Είχε περάσει από μεγάλα σχολεία. Σπούδασε στο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, συνέχισε τις σπουδές της και δίδαξε στο Κέιμπριτζ, ρίζωσε διδάσκοντας στο ΑΠΘ, ωστόσο η ίδια ως μεγαλύτερο όλων των πανεπιστημίων αναγνώριζε τη «σπουδαία λογοτεχνία». Και την Αριστερά επίσης. Ακούραστη, γοητευτική, μια γυναίκα με βαθιά καλλιέργεια και αστείρευτες γνώσεις όχι μόνο στη λογοτεχνία αλλά σε όλα τα πεδία των τεχνών, ομότιμη καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας του ΑΠΘ, η Τζίνα Πολίτη έφυγε χθες το πρωί από τη ζωή στα 93 της χρόνια κληροδοτώντας σπουδαίο έργο. Σπουδαίο και το παράδειγμα που άφησε, ως ολοκληρωμένη διανοούμενη, μαχητική, ενεργή μέχρι το τέλος. Η πολιτική κηδεία της θα γίνει τη Δευτέρα στις 11 το πρωί, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.
«Η μέριμνά της μέχρι το τέλος της ζωής της ήταν να βοηθήσει το κόμμα με κάθε τρόπο. Και το φρόντισε μέχρι και στην τελευταία της επιθυμία» σημειώνει η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Και έτσι ήταν. Όλη της την περιουσία την άφησε στο κόμμα και στη βιβλιοθήκη της στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, όπως μας λέει ο πρ. υπουργός, πανεπιστημιακός Κώστας Γαβρόγλου, σημειώνοντας ότι «ήταν μία ασυμβίβαστη αγωνίστρια της Αριστεράς, που γνώριζε πολύ καλά πότε έπρεπε να μιλά και πότε έπρεπε να σιωπά».
Η παγκόσμια λογοτεχνία, οι απαρχές αλλά και τα σύγχρονα ρεύματα και οι τάσεις της, τα μεγάλα κείμενα τα οποία θεωρούσε ότι διδάσκουν «κριτική σκέψη και ήθος, στοιχεία που χρειαζόμαστε όσο ποτέ στην εποχή μας», βρίσκονταν στο επίκεντρο των ακαδημαϊκών ενδιαφερόντων της. Τα βιβλία, η διδασκαλία, ο παρεμβατικός λόγος και η παρουσία της στη δημόσια σφαίρα, η αρθρογραφία της στην ΑΥΓΗ, η αφοσίωσή της στα μικρά και μεγάλα επίδικα της εποχής κατέστησαν την Τζίνα Πολίτη μια εμβληματική διανοούμενη της Αριστεράς, η οποία, όπως εύστοχα σημειώνει ο πρ. υπουργός, ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ Αριστείδης Μπαλτάς, «κατόρθωσε να έχει τον σεβασμό όλων και όχι μόνο των αριστερών».
Είχε μοναδική ικανότητα να διακρίνει το πολιτικό μέσα στα ανθρώπινα τέχνεργα και να συνδέει τη λογοτεχνία με την εποχή μας και τα επίδικά της. Την απόσταση από την έδρα του πανεπιστημίου μέχρι τα αμφιθέατρα του αριστερού διαλόγου τη διένυε με ένα τσιγάρο στο χέρι και με την αποφασιστικότητα μιας στιβαρής διανοούμενης που αναδεικνύει με το έργο και τα πεπραγμένα της τον ουμανισμό, την αισθητική και την ηθική. «Η εξουσία κατασκευάζει την αρνητική εικόνα του διανοουμένου για να χαϊδεύει τα αυτιά των πολλών» μας έλεγε τον Φεβρουάριο του 2014, εφιστώντας ταυτόχρονα την προσοχή στην καταστροφική πολιτική που μετατρέπει «το δημόσιο πανεπιστήμιο σε ανώνυμη εταιρεία». Μόνιμη έγνοια της το δημόσιο πανεπιστήμιο. Ομότιμη καθηγήτρια της Αγγλικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ, έχοντας διανύσει πολλά μίλια διδακτικής διαδρομής και συγγραφικής δραστηριότητας, είχε βάλει στο επίκεντρο και των δύο αυτών δραστηριοτήτων την καλλιέργεια της «κριτικής αντίληψης» ώστε το ακροατήριο, ο αναγνώστης, «να μην αντιμετωπίζουν τη λογοτεχνία σαν διασκέδαση, αλλά να αντιλαμβάνονται ό,τι έχει σχέση με το πολιτικό, είτε αυτό αντιστέκεται είτε συνεργάζεται με την ιδεολογία της ηγεμονίας».
Το συγγραφικό της έργο
Με τις κεραίες ανοιχτές στα μηνύματα της εποχής και τις προκλήσεις του μέλλοντος διέτρεξε τον βίο της η Τζίνα Πολίτη. Έτσι συνομίλησε με τις ιστορικές προκλήσεις στον τόπο μας και έδωσε τις μάχες της για τη Δημοκρατία, την Παιδεία, την ισονομία, την κριτική αντίληψη, την αλληλεγγύη. Αυτά τα στοιχεία εξάλλου έθιγε και στα βιβλία της, ανάμεσα στα οποία είναι τα «Περί μυθιστορίας, διαφθοράς και άλλων τινών», «Περί αμαρτίας, πάθους, βλέμματος και άλλων τινών», «Δαιμονοποίηση και εξιδανίκευση του Νότου. Ένα λογοτεχνικό ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο», «Η δοκιμασία της ανάγνωσης», «Δοκίμια για το ιστορικό μυθιστόρημα», «Η διαλεκτική εξουσίας/αντίστασης στη λογοτεχνία. Δοκίμια για το συμβόλαιο, το δαιμονικό, τις μέλισσες και τους δίκαιους», «Στα όρια της γραφής. Δοκίμια για τους Μπέκετ, Τζόυς, Κάφκα».
«Από τις πιο διακεκριμένες κριτικούς και θεωρητικούς της λογοτεχνίας διεθνώς. Η Τζίνα Πολίτη είχε ευρύτατη μόρφωση σε όλα τα πεδία της λογοτεχνίας αλλά και όλων των μορφών τέχνης. Ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή πάντα ρητά αριστερή, με κριτική ματιά σε όλα τα πράγματα και δυνατότητα να γράφει για τα μικρά και τα μεγάλα. Απολύτως γοητευτικός άνθρωπος, μια γυναίκα πρωτοπόρα από τα νιάτα της» λέει ο Αριστείδης Μπαλτάς. Η Πόλα Καπόλα, διευθύντρια των εκδόσεων Νήσος, σημειώνει από την πλευρά της: «Ήταν μια σπουδαία διανοούμενη, μαχήτρια της Αριστεράς, ενεργή πολίτης που παρακολουθούσε τα κοινωνικοπολιτικά δρώμενα, για τα οποία παρενέβαινε με την αρθρογραφία της στην ΑΥΓΗ. Ήταν κορυφαία μελετήτρια της παγκόσμιας λογοτεχνίας, παρακολουθούσε τις σύγχρονες τάσεις στο μυθιστόρημα, όπως παρακολουθούσε και τις εξελίξεις στο πολιτικό και πολιτιστικό τοπίο. Έχει αφήσει τεράστιο συγγραφικό έργο, στο οποίο οφείλουμε να σκύψουμε με προσοχή».
«Η Τζίνα Πολίτη ήταν μία αγωνίστρια της Αριστεράς, μια διανοούμενη που ποτέ δεν το έβαλε κάτω» υπογραμμίζει ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., προσθέτοντας ότι «με συνεχή παρουσία, παρεμβάσεις, τακτική αρθρογράφος της ΑΥΓΗΣ μέχρι πρόσφατα, θεωρούσε χρέος της να παρεμβαίνει στα δημόσια πράγματα, προσφέροντας απλόχερα τις γνώσεις, το ευρηματικό της πνεύμα και το ανατρεπτικό της χιούμορ στο ευρύ κοινό. Ενταγμένη στον Συνασπισμό και στη συνέχεια στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν σταμάτησε ποτέ να ενημερώνεται και να συμμετέχει στις κομματικές διαδικασίες: ακούραστη στρατιώτης, όπως έλεγε η ίδια».
«Είχαμε την τύχη να τη γνωρίσουμε και να την αποκαλούμε συντρόφισσα» σημειώνει το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, του οποίου υπήρξε για αρκετά χρόνια μέλος του Δ.Σ., υπογραμμίζοντας ότι «υπήρξε από τους πολύτιμους εκείνους ανθρώπους που συνδύαζαν τη σπάνια καλλιέργεια και την εξαιρετική επιστημονική γνώση και σταδιοδρομία στον τομέα της λογοτεχνίας, ελληνικής, αγγλικής και συγκριτικής, με τη διαρκή και ενεργό πολιτική ένταξη και δράση και τη βαθιά κοινωνική γείωση και ευαισθησία, προϊόν της γνήσιας αγάπης της για τους άλλους».
Το υπουργείο Πολιτισμού δεν έστειλε καν μια ανακοίνωση για τον θάνατο της Τζίνας Πολίτη.
