Γερμανία / Από παρεξηγημένοι φίλοι, ενθουσιώδεις σύμμαχοι
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βρετανία - Γερμανία / Από παρεξηγημένοι φίλοι, ενθουσιώδεις σύμμαχοι

133431473_SCHOLZ_SUNAK.jpg

Η διαχρονική, επίμονη βρετανική άρνηση -τουλάχιστον εκείνη του σκληρού αντιευρωπαϊκού και παρελθοντολάγνου αγγλικού κατεστημένου- να συνυπολογίζεται η Βρετανία στον γεωπολιτικό χάρτη της ηπειρωτικής Ευρώπης ήταν πάντα θέμα για τους πάλαι ποτέ θιασώτες της ιδέας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αλλά τώρα φαίνεται πως δίνει τη θέση της σε μια ρεαλιστική αναθεώρηση με φόντο τις δραματικές εξελίξεις του περασμένου ενάμιση χρόνου στην ήπειρο.

Οι επισκέψεις Βρετανών στη Γερμανία έχουν πυκνώσει το τελευταίο διάστημα. Μεταξύ αυτών τους κι εκείνη του Κάρολου τον Μάρτιο. Ήταν, μάλιστα, το πρώτο ταξίδι του στο εξωτερικό αφότου στέφθηκε βασιλιάς, πράγμα που δεν πέρασε απαρατήρητο. Τα πλήθη που συγκεντρώθηκαν στην Πύλη του Βρανδεμβούργου για να τον καλωσορίσουν αντιπροσώπευαν ένα ευρύ κοινό: μαθητές σχολείων, μέλη της Βασιλικής Βρετανικής Λεγεώνας, υπάλληλοι της βρετανικής πρεσβείας με τις οικογένειές τους, Γερμανοί πολίτες. Ταξιδεύοντας κατόπιν αιτήματος της βρετανικής κυβέρνησης και μετά από πρόσκληση του Γερμανού Προέδρου, ο Κάρολος «ήθελε» ν’ ανανεώσει και να ενισχύσει τους βρετανογερμανικούς δεσμούς μετά την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στο επίσημο δείπνο ο Σταϊνμάγερ περιέγραψε τη βασιλική επίσκεψη ως «μεγάλη χαρά και μεγάλη τιμή». Σημείωσε, μάλιστα, πως αυτή γίνεται έξι χρόνια από την ημέρα που το Ηνωμένο Βασίλειο ειδοποίησε την Ε.Ε. για την πρόθεσή του να αποχωρήσει. Ο Γερμανός ηγέτης είπε ότι «πολλοί φοβόνταν τότε πως το Brexit θα μπορούσε να κάνει τους Γερμανούς και τους Βρετανούς να απομακρυνθούν ο ένας από τον άλλο. Αλλά αυτό δεν συνέβη».

Εγκαρδιότητα

«Πολύ ισχυροί είναι οι δεσμοί μεταξύ των χωρών μας, πολύ στενές οι φιλίες μεταξύ των λαών μας, ιδιαίτερα πολύτιμες οι προσπάθειες συμφιλίωσης μετά από δύο Παγκόσμιους Πολέμους» πρόσθεσε. Στη δική του ομιλία, διατυπωμένη μ’ έναν «συνδυασμό» αγγλικών και γερμανικών, ο βασιλιάς επαίνεσε με τη σειρά του τους βρετανογερμανικούς δεσμούς και τόνισε πως τα δύο έθνη «στέκονται μαζί στην Ουκρανία για την υπεράσπιση της ελευθερίας και της κυριαρχίας απέναντι στην απρόκλητη επιθετικότητα». Δεν παρέλειψε να εκθειάσει «τη γενναιοδωρία του πνεύματος του γερμανικού λαού», που φιλοξενεί πάνω από 1 εκατομμύριο Ουκρανούς πρόσφυγες.

Την τρίτη ημέρα της επίσημης επίσκεψής του κατέθεσε στεφάνι στα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου στο Αμβούργο. Είναι ένα από τα μνημεία που υπενθυμίζουν τις φρικαλεότητες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη. Η εκκλησία αυτή, που μετατράπηκε σε ερείπια από τους σφοδρούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς των Συμμάχων πριν 80 χρόνια, τον Ιούλιο του 1943, δεν ανακατασκευάστηκε ποτέ και διατηρήθηκε έκτοτε ως μνημείο. Ήταν, κατά τραγική ειρωνεία, το κτήριο που χρησιμοποίησαν ως τοπόσημο τα πληρώματα των συμμαχικών βομβαρδιστικών για να προηγηθούν πάνω από την πόλη στη διαβόητη Επιχείρηση «Γόμορα», έναν ανηλεή κατά κύματα βομβαρδισμό με εμπρηστικές βόμβες που εξαΰλωσαν το Αμβούργο, μετατρέποντάς το σε στάχτες και ερείπια. Ήταν ο πιο φονικός συμμαχικός βομβαρδισμός σε γερμανικό έδαφος σ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. Τριάντα τέσσερις χιλιάδες νεκροί, πάνω από 180.000 τραυματίες, χιλιάδες άστεγοι. Ο Κάρολος δεν δίστασε να αποτίσει φόρο τιμής σε «όλους όσοι χάθηκαν κατά τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς τον Ιούλιο του 1943».

Δίχως συγγνώμη

Η μητέρα του Ελισάβετ δεν ήταν το ίδιο απολογητική, ή τουλάχιστον επικοινωνιακά μεταμελημένη, όταν τον Οκτώβριο του 1992, με την ευκαιρία της γερμανικής ενοποίησης, είχε επισκεφθεί τη Δρέσδη, μια άλλη ιστορική γερμανική πόλη που ισοπέδωσαν οι Σύμμαχοι στον πόλεμο. Όταν έφτασε στον ναό όπου θα γινόταν η λειτουργία για την αγγλογερμανική συμφιλίωση, το πλήθος την αποδοκίμασε άσχημα, κάποιοι μάλιστα της πέταξαν αυγά. Ήξεραν ότι δεν επρόκειτο να ζητήσει συγγνώμη. Η καταστροφή της πόλης από βρετανικά και αμερικανικά βαριά βομβαρδιστικά και ο θάνατος 25.000 αμάχων, καθώς το Ράιχ ψυχορραγούσε τους τελευταίους μήνες του πολέμου, ήταν πάντα μια μελανή κηλίδα στην ιστορική μνήμη της μεταπολεμικής Γερμανίας, δίνοντας τροφή στην Ακροδεξιά και στους αναθεωρητικούς κύκλους. Τον Φεβρουάριο του 1945 η RAF και η USAF, η αμερικανική Πολεμική Αεροπορία, έριξαν σχεδόν 4.000 τόνους ισχυρές εμπρηστικές βόμβες στη Δρέσδη, καταστρέφοντας περίπου 6,5 τ.χλμ. αστικού ιστού και σκοτώνοντας, σύμφωνα με τον οριστικό απολογισμό του 2010, 25.000 ανθρώπους. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται και οι 1.858 σοροί που ανασύρθηκαν στο διάστημα από τη λήξη του πολέμου έως και το 1966 κατά τις διάφορες φάσεις ανοικοδόμησης της πόλης. Ακόμη και σήμερα γίνεται συζήτηση για την αναγκαιότητα των αεροπορικών επιδρομών και τη στρατηγική αξία της Δρέσδης ως στόχου.

Αλλά δεν ήταν τόσο η άρνηση της απολογίας της Ελισάβετ που είχε εξοργίσει τους Γερμανούς, όσο ο ανδριάντας του σερ Άρθουρ «Μπόμπερ» Χάρις, του αρχηγού της Διοίκησης Βομβαρδιστικών της RAF την εποχή των επιδρομών, που στήθηκε στο Λονδίνο λίγους μήνες νωρίτερα και τα αποκαλυπτήριά του είχε κάνει η βασιλομήτωρ. Βρετανοί ακαδημαϊκοί, όπως ο καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου Donald Bloxham, έχουν χαρακτηρίσει τον βομβαρδισμό της Δρέσδης «μια μελανή κηλίδα στη βρετανική εθνική συνείδηση» και θεωρούν ότι θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως έγκλημα πολέμου, αν και όχι της ίδιας κλίμακας μ’ εκείνο του Άουσβιτς. Άλλοι ιστορικοί, όμως, έχουν διαφορετική άποψη. Για τον Αμερικανό Marshall De Bruhl, η Δρέσδη ήταν μια πόλη πιστή στο Ράιχ με υποστηρικτικό ρόλο στο ναζιστικό καθεστώς, ως εκ τούτου η καταστροφή της ήταν «αναγκαία» Στον επίλογο του βιβλίου του, του 2006, «Allied Airpower and the Destruction of Dresden» (Η συμμαχική αεροπορική ισχύς και η καταστροφή της Δρέσδης) γράφει χαρακτηριστικά φλερτάροντας αδόκιμα με τη μεταφυσική και την εσχατολογία και παρουσιάζοντας την πολεμική φρίκη ως διαδικασία εξαγνισμού: «Οι φωτιές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν αναγκαίες για να καταστραφεί μια διαβολική κοινωνία και να προσφερθεί μια νέα αρχή στη Γερμανία». Αλίμονο, παρά τα ωραία λόγια, η Ιστορία δεν έχει πάψει να ρίχνει βαριά σκιά στους δύο παράταιρους φίλους…

Ατενίζοντας το μέλλον

Ολα αυτά, όμως, είναι πια Ιστορία. Το μέλλον έχει σημασία και βρίσκεται μπροστά, όσο κι αν το Brexit πήγε τα πράγματα πίσω. Η παλιά αυτοκρατορία έχει ανάγκη από εταίρους, ακόμη καλύτερα όταν αυτοί βρίσκονται κοντά της… Με την Ουάσιγκτον να στέλνει μήνυμα στο Λονδίνο να μην γίνει παράγοντας αναστάτωσης εντός της Ε.Ε., κάνοντας φασαρίες με τις Βρυξέλλες για την εμπορική ή την αμυντική πολιτική, ήδη λίγο μετά τις υπογραφές στη συμφωνία αποχώρησης Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία κατέληξαν σε κοινή διακήρυξη συνεργασίας 20 σημείων, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους στη «στρατηγική ενότητα της Ευρώπης». Η πρωτοβουλία βρισκόταν υπό επεξεργασία αρκετό καιρό πριν και, όπως έγραψε ο Guardian, δεν ήταν παρά έκφραση της έντονης επιθυμίας της Γερμανίας να διατηρήσει στενές σχέσεις με το Ηνωμένο Βασίλειο, παρά την απογοήτευσή της για το Brexit. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν να ξεκινήσουν έναν νέο στρατηγικό διάλογο σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών και πολιτικών διευθυντών των υπουργείων με συναντήσεις μία φορά τον χρόνο και με μια διμερή σύνοδο κορυφής.

Η βρετανογερμανική διακήρυξη, ένας συμβιβασμός σε μεγάλο βαθμό πάνω στις πάγιες θέσεις των δύο χωρών, ήταν μια από τις πλέον σαφείς ενδείξεις ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν επιθυμεί να αποκοπεί από τους κύριους Ευρωπαίους εταίρους του σε θέματα άμυνας και εξωτερικής πολιτικής, παρόλο που αρνήθηκε κατηγορηματικά να διαπραγματευτεί μια συλλογική εξωτερική και αμυντική συμφωνία συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην ίδια διακήρυξη το Φόρεϊν Όφις δεσμευόταν να υποστηρίξει το από μακρόν αίτημα της Γερμανίας να γίνει μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Παρότι η βρετανική υποστήριξη δεν απαιτούσε μεγάλο διπλωματικό κεφάλαιο, θεωρήθηκε από το Βερολίνο ως μια ιδιαίτερα σημαντική χειρονομία. Φυσικά, η αγγλογερμανική προσέγγιση και οι πάμπολλες εκατέρωθεν δεσμεύσεις δεν θα πρέπει να ειδωθούν έξω από το ΝΑΤΟϊκό κάδρο και τη συγκυρία της περιόδου στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Συνολική αλληλοσυμπλήρωση

Κατά την ανάλυση του Συμβουλίου για τη Γεωστρατηγική (Council on Geostrategy) ότι η «απειλή» από τη Ρωσία είναι τώρα «άμεση και οξεία», είναι λογικό για τη Βρετανία και τη Γερμανία, τις δύο ισχυρότερες οικονομίες και τους δύο μεγαλύτερους στρατιωτικούς «καταναλωτές» της Ευρώπης, να συνεργαστούν πιο στενά για να αξιοποιήσουν συμπληρωματικά τις δυνάμεις τους. Ανεξάρτητα από το Brexit, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί να παραμείνει «ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος συνεισφέρων στην ασφάλεια του ευρωατλαντικού χώρου έως το 2030». Ως εκ τούτου, τα βρετανικά πυρηνικά όπλα μέσω της ΝΑΤΟϊκής υπαγωγής τους, η παγκόσμια παρουσία της βρετανικής ναυτικής ισχύος, οι δυνατότητες διοίκησης και ελέγχου, τα συστήματα κυβερνοχώρου και πληροφοριών, καθώς και η μεγάλη στρατιωτική, τεχνολογική και βιομηχανική βάση του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελούν κρίσιμα στρατηγικά εργαλεία για τη Γερμανία και τους περισσότερους άλλους Ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ, που είναι ανεπαρκείς σ’ αυτούς τους τομείς.

Από την άλλη, επικεντρωμένη στη ναυτική ισχύ, η Βρετανία δεν διαθέτει μια πραγματικά ισχυρή, μαζική χερσαία δύναμη για να διασφαλίσει ότι η ΝΑΤΟϊκή συμμετοχή της «διασταυρώνεται» σωστά με την πυρηνική δύναμή της. Ως ηγετική ηπειρωτική οικονομία, η μεγαλύτερη βιομηχανική δύναμη και το πολυπληθέστερο ευρωπαϊκό κράτος, η Γερμανία θα μπορούσε τώρα να γίνει ο βασικός πυλώνας μιας τέτοια δύναμης με τη βοήθεια της σημαντικής ανόδου των αμυντικών δαπανών της. Υπό τη ΝΑΤΟϊκή οπτική, η Γερμανία θα πρέπει να επικεντρωθεί στην προετοιμασία ενός επαρκούς μεγέθους, καλά εξοπλισμένου στρατού ξηράς για να παράσχει ταχεία ενίσχυση στη Συμμαχία, ειδικά στην ανατολική πτέρυγά της, ώστε να αποτραπεί μια ενδεχόμενη ρωσική επίθεση. Αυτή η μεγάλη (γερμανική) δύναμη θα μπορούσε ακόμη και να αναπτυχθεί στην «εμπροσθοφυλακή» της Συμμαχίας με τη δημιουργία μόνιμων βάσεων στην ανατολική πλευρά της, θέτοντας τα θεμέλια για μια «στρατιά του Βιστούλα» ή ακόμα και του Δνείπερου…

Μπορεί όλα αυτά να είναι σενάρια για την ώρα, αλλά σε πρακτικό επίπεδο η αγγλογερμανική συμμαχία έχει ήδη να επιδείξει αποτελέσματα. Βρετανία και Γερμανία συνεργάζονται στενά για την επόμενη φάση ανάπτυξης προηγμένων πυρομαχικών αρμάτων μάχης, ενισχύοντας τη διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ και βελτιώνοντας τα χαρακτηριστικά μάχης των μελλοντικών αρμάτων Challenger 3 του Ηνωμένου Βασιλείου και των γερμανικών Leopard 2. «Τα τυποποιημένα πυρομαχικά δεν θα ωφελήσουν μόνο τη συνεργασία στο πεδίο της μάχης με πολλούς από τους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ, αλλά θα έχουν και σημαντικές εξαγωγικές δυνατότητες για τους εταίρους της αμυντικής βιομηχανίας του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας» δήλωσε ο Βρετανός υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας.

Στον δρόμο που χάραξε ο Σούνακ

Στις Βρυξέλλες πιστεύουν πως, παρά τις κοινές ανησυχίες Λονδίνου-Βερολίνου σε θέματα ασφάλειας και την τρέχουσα γεωπολιτική κατάσταση στην Ευρώπη, η αμοιβαία σχέση δεν έχει εκπληρώσει πλήρως τις δυνατότητές της και η αιτία γι’ αυτό ήταν η «δύσκολη πολιτική ατμόσφαιρα» στον απόηχο του Brexit στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Μπόρις Τζόνσον και της Λιζ Τρας. Η βελτίωση του κλίματος ήρθε μόλις πρόσφατα με τον Ρίσι Σούνακ στο Νο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ. Και πρόκειται σαφώς για μια στρατηγική επιλογή του Λονδίνου που είναι βέβαιο πως θα έχει συνέχεια…

Οι Εργατικοί του Κιρ Στάρμερ ετοιμάζονται να γίνουν κυβέρνηση στις επόμενες εκλογές και ήδη διακήρυξαν πως μέσα στους πρώτους έξι μήνες της θητείας τους θα επιδιώξουν να υπογράψουν συμφωνία ασφάλειας και άμυνας με τη Γερμανία. Ο σκιώδης υπουργός Άμυνας των Εργατικών Τζον Χίλι δήλωσε πως η συμφωνία θα βασιστεί στις ιστορικές συνθήκες του Λάνκαστερ που συνήφθησαν μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας το 2010. Η αγγλογερμανική αμυντική συνθήκη θα εντάσσεται στο πλαίσιο μιας ευρύτερης βρετανικής προσπάθειας για επανασύνδεση με τους Ευρωπαίους συμμάχους. Η πρόταση των Εργατικών παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Λονδίνο μαζί με τον Νιλς Σμιντ, τον εκπρόσωπο της κοινοβουλευτικής ομάδας του SPD για τις εξωτερικές υποθέσεις, του κόμματος το οποίο ηγείται της τρικομματικής κυβέρνησης συνασπισμού της Γερμανίας. «Οι σύμμαχοι είναι η στρατηγική μας δύναμη. Θέλουμε μια συμφωνία άμυνας και ασφάλειας τύπου “Λάνκαστερ Χάουζ” μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Γερμανίας εντός των πρώτων έξι μηνών της θητείας μιας κυβέρνησης των Εργατικών. Έτσι θα ενισχυθούν οι θέσεις εργασίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα ενισχυθεί το ΝΑΤΟ και θα διατηρηθεί η Βρετανία ασφαλής» είπε ο Χίλι. Όπως έγραψε το Politico, οι Εργατικοί θέλουν να δουν περισσότερη συνεργασία μεταξύ του βρετανικού στρατού και της γερμανικής Bundeswehr στην ξηρά, στον αέρα, στη θάλασσα, στον κυβερνοχώρο και στο Διάστημα...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL