Live τώρα    
14°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.2°C14.6°C
2 BF 77%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
7 °C
6.0°C9.1°C
4 BF 91%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
12 °C
11.6°C13.0°C
2 BF 70%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
13.0°C14.8°C
2 BF 77%
ΛΑΡΙΣΑ
Αραιές νεφώσεις
11 °C
10.9°C10.9°C
4 BF 87%
Προφορική Ιστορία / Μια γιορτή για τη μνήμη
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Προφορική Ιστορία / Μια γιορτή για τη μνήμη

Η δουλειά των ΟΠΙ είναι κοινωνικά αναγκαία· διαφορετικά η γειτονιά, για παράδειγμα, και η μνήμη γι’ αυτήν θα «εξαφανιστούν», θα είναι ιστορικά ανύπαρκτες. Κι αυτή η «εξαφάνιση» δεν αφορά το παρελθόν, αλλά κυρίως το μέλλον όσων διαβιούν εκεί, γράφει η ιστορικός Τασούλα Βερβενιώτη.

Η 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας με θέμα «Γυναίκες-Χωρίς υπότιτλο» θα γίνει στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων από την Παρασκευή 24 έως την Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2025. Συμμετέχουν δεκαέξι Ομάδες Προφορικής Ιστορίας (ΟΠΙ) από όλη την Ελλάδα.

Οι ΟΠΙ αποτελούν ένα δίκτυο ομάδων με οριζόντια διασύνδεση και είναι αυτοφυείς: μια ομάδα ατόμων αποφασίζει ότι θέλει να συγκεντρώσει προφορικές μαρτυρίες που αφορούν έναν τόπο και εκπαιδεύεται πάνω στις βασικές αρχές της προφορικής Ιστορίας με ένα σεμινάριο. Οι ΟΠΙ είναι επίσης άτυπες: δεν έχουν σφραγίδα ούτε και χρήματα. Τα μέλη τους είναι εθελοντές και, παρόλο που το χρήμα είναι κυρίαρχο στην κοινωνία μας, μέχρι τώρα δεν έχει σταθεί εμπόδιο στα σχέδιά μας. Το οργανωτικό σχήμα περιλαμβάνει το Συντονιστικό, το οποίο συνέρχεται κάθε τρεις μήνες. Αυτό αποτελεί τον συνδετικό κρίκο όλων των ΟΠΙ και οι συναντήσεις του είναι ανοιχτές σε όλα τα μέλη των ομάδων. Για τη φιλοσοφία λειτουργίας των ΟΠΙ μπορείτε να δείτε περισσότερα εδώ. Τα μέλη των ΟΠΙ συλλέγουν προφορικές μαρτυρίες και καταγράφουν τις βιωμένες εμπειρίες των «απλών» ανθρώπων: τους δίνουν φωνή και λόγο και τους φέρνουν στο ιστορικό προσκήνιο.

Στην εποχή που ζούμε, μια εποχή μεγάλων κοινωνικών αναδιαρθρώσεων και γι’ αυτό μεγάλων αναταράξεων, η γνώση του παρελθόντος και άρα η διατήρηση της μνήμης είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίες. Κι επειδή οι παραδοσιακοί τρόποι μετάδοσης της μνήμης, από τους γεροντότερους στους νεότερους, συνήθως γύρω από ένα γιορτινό τραπέζι ή μέσα από παραδοσιακές τελετές, έχει τελειώσει, η δουλειά των ΟΠΙ είναι κοινωνικά αναγκαία· διαφορετικά η γειτονιά, για παράδειγμα, και η μνήμη γι’ αυτήν θα «εξαφανιστούν», θα είναι ιστορικά ανύπαρκτες. Κι αυτή η «εξαφάνιση» δεν αφορά το παρελθόν, αλλά κυρίως το μέλλον όσων διαβιούν εκεί.

Η διατήρηση της μνήμης επιτρέπει στους ανθρώπους να σχηματίσουν μια συνείδηση του εαυτού, μια ταυτότητα, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο και γι’ αυτό αποτελεί κοινωνική υποχρέωση. Επιπλέον, όσο η Ιστορία γράφεται μόνο από τις «επίσημες» αρχειακές πηγές, πάντα θα υπάρχει ένα δημοκρατικό ιστορικό έλλειμμα. Οι καθημερινοί, οι «απλοί» άνθρωποι έχουν τη μερίδα του λέοντος στη δημιουργία του κοινού, συλλογικού μας κόσμου· αυτοί μορφοποιούν το περιεχόμενό του και δίνουν σχήμα στα πολιτικά τεκταινόμενα. Και οι βιωμένες εμπειρίες, στις οποίες καταγράφονται και τα συναισθήματά τους, σε πολλές περιπτώσεις διαφοροποιούν τις υπάρχουσες ιστορικές παραδοχές.

Μέσα από τις ιστορίες των «απλών» ανθρώπων μας δίνεται η δυνατότητα να ανα/κατα-σκευάσουμε τόσο τη μνήμη όσο και την Ιστορία μας. Αυτός είναι και ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο -συνειδητά ή ασυνείδητα- δημιουργούνται οι ΟΠΙ.

Το δίκτυο των ΟΠΙ λειτουργεί στην Ελλάδα των πολλαπλών κρίσεων εδώ και δεκαπέντε χρόνια. Οι ΟΠΙ αποτελούν ένα κοινωνικό φαινόμενο, ιστορικά σημαντικό και μοναδικό, ίσως σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην 4η Γιορτή Προφορικής Ιστορίας οι ανακοινώσεις στηρίζονται σε βιωμένες εμπειρίες που αναφέρονται στην έμφυλη βία στον Εμφύλιο ή στην πολιτικότητα των φοιτητριών σε τμήμα του ΕΚΠΑ, στις γυναίκες ναυτικούς, στις δασκάλες εικαστικών, στις μοδίστρες κ.α. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει επίσης δύο θεατρικά δρώμενα και τρία ντοκιμαντέρ: για την Παλαιστίνη, για ένα «χαμένο» αρχείο, για τις ιστορίες έξι γυναικών. Όλες οι εκδηλώσεις είναι ανοιχτές στο κοινό.

* Η Τασούλα Βερβενιώτη είναι ιστορικός

Αναλυτικά το πρόγραμμα της 4ης Γιορτής Προφορικής Ιστορίας:

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL