Η δυστοπία δεν είναι απλά και μόνο ένα «ενδογενές δάνειο» από την ομιλία ενός λόγιου του 19ου αιώνα. Για την παρουσίαση «μιας μελλοντικής κοινωνίας που έχει καταστραφεί». Δεν αποτελεί απλά και μόνο μια ταινία ή ένα λογοτέχνημα του φανταστικού. Τη βιώνουμε εδώ και τώρα στις καταστροφικές πυρκαγιές των ανοχύρωτων οικοσυστημάτων της χώρας, στο εξοντωτικό πλημμύρισμα του εύφορου κάμπου που μεταβλήθηκε σε έναν βάλτο μετάδοσης λοιμώξεων, στους δρόμους της πρωτεύουσας που μετατρέπονται με την πρώτη έντονη βροχόπτωση σε ορμητικούς χειμάρρους που παρασύρουν πεζούς, πλημμυρίζουν στάσεις του μετρό, ακόμα και υπόγειους χώρους της νεοσύστατης Εθνικής Πινακοθήκης.
Χάρις σε μια εγκληματική πολιτική ενός αποδεδειγμένα αποτυχημένου μοντέλου επίπλαστης ανάπτυξης της χώρας που οι εκπρόσωποί της θεωρούν εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες τα δάση εμπορικά φιλέτα και τα ποτάμια και τα ρέματα κερδοφόρες οδούς πρόσβασής τους. Ακόμα και όταν οδηγούν στην απώλεια της ζωής. Αφήνουν ανθρώπους και ζώα, σπίτια, καλλιεργημένες εκτάσεις και κτηνοτροφικές μονάδες στο έλεος του «κακού καιρού» και του «κακού του ριζικού» μας, ρευστοποιούν τον δημόσιο πλούτο, αλλά προπάντων κατακερματίζουν με τον φόβο και την προπαγάνδα το κοινωνικό γίγνεσθαι.
Θέλοντας να κρύψουν με γυαλιστερά φυλλάδια νεφελωδών υποσχέσεων για «καινούργιους τόπους κι άλλες θάλασσες» το τρομακτικό, άγρια καπιταλιστικό τους πρόσωπο. Να αποσβέσουν την αυλακωμένη από τον βιωμένο χρόνο μνήμη της πραγματικής προσωπικής μας ιστορίας και τα αληθινά τριξίματα στα φθαρμένα ξύλινα πατώματα της ιστορίας της μικρής μας πόλης που «πάντα θα μας ακολουθεί».
Η ουτοπία μέσα στη δυστοπία
Τα αστικά τοπία που παρουσιάζει η Έλενα Ακύλα στην τελευταία, επίκαιρη ατομική της έκθεση «Home at last», στην Gallery 7 στο Κολωνάκι, είναι αποκυήματα αυτής της δυσανεκτικής, παροντικής αλλά και μελλοντικής ανθρώπινης κατάστασης. Πλάθονται με ατίθασες και λειασμένες, ορμητικές πινελιές, αδρά περιγράμματα, αυθεντικά, απτά ευρήματα του πολιτισμού μας που επιτρέπουν στη δημιουργό τους να φτιάξει κερματισμένες εικόνες της μνήμης και της φαντασίας. Κολάζ που θυμίζουν με την επίπεδη και θραυσματική διατύπωσή τους χάρτες γεωγραφίας ενός διαλυμένου πλανήτη. Αχανείς γκρίζους χώρους όπου ο χρόνος έχει σταματήσει όπως στο ερημωμένο αεροδρόμιο του Ελληνικού.
Και μονάχα η σκιά του τμήματος ενός αεροσκάφους ανακαλεί την παλιά λειτουργία του αλλά και την έμβια παρουσία, καθώς τα ποτάμια μοιάζουν να έχουν σκεπάσει το δάπεδο και να κυλούν όπως πάντα μέσα στις αρχέγονες κοίτες τους. Τοπία με αποψιλωμένα δέντρα και κατεστραμμένα κτήρια, που ως τεκμήρια της ανθρώπινης, βίαιης διαχείρισης της φύσης προβάλλονται ανάμεσα στα νέα δέντρα και στα πλούσια, οργιώδη φυλλώματα που έχουν κατακτήσει ξανά την καταπατημένη γη.
Ανάμεσα στα οποία κυκλοφορούν υβρίδια μιας ζωής που επιχειρεί απελπισμένη να μαζέψει τα κομμάτια της. Για να ανασυγκροτηθεί. «Απομεινάρια πόλεων και ερειπιώνες που αποκαλύπτουν», όπως η ίδια η Ακύλα λέει, «μια νέα κοινότητα, μια πόλη πέρα από την πόλη, έπειτα από την απειλητική αλλά και λυτρωτική επέμβαση της φύσης πάνω στο δομημένο αστικό περιβάλλον. (...) Έναν νέο κόσμο όπου οι πόλεις είναι πλέον η νέα εκδοχή της φύσης, όπου τα κτήρια δεν είναι πια κτήρια αλλά βουνά και οι λεωφόροι είναι τα ποτάμια. Έναν πολιτισμό του περιττού, όπου τίποτε δεν περισσεύει, καθώς το μεγάλο χωνευτήρι του κοσμικού χρόνου γίνεται το χωνευτήρι του παγκόσμιου ανθρώπινου πολιτισμού» και η δυστοπία μεταλλάσσεται στην ανέκαθεν ποθούμενη ουτοπία της «μικρής μας πόλης».
Info:
Έλενα Ακύλα «Home at last», επιμ. Δημήτρης Χαλάτσης, Gallery 7, Σόλωνος 20 και Βουκουρεστίου Διάρκεια έκθεσης: 19 Σεπτεμβρίου-7 Οκτωβρίου 2023 Ωρες λειτουργίας: Τρ./Πεμ./Παρ. 12 μ.-8 μ.μ., Τετ., Σάβ. 12 μ.-4 μ.μ.
