Συναντηθήκαμε με τη Φωτεινή Αθερίδου στο φιλόξενο Minu Athens* στου Ψυρρή, όπου και παραδόθηκε με χαμόγελο και ειλικρίνεια στις ερωτήσεις μας και στον φωτογραφικό φακό του Παύλου Παρασκευά λίγο πριν από ακόμα μια παράσταση του «Μισάνθρωπου» σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, όπου είναι η αφηγήτρια με τον δικό της ποιητικό και χιουμοριστικά αθυρόστομο τρόπο. Και η κουβέντα μας ξεκίνησε από εκεί, συνεχίστηκε αναπόφευκτα στα εμβληματικά μουσικά βίντεο στο YouTube με τα εκατομμύρια views και τους φανατικούς τους θαυμαστές για να φτάσει στο κοντινό μέλλον, με το πρώτο της λιμπρέτο σε μιούζικαλ να αποτελεί γεγονός, σε μουσική Θέμη Καραμουρατίδη και σκηνοθεσία Γ. Κακλέα. Έγραφε κείμενα στο «Μην αρχίζεις τη μουρμούρα», έγραψε τη δική της ολοκληρωμένη σειρά «The friend» για τον ΑΝΤ1+, γράφει στίχους, παίζει, γράφει, γράφει, γράφει. Λίγο να μιλήσεις μαζί της καταλαβαίνεις ότι μέσα της αδημονεί μια ολόκληρη δεξαμενή ιδεών που εμφανίζονται σιγά σιγά στο καλλιτεχνικό μας σύμπαν. Απαλά, μεθοδικά και με μπόλικο χιούμορ. Και όλα αυτά συνθέτουν μια ξεχωριστή καλλιτεχνική φυσιογνωμία, μια δημιουργό με σαφή πια και ξεχωριστή θεατρική και τηλεοπτική γλώσσα. Αυτή είναι η Φωτεινή Αθερίδου.
Συνέντευξη στον Χρήστο Τζίφα
Φωτογραφίες για την ΑΥΓΗ: Παύλος Παρασκευάς
Στον «Μισάνθρωπο» αυτό του Κακλέα υπάρχεις ως αφηγήτρια με τον δικό σου ποιητικό τρόπο.
Είναι μια ιδέα που ήρθε στον Γιάννη Κακλέα στις πρόβες μας. Ήθελε κάτι κουλό από μένα. Ξεκινήσαμε να φτιάχνουμε κάποια κείμενα, τα οποία εντάξαμε τελικά στο έργο. Κατ’ αρχάς, μου αρέσει γιατί μου επιτρέπει να έχω τον χώρο μου δημιουργικά και γιατί αισθάνομαι ότι και στο έργο δίνει κάτι. Μια αμεσότητα την οποία μπορεί να μην έχει αυτό το έργο. Αυτός ο ρόλος αυτό κάνει. Σπάει τον τέταρτο τοίχο με το κοινό, κλείνει λίγο το μάτι στον θεατή.
Σε νοιάζει πολύ αυτό το κλείσιμο του ματιού στον θεατή;
Πολύ με νοιάζει. Γιατί με ενοχλούν και η πολλή σοβαροφάνεια και η απόσταση. Υπάρχουν ηθοποιοί που κάνουν πράγματα που εγώ ούτε μπορώ να κάνω ούτε έχω κάνει και τους θαυμάζω απεριόριστα. Εγώ αισθάνομαι ότι είμαι ο εαυτός μου και προσεγγίζω τα πάντα με βάση αυτό που εγώ καταλαβαίνω.
Πώς κατάλαβες ότι μπορείς να γράφεις;
Πάρ’ το αντίθετα. Δεν κατάλαβα ποτέ ότι υπάρχει περίπτωση να μην μπορώ να γράφω. Πιστεύω ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να γράψουν. Απλώς νομίζουν ότι δεν μπορούν. Η γραφή είναι μέρος της έκφρασης όλων μας.
Δεν αισθάνεσαι ότι το κάνεις καλύτερα από άλλους;
Οχι. Απλώς με έχω απελευθερώσει. Δεν μπαίνει μέσα μου καθόλου αυτό το «λες να μην μπορώ;», «λες να μην μου βγει;».
Η ανάγκη αποδοχής υπάρχει;
Αλίμονο, καλέ. Φυσικά. Μα κάνουμε κάτι που θέλουμε και ελπίζουμε να αφορά τους άλλους ανθρώπους. Να διαβάζω αυτά που γράφω και να χαίρομαι μόνη μου;
Θα αυτολογοκριθείς, δηλαδή, κιόλας;
Συνέχεια αυτολογοκρίνομαι και επηρεάζομαι. Πολλές φορές έχω γράψει κάτι, το έχω στείλει σε έναν φίλο μου και αν μου πει πως κάτι δεν λειτουργεί, το ξαναγράφω από την αρχή, το πετάω. Αλλά θεωρώ ότι αυτό οφείλει να κάνει ένας άνθρωπος και ένας καλλιτέχνης που θέλει να λέγεται δημιουργός. Ο καλλιτέχνης πρέπει να αφήνει τον εαυτό του ανοιχτό να επηρεάζεται.
Τα βίντεο στο YouTube πώς ξεκίνησαν;
Ηταν κάτι τραγούδια που έγραφα από τα 19 μου μέχρι τα 22 και τα ανέβαζα τότε στο facebook. Η μάνα μου μού έλεγε πως θα γίνω ρεζίλι γιατί κάποια είχαν βρισιές (γέλια). Κάποια στιγμή είμαστε με τον Μίνω Θεοχάρη στην Αίγινα, ηχογραφήσαμε στο κινητό για πλάκα τον «Άσχετο», μετά έρχεται η γνωριμία με τον Στάμο Σέμση. Πήγα σπίτι του και είχε στο χέρι μια κάμερα. Νόμιζα ότι ήθελε να με κοροϊδέψει. Το έστειλα σε δικούς μου ανθρώπους και άρεσε. Και έτσι ανέβηκε. Έγινε χαμός. Συναντήθηκα σε αυτά με φίλους και με ανθρώπους που θέλαμε να κάνουμε επαγγελματικά κάτι μαζί.
Ετσι θέλεις να κάνεις πράγματα; Με φίλους;
Αυτό είναι τεράστια επιθυμία. Ξέρω ότι δεν είναι σωστό γιατί είναι ωραίο να είσαι ανοιχτός σε νέες εμπειρίες, και είμαι. Αλλά μου αρέσει να νιώθω οικεία στη δουλειά μου, να υπάρχει οικειότητα. Να νιώθω άνεση και να είμαι με φίλους. Και όταν τυχαίνει και δεν είμαι με φίλους, προσπαθώ να δημιουργήσω εκ νέου αυτή την άνεση για να μπορώ να υπάρχω.
Ως τώρα τι δυσκολίες έχεις βιώσει;
Πολλές. Και με την έλλειψη σταθερότητας και οικονομικά. Αυτό που κατάλαβα τον τελευταίο καιρό, και νομίζω δεν έχω καταλάβει λάθος, είναι ότι για μένα σε αυτή τη δουλειά για κάποιο λόγο αισθάνομαι ότι οι άνθρωποι με αγοράζουν με όλο μου το πακέτο. Με το γράφεις, παίζεις. Όχι μόνο με το παίζεις. Κατάλαβα μεγαλώνοντας και έχοντας πλέον και δύο παιδιά που πρέπει να τα ζήσω ότι εμένα με σκέφτονται πια με αυτή τη διπλή ιδιότητα. Αυτή η διαπίστωση, όμως, με απελευθέρωσε. Γιατί όταν δεν ξέρεις και ακριβώς πού είσαι και τι κάνεις, τι είσαι, έχεις συνέχεια ερωτήματα. Δεν θα με πάρουν σε μια σειρά να κάνω την ωραία. Δεν μου έχει συμβεί ποτέ. Θα με κοιτάξουν πιο συνολικά. Το παίρνω, λοιπόν, απόφαση και το πάω ένα βήμα παραπέρα.
Το επίθετό σου ήταν τελικά ώθηση ή εμπόδιο;
Παλαιότερα απαντούσα και τα δύο. Μεγαλώνοντας, μπορώ να πω πως ήταν περισσότερο εμπόδιο. Γιατί οι άνθρωποι σε κοιτάνε προκαταβολικά με ένα «για να δούμε». Κανέναν δεν κοιτάμε προκαταβολικά έτσι, όταν δεν έχει κάποιο επίθετο από πίσω. Αυτό το «για να δούμε» από την αρχή τα κάνει όλα λίγο πιο δύσκολα. Απ’ την άλλη, μου έχει δώσει πολλή πληροφορία σε σχέση με τον χώρο. Μεγάλωσα από μικρή μέσα σε καταστάσεις που θεωρώ ότι εξέλιξαν την αντιληπτική μου ικανότητα γρηγορότερα.
Δεν έχεις κάνει, όμως, πολλά πράγματα με τον μπαμπά σου, τον Θοδωρή Αθερίδη. Έτυχε ή το αποφεύγετε;
Μια φορά παίξαμε στο Μικρό Παλλάς, σε ένα έργο που έγραψε αυτός. Εγώ τον μπαμπά μου τον εκτιμώ πολύ και μου αρέσει και πολύ ως ηθοποιός. Και περνάω και τέλεια μαζί του, είμαστε φίλοι. Δεν υπάρχει κάτι το οποίο να με μπλοκάρει στο να συνεργαστούμε. Τίποτε απολύτως. Σε ό,τι αφορά το επαγγελματικό, μην νομίζεις, ήθελα και εγώ να βρω τον χώρο μου στον χώρο. Και εγώ τώρα με ανακαλύπτω καλύτερα στα 33 μου. Τώρα που με ανακαλύπτω καλύτερα, θέλω πολύ και να δουλέψω με τον μπαμπά μου και να γράψω κάτι και να παίξει. Ειδικά αυτό. Θα ήθελα να γράψω κάτι πάνω του, που τον ξέρω τόσο καλά. Πιστεύω ότι θα μπορούσα να του γράψω κάτι γαμάτο. Δεν με κολλάει κάτι. Θα συμβούν στον χρόνο τους.
Ο ρόλος της μητέρας τα κάνει όλα δύσκολα στη δουλειά σου;
Ναι. Κοίτα, είναι πολύ δύσκολο το ξύπνημα το πρωί. Είναι αδιανόητο για όλους τους ηθοποιούς γενικά, πιστεύω. Βλέπω τους άλλους γονείς, ξυπνάνε το πρωί, έχουν μια κανονική δουλειά, αφήνουν το παιδί τους στο σχολείο. Εμείς δουλεύουμε βράδυ και κοιμόμαστε δύο και τρεις. Αυτό είναι βασανιστήριο. Με τον σύντροφό μου, που είναι και αυτός ηθοποιός, παίζουμε αγκωνιές ποιος θα σηκωθεί (γέλια). Και τα παιδιά σε στερούνται το βράδυ. Το βράδυ είναι πολύ σημαντικό. Να τα κοιμήσεις. Είναι ένα δύσκολο επάγγελμα, αλλά εντάξει, και τα παιδιά προσαρμόζονται, μην τρελαθούμε.
Νιώθεις ότι το MeToo προκάλεσε ουσιαστικές αλλαγές;
Θεωρώ ότι η κοινωνία προσπαθεί πολύ, απαιτώντας μια αλλαγή. Δεν πιστεύω, όμως, ότι κάτι αλλάζει, γιατί πιστεύω ότι οι άνθρωποι δεν έχουμε κατανοήσει τι πρέπει να αλλάξει. Βάζουμε στα πράγματα τίτλους. Τι είναι political correct και τι δεν είναι, τι είναι βία και τι δεν είναι, τι είναι ρατσισμός και τι δεν είναι. Όμως δεν καταλαβαίνουμε την ουσία. Καταλαβαίνουμε σχήματα. Δεν καταλαβαίνουμε τις λέξεις. Κανένα σχόλιο από μόνο του δεν είναι φασιστικό, ρατσιστικό, σεξιστικό, καμία λέξη, εάν δεν είναι ο τρόπος, η πρόθεση και η ουσία ενός ανθρώπου τέτοια. Αυτά δεν είναι εύκολο να μετακινηθούν και να αλλάξουν, δυστυχώς. Μανάδες γύρω μου που έχουν παιδιά στην ηλικία των παιδιών μου λένε: «Όχι, μην κάνεις κοτσιδάκια στον αδερφό σου, αυτό είναι για κορίτσια». Της ξεφεύγει. Αυτή η γυναίκα μπορεί να μην είναι ούτε ρατσίστρια ούτε τίποτα. Και όμως, με αυτό που λέει αφήνει κάτι. Δημιουργεί πρόβλημα. Δεν έχουμε καταλάβει τίποτα. Όμως όσο πιο πολύ μια κοινωνία ανοίγει τόσο αναπνέουμε καλύτερα. Αυτό που συνέβη με τον γάμο των ομοφυλοφίλων είναι τεράστιο βήμα. Είναι μια πολύ αισιόδοξη αλλαγή. Πραγματικά, μπορεί να δώσει μια ώθηση στην κοινωνία μας. Να σταματήσει πια για κάποιους ανθρώπους να είναι ταμπού αν το παιδί τους είναι ομοφυλόφιλο. Είναι ένα μεγάλο βήμα προς την ανοιχτωσιά. Βγαίνουν όλοι και λένε τη γνώμη τους λες και μας ενδιαφέρει. Όχι, δεν μας ενδιαφέρει. Αμάν.
Σε τρομάζει η έκταση που μπορεί να πάρει κάτι που θα πεις;
Προσωπικά προσπαθώ να μην παίρνω θέση ούτε πολιτικά ούτε σε ζητήματα επικαιρότητας. Δεν έχω καμία ανάγκη. Δεν με αφορά να συζητηθεί κάτι που είπα. Με τους φίλους μου θα συζητήσω. Δεν είναι μόνο φόβος. Δεν εμπιστεύομαι τους ανθρώπους που θα το πάρουν και θα το επαναλάβουν. Τον εαυτό μου τον εμπιστεύομαι. Τους συνομιλητές μου, τους φίλους μου τους εμπιστεύομαι. Τους ανθρώπους που μπορούν να μην καταλάβουν δεν τους εμπιστεύομαι.
Εχεις υποστεί σχόλια υβριστικά;
Νομίζω πως ναι. Κάτω από φωτογραφίες σίγουρα, αλλά με το χέρι στην καρδιά, αλήθεια σου λέω, δεν τα θυμάμαι. Έχω μια μνήμη ότι κάτι έχει γραφτεί, αλλά δεν θυμάμαι. Γιατί δεν με νοιάζει. Τόσο πολύ χέστηκα. Δεν θα εκθέσω, όμως, και εγώ πολύ τον εαυτό μου. Αν είμαι κάπου γυμνή με το παιδί μου και έρθουν με το ζόρι να με τραβήξουν, αυτό θα με ενοχλήσει φυσικά. Όταν, όμως, έχω επιλέξει να εκθέσω εγώ κάτι και υποστεί οποιοδήποτε σχόλιο, είμαι ok.
Κάνεις το λιμπρέτο σε ένα μιούζικαλ, σωστά;
Ναι, για πρώτη φορά. Λέγεται «Μπα-ΜπαΜπα». Είναι ένας πατέρας, ένας τριτοτέταρτος ηθοποιός πολύ νάρκισσος και εγωπαθής, και καλεί τους δικούς του για να τον κλάψουν σε μια κηδεία πριν καν πεθάνει. Βλέπουμε, λοιπόν, με φλας μπακ ιστορίες τη σχέση του πατέρα με τα παιδιά και τι τους έχει προκαλέσει. Και όλα αυτά με χιούμορ. Δεν θα σου πω άλλα. Είναι βαθιά υπαρξιακό έργο. Και έχει και ένα πολύ φωτεινό τέλος. Είμαι ενθουσιασμένη για τη συνάντησή μου με τη μουσική του Θέμη Καραμουρατίδη. Είναι ταλεντάρα. Τον λατρεύω. Είμαι τρελαμένη από χαρά. Θα το σκηνοθετήσει, φυσικά, ο Κακλέας, με τον οποίο συνεργάστηκα και τώρα στον «Μισάνθρωπο» και έχουμε αναπτύξει φοβερούς κώδικες επικοινωνίας με ένα τρελό καστ ηθοποιών. Θα είμαι και εγώ στη σκηνή και πολλοί άλλοι.
Θα απέτρεπες κάποιον που θέλει να ξεκινήσει τώρα αυτή τη δουλειά;
Ούτε καν. Αυτή η δουλειά είναι ό,τι πιο όμορφο μπορεί να σου τύχει. Έχει και πίκρες. Αν είσαι και ένας άνθρωπος που δεν σου αρέσει το τζέρτζελο, ε, δεν θα θες και να γίνεις ηθοποιός. Είναι ένα σκληρό επάγγελμα. Κάθε μέρα κρινόμαστε, κάθε μέρα βιώνεις και μια απόρριψη. Αλλά ταυτόχρονα είσαι και σε μια κατάσταση διαρκής δημιουργίας. Αυτό κερδίζει μέσα μου.
Την Αθήνα την αγαπάς;
Δεν μου αρέσει αυτή η πόλη. Θα προτιμούσα να ζω στη Θεσσαλονίκη, αν γινόταν. Μου αρέσει η Νέα Σμύρνη όπου ζω και τα νότια προάστια. Δεν αντέχω το κέντρο αυτής της πόλης. Είναι μέσα στη βρόμα και στο καυσαέριο. Εκτός από την Ακρόπολη, δεν με γοητεύει εύκολα το κέντρο αυτής της πόλης.
* Ευχαριστούμε το Minu Athens για την ευγενική παραχώρηση του χώρου για τη συνέντευξη και τη φωτογράφιση.
