Αυτές τις γιορτινές μέρες ασχολούμαστε με την Όμικρον, αγωνιούμε για την υγεία μας, για τα σχολεία των παιδιών μας, για τις οικονομικές επιπτώσεις του νέου κύματος της πανδημίας. Κι αν ασχοληθούμε με τον έξω κόσμο, συζητάμε για τον ανεμβολίαστο τενίστα Τζόκοβιτς -κι εάν έπρεπε ή όχι να τον αφήσει η Αυστραλία να παίξει στο εκεί Open- ή για τον Πρόεδρο Μακρόν -κι εάν έπρεπε ή όχι να την πέσει στους ανεμβολίαστους.
Εάν, ωστόσο, δεν έσκιαζε τα πάντα η πανδημία, θα παρακολουθούσαμε όλοι με αγωνία τις εξελίξεις στην κόντρα ΝΑΤΟ - Ρωσίας εξαιτίας της έντασης στην Ουκρανία και σε συνδυασμό με την αναπάντεχη εξέγερση στο Καζακστάν, σε μια χώρα με πολύ πετρέλαιο και αέριο και με έναν ιδιαίτερο ρόλο στο τρίγωνο Δύση, Ρωσία, Κίνα.
Θα τις παρακολουθούσαμε με αγωνία, όχι μόνο διότι το -έστω ελάχιστα πιθανό- ενδεχόμενο μιας σύρραξης ΝΑΤΟ - Ρωσίας ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για τον πλανήτη, αλλά κι επειδή η Ελλάδα δεν είναι ένας αθώος παρατηρητής σ’ αυτή την κόντρα, αλλά μέλος της Συμμαχίας, και δη με τη φιλοδοξία να παίξει ενεργό ρόλο, όπως υπογραμμίζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Οι υπερβολικές διευκολύνσεις...
Βέβαια η κυβέρνηση εκχώρησε στους Αμερικανούς σχεδόν ό,τι της ζήτησαν -μια ουσιαστικά επ’ αόριστον συμφωνία για τις βάσεις, καθώς και προνομιακή πρόσβαση στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης- ελπίζοντας ότι θα έχει ως αντάλλαγμα την αμερικανική στήριξη έναντι της Τουρκίας.
Μια ελπίδα που διαψεύστηκε την περασμένη εβδομάδα, εάν ισχύει η πληροφορία που είδε το φως της δημοσιότητας, ότι οι ΗΠΑ αποσύρουν τη στήριξή τους στον EastMed. Μια διάψευση στο επίπεδο των συμβόλων, καθώς οι γνωρίζοντες από οικονομικά δεν πίστεψαν ποτέ ότι θα γίνει αυτός ο αγωγός, ενώ οι έχοντες οικολογικές ευαισθησίες δεν το θέλησαν ποτέ.
...και η ενόχληση της Άγκυρας
Ωστόσο η, έστω θεωρητική, στήριξη των Αμερικανών στα σχέδια για την κατασκευή του αγωγού ήταν ενοχλητική για την Άγκυρα, παρά τις μονότονες δηλώσεις εκ μέρους της ελληνικής πλευράς ότι καμία χώρα δεν αποκλείεται από τα σχήματα συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Για τις ΗΠΑ, άλλωστε, το ζητούμενο εδώ και αρκετά χρόνια ήταν να βρουν πελάτες για το υγροποιημένο αέριό τους (LNG), το οποίο μέχρι πολύ πρόσφατα ήταν πολύ πιο ακριβό από το («επικίνδυνα μονοπωλιακό, άρα κακό») ρωσικό κι ακόμη ακριβότερο από το («καλό, πλην όμως όχι έτοιμο να φτάσει παντού») αζέρικο.
Ανεξάρτητα από τη στάση των Αμερικανών, πάντως, ο EastMed είναι όνειρο θερινής νυκτός -κι έτσι θα μείνει όσο πλησιάζει και η ημερομηνία που θα αποχαιρετήσουμε τους υδρογονάνθρακες. Αντιθέτως, αυτό που μπορεί να αποδειχθεί εφιαλτικό είναι μια άμεση επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο -με την Ελλάδα να προσφέρει μέσω της Αλεξανδρούπολης διευκολύνσεις στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ για να μεταφέρουν επιπλέον στρατεύματα σε Βουλγαρία και Ρουμανία, με τα όπλα στραμμένα στη Ρωσία.
Όχι ότι τα όπλα αυτά θα χρησιμοποιηθούν. Οι πιθανότητες μιας θερμής αναμέτρησης είναι ελάχιστες, ακόμη κι αν η Ρωσία δεν αποσύρει τις δυνάμεις της από τα σύνορα με την Ουκρανία, ακόμη κι αν το ΝΑΤΟ συνεχίσει να συζητάει το ενδεχόμενο να εντάξει στους κόλπους του την Ουκρανία.
Το δίλημμα των κυρώσεων...
Αυτό που είναι πολύ πιθανότερο, εάν δεν καταστεί εφικτή η αποκλιμάκωση της έντασης τις επόμενες μέρες (είτε στις αυριανές αμερικανορωσικές συζητήσεις για την ασφάλεια στη Γενεύη είτε στο Συμβούλιο ΝΑΤΟ - Ρωσίας) είναι να πιέσουν οι ΗΠΑ τους Ευρωπαίους να επιβάλουν από κοινού σοβαρές κυρώσεις στη Ρωσία.
Θεωρητικά έχουν δεσμευτεί γι’ αυτό τόσο ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ, που βρέθηκε την περασμένη εβδομάδα στην ανατολική Ουκρανία που βράζει, όσο και πολλοί Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών, της Γερμανίδας Ανναλένα Μπέρμποκ συμπεριλαμβανομένης.
Ωστόσο, με εξαίρεση τις χώρες που είναι στα σύνορα με τη Ρωσία και νιώθουν την ανάσα της αρκούδας στον σβέρκο τους, το δίλημμα για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις είναι μεγάλο. Θα θελήσουν να θυσιάσουν τις εμπορικές και κυρίως τις ενεργειακές σχέσεις τους με τη Ρωσία για χάρη της Ουκρανίας; Το 2014, πάντως, περιορίστηκαν σε φραστικές καταδίκες, όταν η Ρωσία άνοιξε την αγκαλιά της στην αποσχισθείσα Κριμαία.
...και η δυσάρεστη Ουκρανία
Όσο για την ελληνική κυβέρνηση, αυτήν που θέλει να είναι τόσο προβλέψιμη και καλή σύμμαχος, έχει το επιπλέον πρόβλημα ότι είναι βαθύτατα δυσαρεστημένη με την Ουκρανία. Η κυβέρνηση του Κιέβου ενισχύει το τελευταίο διάστημα την άμυνά της με τουρκικά drones και δεν έχει καμία διάθεση να κακοκαρδίσει την Άγκυρα με δηλώσεις για θέματα αρχής -όπως, για παράδειγμα, με την καταδίκη του ανοίγματος των Βαρωσίων στην κατεχόμενη Κύπρο.
Γι’ αυτό και ο Δένδιας προχθές, στην τηλεδιάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, είπε με νόημα ότι όλοι οφείλουν να σέβονται τη βασική αρχή, που είναι “η καταδίκη οποιασδήποτε παραβίασης της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών”, ειδικά η Ουκρανία, που ζητάει διεθνή αλληλεγγύη.
