Για 9 παραστάσεις ανεβαίνει στο θέατρο της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, από 13 έως 28 Απριλίου, η ιλαροτραγωδία «Θεόφιλος Sold», ένα έργο εμπνευσμένο από τη ζωή του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, του αυτοδίδακτου ζωγράφου και αγιογράφου που μετέπειτα αναγνωρίστηκε ως πρωτοπόρος της λαϊκής τέχνης, σε σκηνοθεσία της Όλιας Λαζαρίδου και κείμενο του Σαμσών Ρακά. Οι πρώτες παραστάσεις δόθηκαν στο Fougaro Artcenter, στο Ναύπλιο. H παράσταση, δανειζόμενη στοιχεία από το λαϊκό θέαμα και το τσίρκο, είναι προσιτή στο κοινό κάθε ηλικίας. Ερμηνεύουν δύο νέες χαρισματικές ηθοποιοί, η Αιμιλιανή Σταυριανίδου και η Αριάδνη Κωσταντακοπούλου. Ο Θεόφιλος, ο ταπεινός και περιπλανώμενος αυτός λαϊκός ζωγράφος (στα μάτια του κόσμου που τον έβλεπε να λέει και να κάνει παράξενα πράγματα ήταν ένας σαλός), αποτελεί σπάνιο παράδειγμα αστείρευτης δημιουργικότητας. Δεν απελπίστηκε, δεν δείλιασε, δεν εγκατέλειψε ποτέ τη ζωγραφική. Αντιμετώπιζε τη χλεύη και τις ειρωνείες ζωγραφίζοντας ακατάπαυστα και αφήνοντας το έργο του να μιλήσει γι’ αυτόν. Η ζωγραφική ήταν το μυστικό όπλο του, όπως λέει και στο έργο κάποια στιγμή. Εμείς είχαμε την ευκαιρία ανάμεσα στις τελικές πρόβες για το ανέβασμα του έργου στην Αθήνα να συνομιλήσουμε τόσο με τη σκηνοθέτρια όσο και με τις δύο ερμηνεύτριες για το έργο, τον Θεόφιλο, αλλά και για τη διαδικασία χτισίματος της παράστασης αυτής.
Ολια Λαζαρίδου, σκηνοθέτρια
Μια περιπέτεια που έγινε με τους όρους που είχαμε ονειρευτεί
Ο Θεόφιλος ήταν ένας εμπνευσμένος σαλός. Ήταν ένα πρόσωπο αμφιλεγόμενο, που όλοι τον κοροϊδεύανε. Ήταν αριστερόχειρας, ήταν ψευδός. Δεν σταμάτησε ούτε μια στιγμή να ζωγραφίζει. Και η δημιουργικότητά του ήταν η απάντηση σε όλες τις κοροϊδίες και τους χλευασμούς που δεχόταν. Ήταν ένα εκρηκτικά δημιουργικό και εκρηκτικά αθώο πλάσμα, το οποίο μου ήταν πάρα πολύ γοητευτικό. Όταν γνώρισα την Αιμιλιανή και την Αριάδνη και είδα και ένα βίντεο που μου είχε στείλει η Αιμιλιανή από τη σχολή της, σκέφτηκα ότι αυτό το πλάσμα θα μπορούσε παρά πολύ ωραία να υποδυθεί τον Θεόφιλο, και έτσι ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια. Μια περιπέτεια που έγινε εντελώς με τους όρους που εμείς επιθυμούσαμε και είχαμε ονειρευτεί. Δουλέψαμε ολοκληρωτικά την παράσταση αυτή στην Αίγινα, όπου ζούσαμε και δουλεύαμε μαζί με τα κορίτσια επί ενάμιση μήνα. Απερίσπαστα. Εδώ, δίπλα στη φύση και στην εξοχή. Το σκηνικό το έφτιαξε ένας φίλος ξυλουργός από την Αίγινα, η ζωγράφος και κεραμίστρια Κατερίνα Γιάννακα επίσης εδώ το ζωγράφισε και το έφτιαξε, καθώς και τα ρούχα. Όλα γίνανε εντελώς χειροποίητα. Είμαι πολύ ευγνώμων στο Fougaro Artcenter και στην εμπνεύστριά του Φλωρίκα Κυριακοπούλου που μας έδωσε την ευκαιρία, παραγγέλνοντάς μας αυτό το έργο, να το υλοποιήσουμε με τους όρους που θέλαμε και που είχαμε ονειρευτεί. Το έργο είχε μια πρώτη επαφή με το κοινό σε μια σειρά παραστάσεων που κάναμε στο Ναύπλιο και τώρα είμαστε πανέτοιμοι να αρχίσουμε τις παραστάσεις μας σε έναν χώρο που πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ ταιριαστός με το θέμα και για αυτό και τον διάλεξα, το θέατρο της Σχολής Καλών Τεχνών στην Πειραιώς. Η παράσταση είχε μια πολύ θετική αποδοχή ως τώρα από το κοινό. Είναι μια παράσταση για όλους. Όπως μου αρέσει να είναι οι παραστάσεις μου. Αυτές που σκηνοθετώ. Να μπορούν να τις βλέπουνε όλοι. Και αυτή τη θετική υποδοχή που είχαμε, την πολύ θετική στο Ναύπλιο, εύχομαι να την έχουμε και στην Αθήνα. Το κείμενο είναι του Σαμψών Ρακά. Πιστεύω ότι είναι ένα πολύ ποιητικό κείμενο και πολύ πρωτότυπο γιατί αποφεύγει τους σκοπέλους μιας απλής βιογραφίας, που συνήθως είναι ανιαρές, και με αφορμή και στοιχεία, βέβαια, της ζωής του και τις βιογραφίες του Θεόφιλου εμπνέεται από αυτά, δηλαδή για να μιλήσει για τη σπάνια ψυχή που είχε, για αυτό το πρόσωπο που ήτανε τόσο αντισυμβατικό και τόσο εμπνευσμένο.
Αιμιλιανή Σταυριανίδου, ηθοποιός
Μία διαδρομή σχεδόν αγιαστική
Σκεφτόμουν ότι «Αν από τον ελληνισμό δεν φτάνω να μιλώ για τον άνθρωπο, τότε ο ελληνισμός είναι μια Φάρσα» και πολύ κακόγουστη. Δεν ξέρω αν βρήκα απάντηση, αλλά έχω βρει πού να ψάχνω, κι ο Θεόφιλος και οι ζωγραφιές του είναι ένα τέτοιο μέρος.
Ας αφήσει κανείς έναν πίνακα να κυλήσει από τα μάτια στην ψυχή του για να πάρει οσμή από την ξεθωριασμένη αυτή ελληνική ψυχή. Οσμή από την ψυχή αυτή, που είναι τόσο εξωφρενικά αθώα που μπορεί να μετατρέπει τον φόβο, την αποξένωση, την έχθρα και τη χλεύη σε φιλία, σε συγχώρεση και μόνιασμα, σε αξιοπρεπή χορό με τον πόνο!
Η εξερεύνηση του ζωγράφου μέσα απ’ τη διαδικασία της ιστορικής έρευνας και των προβών και παραστάσεων είναι μία διαδρομή σχεδόν αγιαστική. Μια συνεχής επιδίωξη να συναντηθείς με την αγνότητα, την αγαθή αφέλεια, την αθωότητα… Με το πρώτο σκίρτημα της καρδιάς στο Νηπιαγωγείο.
Μα και με το τι σημαίνει πείσμα να κολυμπά κανείς τον ωκεανό λες και κάτι τον περιμένει διψασμένο στην άλλη όχθη.
Δεν ξέρω αν αυτό είναι ελληνική ψυχή, είναι όμως άνθρωπος.
Οφείλει κανείς -νιώθω- να πλησιάζει εξαιρετικά χαζός την αλήθεια της ψυχής του.
Αριάδνη Κωνσταντακοπούλου, ηθοποιός
Να γνωρίσουν οι θεατές την ψυχή του ζωγράφου
Το να συνεργάζεσαι με την Όλια Λαζαρίδου είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του, είναι μια σχολή από μόνη της. Όλο αυτό το ταξίδι από την αρχή έως σήμερα είναι ευλογία. Είναι σαν να υπάρχει ένα μαγικό ραβδί που ό,τι εύχεσαι στο υλοποιεί. Έτσι νιώθω να είναι η σχέση μας. Τόσο σε πνευματικό όσο και σε υλικό επίπεδο. Η Όλια είναι το τζίνι. Το να φεύγεις από το αστικό περιβάλλον και να πηγαίνεις στην εξοχή του νησιού (της Αίγινας, όπου έγιναν οι πρόβες), να ασχολείσαι με το θέατρο, να γνωρίζεις και να συνεργάζεσαι με σπουδαίους ανθρώπους, να έχεις απαλλαγεί από το αστικό άγχος και να έχεις έναν χώρο 24/7 να κάνεις τις πρόβες σου είναι οι ιδανικότερες συνθήκες για έναν ηθοποιό. Η αγάπη και η αγκαλιά του Στέλιου και της Όλιας από την πρώτη στιγμή με συγκινούν. Μόνο ευγνωμοσύνη νιώθω για τη συνεργασία μας. Όπως για την Αιμιλιανή Σταυριανίδου, συμφοιτήτριά μου στη δραματική σχολή της αγαπημένης μας δασκάλας Νέλλης Καρρά.
Η σχέση μου με τον Θεόφιλο αρχικά έγινε μέσα από τον πατέρα μου, ο οποίος είναι ζωγράφος και ποιητής και μου είχε δώσει τυχαία στο παρελθόν ένα βιβλίο για τον Θεόφιλο, το οποίο μόνο το είχα ξεφυλλίσει, και το μελέτησα όταν καταπιαστήκαμε με το έργο του. Εξαρχής δεν προσπαθήσαμε να φέρουμε επί σκηνής βιογραφικά στοιχεία, αλλά υπήρχε η ανάγκη να γνωρίσουν οι θεατές την ψυχή του ζωγράφου. Στοιχεία του Θεόφιλου βρίσκεις σε σώματα άνευ φύλου, εθνικοτήτων ή γεωγραφικών τόπων. Είναι ένας άνθρωπος αυθεντικός, γι’ αυτό έχει διατηρηθεί η διαχρονικότητά του. Ο Σαμσών Ρακάς αναφέρει στο κείμενό του «ήταν η μυστική μου υπερδύναμη» όταν βάσταγε τα πινέλα του ο Θεόφιλος. Αυτό δεν είναι και η Τέχνη; Είναι ένα όπλο, ρομαντικό.
