Ο Γάλλος συγγραφέας και δημοσιογράφος Ντιντιέ Ντενένξ έχει εκδώσει περισσότερα από 30 μυθιστορήματα, διηγήματα, δοκίμια, βιβλία νεανικής λογοτεχνίας, κείμενα για κόμικς και σενάρια για τον κινηματογράφο, όλα προσανατολισμένα στην κοινωνική και πολιτική κριτική και στην ανάδειξη αποσιωπημένων γεγονότων της γαλλικής Ιστορίας, εστιάζοντας στο πρόβλημα της ιστορικής μνήμης. «Δεν γράφει, μάχεται» σημειώνει χαρακτηριστικά η εφημερίδα Le Monde για τον συγγραφέα, που θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους εκπροσώπους του neo-polar, του νέου πολιτικοκοινωνικού αστυνομικού μυθιστορήματος στη Γαλλία.
Πολιτικά εγκλήματα και κανίβαλοι
Στην Ελλάδα τον γνωρίσαμε με το εμβληματικό «Έγκλημα και μνήμη» (Πόλις, 2003), που προκάλεσε σάλο στη γαλλική κοινή γνώμη το 1983, φέρνοντας στο προσκήνιο τη μαζική σφαγή των Αλγερινών διαδηλωτών το 1961, με υπεύθυνο τον Μορίς Παπόν, τον αρχηγό της παρισινής αστυνομίας και πρώην συνεργάτη των ναζί, ο οποίος αργότερα καταδικάστηκε ως εγκληματίας πολέμου. Το 1999 η Εισαγγελία του Παρισιού αναγνώρισε και επίσημα τη διάπραξη του εγκλήματος, ενώ το γαλλικό υπουργείο Παιδείας ενέταξε το «Έγκλημα και μνήμη» στο σχολικό πρόγραμμα των Λυκείων της χώρας. Ο συγγραφέας απέδειξε ότι η λογοτεχνία μπορεί να ρίξει φως σε σκοτεινά γεγονότα και να αποκαταστήσει την ιστορική αλήθεια.
Δεν γίνεται να μην αναφερθούμε και στη συγκλονιστική αντιρατσιστική νουβέλα «Κανίβαλος» (Oposito, 2021), βασισμένη σε αληθινά γεγονότα που έλαβαν χώρα στο Παρίσι τον Μάιο του 1931, όταν ιθαγενείς Κανάκ από τη Νέα Καληδονία είχαν εκτεθεί σε κλουβί με την επιγραφή «ανθρωποφάγοι», στο πλαίσιο της Διεθνούς Αποικιακής Έκθεσης. Ο Ντιντιέ Ντενένξ αποκαλύπτει με μυθιστορηματική δομή μια θλιβερή πραγματική ιστορία, ντροπιαστική για το ανθρώπινο είδος, η οποία, παρότι σήμερα φαντάζει αδιανόητη, συνέβη μόλις πριν από ενενήντα πέντε χρόνια στον «πολιτισμένο» δυτικό κόσμο.
Ενας δημόσιος υπάλληλος καριέρας
Στο μυθιστόρημα «Η πορεία ενός κοινού καθάρματος» ο Κλεμάν Ντιπρέ, αριστούχος φοιτητής της Νομικής, εγκαταλείπει τις σπουδές του, το 1942, για να προσληφθεί ως επιθεωρητής στην αστυνομία της φιλογερμανικής κυβέρνησης του Βισί, η οποία ακολουθούσε τα χνάρια των φασιστικών και ναζιστικών κυβερνήσεων του Άξονα καταδιώκοντας κάθε είδους «τρομοκρατικές οργανώσεις» αγωνιστών της Αντίστασης, Εβραίων και κομμουνιστών. Όταν όμως οι συνθήκες αλλάζουν μετά την απελευθέρωση της χώρας, θα κατηγορηθεί για τη συμμετοχή του στις παράνομες διώξεις και θα δικαστεί για προδοσία και δωσιλογισμό. Έχοντας φροντίσει να καλύψει τα νώτα του, ο πανούργος Ντιπρέ πετυχαίνει την αθώωσή του και συνεχίζει να προσφέρει τις υπηρεσίες του στο κράτος κατά την ταραχώδη περίοδο των αλλεπάλληλων κυβερνήσεων της Τέταρτης Γαλλικής Δημοκρατίας.
Η ιστορία ακολουθεί την πορεία ενός «κοινού καθάρματος» που στην προσωπική του ζωή είναι κακός σύζυγος και πατέρας και στην καριέρα του ένας απαθής και κυνικός κρατικός υπάλληλος, ο οποίος, γαλουχημένος ιδεολογικά με τις ναζιστικές πρακτικές του δωσίλογου στρατάρχη Φιλίπ Πετέν, τρέφει αναίτιο μίσος για τους Εβραίους και τους κομμουνιστές, και εκτελεί κάθε είδους διαταγή χωρίς προβληματισμό και ηθικούς δισταγμούς. Παράλληλα με την πορεία του αντιπαθούς πρωταγωνιστή ο συγγραφέας ανασκοπεί σαράντα χρόνια γαλλικής Ιστορίας -χωρίς καμία διάθεση να την εξωραΐσει-, από το δωσιλογικό καθεστώς του Βισί, τον μακροχρόνιο πόλεμο στην Αλγερία και την παλλαϊκή εξέγερση του Μάη του ’68 έως τις εκλογές του 1981, που ανέδειξαν Πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας τον Φρανσουά Μιτεράν.
Ενα προκλητικό σε σύλληψη ιστορικό και πολιτικό νουάρ που κινείται στα όρια της μυθοπλασίας και της ιστορικής πραγματικότητας, με σκοπό, αφενός, να καταδείξει την υποκρισία ενός παντοδύναμου κρατικού μηχανισμού που μπορεί να υπερβαίνει τις πολικές αλλαγές και να εθελοτυφλεί για τα εγκλήματά του, και, αφετέρου, να αποδοκιμάσει στο πρόσωπο του αντιήρωα-πρωταγωνιστή -του οποίου την ψυχοσύσταση αποτυπώνει έξοχα- μια μεγάλη μερίδα του γαλλικού λαού, που χωρίς κοινωνική ενσυναίσθηση καιροσκοπεί στις δύσκολες ιστορικές στιγμές προκειμένου να αποκομίσει προσωπικά οφέλη. Τα πραγματικά γεγονότα και οι επιδράσεις τους στη γαλλική κοινωνία και οι συχνές κινηματογραφικές και καλλιτεχνικές αναφορές καταγράφουν τις πολιτικές, κοινωνικές και αισθητικές τάσεις που επικρατούσαν και αναβιώνουν επιτυχημένα την ατμόσφαιρα των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών.
Το μυθιστόρημα «Η πορεία ενός κοινού καθάρματος» κυκλοφόρησε στη χώρα μας τον Σεπτέμβριο του 2024. Η μετάφραση του Βασίλη Παπακριβόπουλου αποδίδει πιστά το λογοτεχνικό ύφος του συγγραφέα και οι κατατοπιστικές σημειώσεις του βοηθούν τον αναγνώστη στην κατανόηση των ιδιαίτερων συνθηκών που διαμόρφωσαν τη σύγχρονη πολιτική Ιστορία της Γαλλίας.
INFO
Didier Daeninckx
«Η πορεία ενός κοινού καθάρματος»
Εκδόσεις Κέδρος
Σελίδες: 368
Τιμή: 14,94 ευρώ
