Στη μικρή πόλη Λίτον του βορειοδυτικού Καναδά, που το καλοκαίρι καταστράφηκε εκ θεμελίων από μια σαρωτική πυρκαγιά ύστερα από έναν πρωτοφανή, εφιαλτικό καύσωνα στα τέλη Ιουνίου με θερμοκρασίες κοντά στους 50 βαθμούς Κελσίου για τρεις συνεχόμενες ημέρες, το BBC έκανε πρόσφατα ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό στο πλαίσιο των ντοκιμαντέρ της σειράς “Η ζωή στους 50 βαθμούς Κελσίου”. Ένας από τους κατοίκους της πόλης με καταγωγή από τους αυτόχθονες λαούς του Κανάδα, ο Πάτρικ Μίτσελ, σχολιάζοντας τις εικασίες ότι η φωτιά προκλήθηκε από τους σπινθήρες του τρένου που διασχίζει την πόλη, είπε κατηγορηματικά: “Δεν ήταν το τρένο που έβαλε φωτιά και ισοπέδωσε το σπίτι μου. Ήταν τα υποπροϊόντα της κλιματικής αλλαγής, η ζέστη, η ξηρασία, ο άνεμος (...) Είχαμε προειδοποιήσει τον αποικιακό λαό ότι δεν γίνεται να συνεχίζεις να παίρνεις όλο και περισσότερα, όλο και περισσότερα”...
Στο προσχέδιο συμφωνίας που κοινοποιήθηκε χθες και αναπόφευκτα θα αποτελέσει αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων και επίμονων παζαριών έως τη λήξη της συνόδου αύριο, οι χώρες καλούνται να ενισχύσουν τους στόχους μείωσης των εκπομπών άνθρακα έως τα τέλη του 2022, ενώ προκρίνεται ότι τα ευάλωτα έθνη πρέπει να λάβουν περισσότερη οικονομική βοήθεια για να αντιμετωπίσουν τις θανατηφόρες επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Στο κείμενο αναφέρεται επίσης ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επεξεργαστούν και να υποβάλουν στον ΟΗΕ μέχρι το τέλος του επόμενου έτους μακροπρόθεσμες στρατηγικές για την επίτευξη του στόχου των μηδενικών εκπομπών.
Ως προς τον στόχο που είχε θέσει η Συμφωνία του Παρισιού για περιορισμό της ανόδου της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς, οι προοπτικές αναθεωρούνται πλέον και το όριο ανεβαίνει τώρα στους 2 βαθμούς Κελσίου προς μεγάλη απογοήτευση των ευάλωτων χωρών, των κινημάτων και των ακτιβιστών που πάλευαν να μην “επικαιροποιηθεί” αυτή η ιστορική δέσμευση στη Γλασκώβη. Για πολλούς επικριτές της αμφιθυμίας που έχει επικρατήσει στην COP26, το προτεινόμενο σχέδιο παραμένει πολύ αδύναμο στα κρίσιμα ζητήματα της καθαρής ανάπτυξης, της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή και τη διαχείριση απωλειών και ζημιών.
Κατά τα άλλα, οι κυβερνήσεις καλούνται, βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού, να υποβάλουν νέες, πιο φιλόδοξες κλιματικές δεσμεύσεις οποιαδήποτε στιγμή κρίνουν κατάλληλη. Ζητείται επίσης για πρώτη φορά από τους συμμετέχοντες "να επιταχύνουν τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης άνθρακα και των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα" -μια σημαντική αξίωση των ακτιβιστών που φαινομενικά εισακούστηκε-, ενώ "παροτρύνονται" οι ανεπτυγμένες χώρες "να αυξήσουν επειγόντως" την οικονομική υποστήριξή τους προς τις αναπτυσσόμενες ώστε αυτές να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες προσαρμογής των συνεπειών τής κλιματικής κρίσης. Όλα αυτά πάντως χωρίς να διατυπώνονται συγκεκριμένες χρονικές δεσμεύσεις ούτε να ποσοτικοποιούνται τα προτεινόμενα μέτρα.
Φυσικά, παρά τον διαφαινόμενο πολιτικό συμβιβασμό, οι προοπτικές για τον πλανήτη μόνο ευοίωνες δεν είναι. Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις του ΟΗΕ που δημοσιοποιήθηκαν χθες, ακόμη και με τις νέες δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι Ηνωμένες Πολιτείες η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη θα φτάσει τους 2,7 βαθμούς σύμφωνα με το χειρότερο σενάριο, τους 2,1 αν επιβεβαιωθεί το καλύτερο. Σημειώνεται ότι η ετήσια έκθεση αναφοράς του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (PNUE) που δημοσιοποιήθηκε ακριβώς πριν από την έναρξη της συνόδου της Γλασκώβης προειδοποιούσε για μια "καταστροφική" αύξηση της θερμοκρασίας μεταξύ 2,7 και 2,2 βαθμών αν μετατεθούν οι στόχοι για ουδετερότητα άνθρακα μέχρι τα μέσα του 21ου αιώνα.
