Η Βρετανία αντιμετωπίζει μια τριπλή τραγωδία - κατάρα, την πανδημία και τη μετεξέλιξη του κορωνοϊού, που οδήγησε στον αποκλεισμό της κυρίως από την Ευρώπη, τις αρνητικές συνέπειες από το Brexit και τον αυτοκαταστροφικό Μπόρις Τζόνσον, ενώ δυστυχώς δεν διαφαίνεται προς το παρόν μια ισχυρή εναλλακτική και πειστική πρόταση από τον νέο ηγέτη του Εργατικού Κόμματος Κιρ Στάρμερ.
Η παλιά αυτοκρατορία των ναυτικών αποκλεισμών δεν υπάρχει προ πολλού. Για πρώτη φορά, και μάλιστα σε καιρό ειρήνης, η Βρετανία βρήκε τα λιμάνια, τα αεροδρόμια και τη Σήραγγα της Μάγχης κλειστά, ενώ δύο από τις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής τροφίμων της χώρας, η Sainsbury’s και η Tesco, πυροδότησαν τις ανησυχίες των καταναλωτών για πιθανές ελλείψεις τροφίμων και μάλιστα κατά την εορταστική περίοδο.
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα πληρώνει ένα βαρύ τίμημα στην ιδεοληψία του Τζόνσον για την ανοσία της αγέλης και τα διαδοχικά λάθη του για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Η εμφάνιση της επιθετικής μετεξέλιξης του SARS-CoV-2 απλώς ανέδειξε σε μεγαλύτερο επίπεδο τις εγκληματικές αστοχίες του.
Ο αγώνας δρόμου για τον εμβολιασμό, με τουλάχιστον 500.000 άτομα να έχουν εμβολιαστεί σε λίγες ημέρες, δεν κρύβει το γεγονός ότι η Βρετανία είναι σήμερα η 6η παγκοσμίως και η 2η χώρα στη δυτική Ευρώπη, μετά τη Γαλλία, σε αριθμό κρουσμάτων, που έχουν ξεπεράσει τα 2,1 εκατομμύρια άτομα. Στο επίπεδο θυμάτων βρίσκεται στην 6η θέση παγκοσμίως και στη 2η θέση στη δυτική Ευρώπη, αφού υπολείπεται μόνο οριακά του αριθμού θυμάτων της Ιταλίας, έχοντας ξεπεράσει τις 68.000 χιλιάδες σε σχέση με τα σχεδόν 70.000 θύματα που καταγράφει η Ιταλία.
Διπλή πολιτική ήττα Τζόνσον
Ο Τζόνσον φαίνεται πως θα εισπράξει και μια διπλή πολιτική ήττα σε ό,τι αφορά το Brexit, γιατί η έλλειψη μιας αξιοπρεπούς συμφωνίας αποχώρησης, έστω και με την κλεψύδρα των διαπραγματεύσεων σχεδόν άδεια, θα έχει περισσότερες αρνητικές συνέπειες για το Λονδίνο σε σχέση με τις Βρυξέλλες, ενώ από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού οι Αμερικανοί ψηφοφόροι συνταξιοδότησαν τον σύμμαχό του Ντόναλντ Τραμπ θάβοντας προς το παρόν την προοπτική μια προνομιακής εμπορικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ, αφού από στην ατζέντα του Τζο Μπάιντεν η Ε.Ε. βρίσκεται στη σελίδα των συμμάχων και όχι των προς διάλυση αντιπάλων των ΗΠΑ.
Οι εμπορικές συμφωνίες που υπέγραψε εσπευσμένα ο Τζόνσον, με αρκετές μεγάλες χώρες μάλιστα, δεν είναι ικανές να αντισταθμίσουν την άβυσσο που θα δημιουργήσει το Brexit, ακόμη και με μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής για την αλιεία, τη μεταβατική περίοδο και τα άλλα ανοιχτά θέματα, γεγονός που μάλλον θα αναγκάσει τη Βρετανία να αναζητήσει καταφύγιο κάτω από την ομπρέλα των κανονισμών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, που δοκιμάζεται κι αυτός αρκετά από την άτακτη παγκοσμιοποίηση και την πανδημία.
Στα ύψη το χρέος, υποχωρεί η στερλίνα
Η όποια αισιοδοξία για την ανάκαμψη ρεκόρ κατά 16% της βρετανικής οικονομίας το τρίτο τρίμηνο, μετά το πρώτο lockdown, εξανεμίστηκε σε λίγα λεπτά της ώρας στην αγορά του Λονδίνου τόσο εξαιτίας του τραγικού αποκλεισμού της χώρας από την Ευρώπη και σχεδόν τον υπόλοιπο κόσμο όσο και από το γεγονός ότι δεν αντιστάθμισε στη βουτιά κατά 18,8% του δευτέρου τριμήνου και τις ανησυχίες για την αναμενόμενη βουτιά στο τέταρτο τρίμηνο.
Ο νεοφιλελεύθερος Τζόνσον ή, μάλλον καλύτερα, οι ελίτ που τον στηρίζουν αποφάσισαν να ανατρέξουν στον δημόσιο δανεισμό για να σώσουν την οικονομία από την κατάρρευση αυξάνοντας το χρέος της χώρας στο πρώτο οκτάμηνο στο ρεκόρ των 241 δισ. στερλινών, περίπου 323 δισ. δολαρίων, σε σχέση με τον δανεισμό των 190 δισ. στερλινών της αντίστοιχης περιόδου του 2019, με αποτέλεσμα το συνολικό δημόσιο χρέος να εκτιναχθεί στα 2,1 τρισ. στερλίνες ή στο 99,5% του ΑΕΠ, στα υψηλότερα επίπεδα από το 1962, σε σχέση με το 85,4% του 2019. Ο δανεισμός έως το τέλος το έτους αναμένεται να φθάσει στο 105,3% του ΑΕΠ ή στο ρεκόρ των 372 δισ. στερλινών, με αύξηση 18,9% του ΑΕΠ σε ετήσια βάση, στα υψηλότερα επίπεδα από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ η στερλίνα έχει υποχωρήσει 4,48% έναντι του ευρώ και 19,85% έναντι του δολαρίου την τελευταία πενταετία, στη σκιά ασφαλώς του Brexit.
Παρά το γεγονός ότι οι απολύσεις έφθασαν σε επίπεδο ρεκόρ το τρίτο τρίμηνο, ο πακτωλός του δημόσιου χρήματος για τη στήριξη των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αναστολή εργασίας οδήγησε στην αύξηση της ανεργίας μόλις στο 4,9%, στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας τετραετίας τουλάχιστον, ενώ η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας προβλέπει ότι θα πλησιάσει στο 8% το δεύτερο τρίμηνο του 2021. Οι απολύσεις το τρίτο τρίμηνο έφθασαν τα 370.000 άτομα, ενώ έχουν χαθεί 819.000 θέσεις εργασίας από την αρχή της πανδημίας, με το ένα τρίτο από αυτές στον τομέα της φιλοξενίας.
Ας μην μας διαφεύγει, τέλος, ότι η κατάσταση αυτή έχει εντείνει τις φυγόκεντρες τάσεις στη χώρα που αποκαλείται Ηνωμένο Βασίλειο, με τη Σκωτία να απαιτεί άμεσα τη διεξαγωγή ενός νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της, ενώ το Brexit αυξάνει και κάποια δυσφορία τόσο στη Βόρεια Ιρλανδία όσο και στην Ουαλία.
Δεν πείθουν οι Εργατικοί
Το Εργατικό Κόμμα δυστυχώς δεν κατάφερε να επαληθεύσει τις μεγάλες προσδοκίες του προοδευτικού κόσμου στην Ευρώπη όχι μόνο μετά την απομάκρυνση του Τόνι Μπλερ, αλλά και με τη σταδιακή ανάδειξη του Τζέρεμι Κόρμπιν στα ηνία του κόμματος. Κλεισμένος σε μια «αυτοκρατορική» λογική, ο Κόρμπιν δεν κατάφερε να αποτελέσει το αντίπαλο δέος στον λαϊκισμό και στις νεοφιλελεύθερες επιλογές του Brexit, ενώ ο Κιρ Στάρμερ όχι μόνο δεν έχει καταφέρει να διαμορφώσει έναν αντιπολιτευτικό και πειστικό λόγο, αλλά εντείνει τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις στο κόμμα με το κυνήγι μαγισσών εναντίον όσων υποστηρίζουν τον Κόρμπιν ή εκφράζουν έστω έναν περισσότερο αριστερό και κριτικό λόγο, συμπεριλαμβανομένων και των ηγετών πολλών συνδικάτων.
Στην καλύτερη των περιπτώσεων, με την τραγική φιγούρα του Μπόρις Τζόνσον, το Brexit και τη πανδημία ίσως κλείσει ο επιθετικός νεοφιλελεύθερος κύκλος που δρομολόγησε η Μάργκαρετ Θάτσερ. Θα ήταν όμως κρίμα για τη Βρετανία και την Ευρώπη να παραμείνουν ο Τζόνσον και οι Συντηρητικοί του για να τσαλαβουτούν αναζητώντας στα σκοτεινά τον πάτο του βαρελιού.
