Η πρόσφατη κοινωνική πραγματικότητα, ο αποκλεισμός του φυσικού αποδέκτη, του κοινού, από κάθε δημιουργία στη διάρκεια του lockdown, έκανε τις τέχνες να υπολειτουργούν και τα όνειρά του να περιορίζονται. Σε αντίθεση μ’ ένα δυνατό live, που πάντα τον φορτίζει θετικά.
Άνθρωπος και μουσικός
Οι απουσίες αγαπημένων φίλων τον πικραίνουν. Υπάρχουν, όμως, πάντα τα δύο του παιδιά, η δίχρονη Γιάννα και ο πρόσφατα γεννημένος Γιώργος, που κάνουν τη ζωή του να γεμίζει αισιοδοξία. Όπως και η σύντροφός του -μ’ όλη τη σημασία της λέξης-, που στη διάρκεια της πολύχρονης σχέσης τους ήταν για τον Λεωνίδα «τα πάντα... όλα!». Η μητέρα του, γραφίστρια σε εκδοτικούς οίκους, άκουγε Τρίτο, ενώ ο πατέρας του, σκηνογράφος, ενδυματολόγος και υπεύθυνος για χρόνια των τεχνικών του Εθνικού Θεάτρου, διδάσκει στη Σχολή Βακαλό. Το περιβάλλον αυτό, ο συνδυασμός των τεχνών που σχηματίζουν μια θεατρική παραγωγή, οι πρόβες και οι καθημερινές παραστάσεις τον γέμιζαν με εικόνες και όνειρα, εξάπτοντας τη φαντασία του νεαρού Λεωνίδα.
Ωδείο και μουσικό σχολείο
Ενας συμμαθητής στο Δημοτικό που έπαιζε πιάνο τον ώθησε μέχρι την πόρτα του Εθνικού Ωδείου Χαλανδρίου. Ο Ραϊμόν Μαλολί, ο καλός αυτός δάσκαλος, ανέλαβε την εξέλιξή του. Φλαουτίστες, όπως οι κορυφαίοι Jean Pierre Rampal ή James Galway, υπήρξαν πηγή της έμπνευσής του. Όταν, όμως, άκουσε το νέι του Χάρη Λαμπράκη σ’ αυτόν τον συνδυασμό της παραδοσιακής μουσικής με τον αυτοσχεδιασμό της τζαζ, το φλάουτο επικράτησε στη ζωή του.
Στο Μουσικό Σχολείο της Παλλήνης ο Λεωνίδας ήρθε σ’ επαφή με τη μουσική. Την είδε μέσα από έναν «ευρυγώνιο φακό», παραδοσιακή, σύγχρονη και world music. Συμμετέχοντας στα μουσικά σύνολα του σχολείου, αλλά και σε heavy metal σχήματα, έπαιξε μπάσο, έκανε φωνητικά, έγραψε τραγούδια, βάζοντας συχνά το φλάουτό του στο περιθώριο. Τα γκρουπ των σχολικών του χρόνων με μέλη επίδοξους μουσικούς γεμάτους όνειρα έπαιξαν σε γνωστές ροκ σκηνές. Τότε έφτασε στ’ αυτιά του η φήμη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου της Κέρκυρας, όπου γίνονταν θαύματα.
Πολύτιμοι δάσκαλοι
Εξαιρετικοί καθηγητές, όπως ο Γιώργος Κοντραφούρης, ο Βασίλης Ρακόπουλος, ο Δημήτρης Καλαντζής ή ο Δήμος Δημητριάδης, του δίδαξαν -καθένας με το προσωπικό του ύφος- τα πρακτικά και τα θεωρητικά της τέχνης της μουσικής και της τζαζ, εμπνέοντάς τον. Πιο πολλή, όμως, δουλειά με το φλάουτο έγινε με την αυστριακής καταγωγής σπουδαία Ελληνίδα φλαουτίστρια Ρία Γεωργιάδου, που με τις ερμηνευτικές και δημιουργικές της εμπειρίες από φεστιβάλ και συναυλίες στο εξωτερικό μπορεί να υποστηρίζει απαιτητικά έργα του σύγχρονου ρεπερτορίου.
Τον δίδαξε την πιο σύγχρονη προσέγγιση αυτού του μικρού ευαίσθητου πνευστού, που ξεκίνησε από τον αυλό του Πανός και εξελίχθηκε -ανάμεσα σε χρόνια και λαούς- στο ανατολίτικο νέι, στην ιαπωνική φλογέρα shakuhachi, στο ινδικό φλάουτο από μπαμπού bansuri, στο Pan flute των Ινδιάνων των Άνδεων και, φυσικά, στον πλαγίαυλο της δυτικής μουσικής. Η πηγή παρέμεινε ξύλινη, αλλά το σώμα του έγινε μεταλλικό αποκτώντας έναν πιο δυνατό ήχο, παίζοντας στις μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες ισότιμα με τα άλλα μικρά ή μεγάλα πνευστά.
Πλαγίαυλος ο μελωδικός
Για το φλάουτο γράφτηκαν έργα σε όλα τα στιλ (μπαρόκ, κλασική ή ποπ) που κατέχουν σημαντική θέση στο ρεπερτόριο του 20ού αιώνα. Εκφράζεται από μεγάλη γκάμα ερμηνευτικών τεχνικών, «ευκινησία» στον ήχο και πλαστικότητα. Αυτά το καθιστούν ένα ιδιαίτερα γοητευτικό όργανο, ένα μέσο έκφρασης για πολλούς συνθέτες.
Στα μέσα του 20ού αιώνα το τζαζ φλάουτο πήρε σχήμα και μορφή αυτόνομη μέσα από ερμηνευτές, όπως ο «father of bebop flute» Sam Most, ο Frank Wess, που έπαιξε τα πρώτα σόλο του στην μπάντα του Count Basie, ο Yusef Lateef, ο πρωτοπόρος Eric Dolphy, ο Βέλγος Bobby Jaspar, που «έφυγε» νωρίς, και ο Hubert Laws, που έφερε στο jazz φλάουτο τον ήχο της κλασικής μουσικής. Και βέβαια, από τις αρχές του 20ού αιώνα, ο Herbie Mann, που με το φλάουτό του, από τον κλασικό jazz ήχο με τον οποίο έγινε γνωστός, διέσχισε όλη την ηλεκτρισμένη περίοδο της fusion μέχρι την ψυχεδέλεια, γράφοντας ιστορία στη latin side της τζαζ.
Αγαπημένος του Λεωνίδα είναι ο φλαουτίστας Magik Malik. Ο γεννημένος στη Γουαδελούπη από Γαλλίδα μητέρα και πατέρα Αφρικανό -κατά κόσμον Malik Mezzradi- τον παρακίνησε να βλέπει το όργανο πέρα από τη φλαουτιστική παράδοση, έχοντας παίξει με την ειδική ρυθμολογία και τη φρασεολογία του από κλασική τζαζ έως τους μεγάλους συνθέτες της σύγχρονης μουσικής του 20ού αιώνα Stockhausen και Ξενάκη.
Ο δάσκαλος της μουσικής
Τον Λεωνίδα Σαραντόπουλο χαρακτηρίζει η διάθεση να αυτοσχεδιάζει και να μελετάει το σήμερα της μουσικής. Πιάνοντας το νήμα από έναν ήχο, από μια εφαρμογή του νόμου δράση-αντίδραση, ξεδιπλώνει φέρνοντας στην επιφάνεια και εκθέτοντάς μας «αυτό που ακούνε τ’ αυτιά μου»! Το σύνολο των δικών του ακουσμάτων και επιρροών και η πάντα ενεργή φαντασία του δημιουργούν την εντελώς προσωπική «φωνή» του.
Με μακριά προϋπηρεσία στα μουσικά σχολεία της περιφέρειας -Κόρινθος, Χαλκίδα, Άρτα αλλά και Άλιμος-, από την πρώτη αγαπημένη σχολική χρονιά στην Ειδική Εκπαίδευση, εκεί, στα «έγκατα της εκπαίδευσης», στο ΕΕΕΕΚ του Πειραιά, ο Λεωνίδας αποκόμισε ανεξίτηλες εμπειρίες με παιδιά που άλλοτε αναστατώνονται και άλλοτε ηρεμούν με τη μουσική. Με την πιο απλή συναναστροφή με αυτά κάθε μέρα κάνει τον δάσκαλο να μεταφέρει τις εμπειρίες του και να μαθαίνει την πραγματική ζωή, αποκαθιστώντας μια επικοινωνία που σπανίζει στη συνήθη εκπαίδευση. Γιατί… «αυτό είναι εκπαίδευση!».
Power forward
Κινητήρια δύναμη της ύπαρξής του ο Λ. Σαραντόπουλος θεωρεί τη... βαρεμάρα! Κάτι έχει πραγματική υπόσταση γι’ αυτόν όταν γίνεται ανάγκη. Οι ανάγκες του είναι υλικές και κάποιες, λιγότερες, πνευματικές. Του αρέσει να γράφει, να παίζει, να συναναστρέφεται με τα «jazz cats» της ντόπιας τζαζ πιάτσας και -με το μπόι του παραστάτη- να παίζει μπάσκετ. Κοντά στο 1,90 ύψος, ο Leo παίζει στις θέσεις 3 και 4 των guards και power forward. Σχεδόν κάθε εβδομάδα συναντά την «παρέα» σε κλειστά γήπεδα του μπάσκετ και ξαλαφρώνει -μαθαίνοντας να κοντρολάρει τον εαυτό του- σε ένα άθλημα που κάθε φορά πρέπει να πηγαίνει στην επόμενη φάση, ξεχνώντας κάθε ευχάριστο ή μη που προηγήθηκε.
Σαν ένας ζωγράφος
Ο Λεωνίδας γράφει και παίζει μουσική που ανήκει στον χώρο της τζαζ, στην πλέον πλατιά έννοιά της. Προσπαθεί να δίνει μορφή σε όποιο είδος μουσικής τον έχει συγκινήσει. Γιατί «ο τρόπος είναι τζαζ». Το πώς κάνει κάτι δίνει τον χαρακτήρα σε ό,τι κάνει. Ως ερμηνευτής πάντα ακούει μέσα του μια φωνή κι ας συναντά μόνο τη μουσική, το όραμα, ενός άλλου συνθέτη. Τότε νιώθει πως πρέπει να ανακαλύψει, να ξεκλειδώσει τη δική του «ιστορία» μέσα από την ιστορία ενός άλλου. Ως συνθέτης χρησιμοποιεί τα ίδια υλικά, αλλά ο χρόνος για την επιλογή της μουσικής δεν είναι συμπιεσμένος από το «real time» του αυτοσχεδιασμού πάνω σε ένα πατάρι μπροστά στο κοινό. Και τα δύο, όμως, είναι σαν ένα παιχνίδι αποφάσεων με διαφορετικό χρόνο αποτύπωσης. Όταν συνθέτει, ο Σαραντόπουλος θυμίζει έναν ζωγράφο μπροστά σε ένα τελάρο, που δουλεύει ένα έργο στη λεπτομέρειά του με τον τρόπο που τον ικανοποιεί. Αντίθετα, ο αυτοσχεδιασμός απαιτεί, θυμίζοντας ένα τεχνικό επάγγελμα, εγρήγορση, την αίσθηση της «σύνθεσης της στιγμής». Το βάσανο αυτό -ευχή και κατάρα- έχει το χαρακτηριστικό ότι εξαφανίζεται, στον αέρα!
Ηχογραφήσεις, σταθμοί ζωής
Ηχογραφώντας έναν δίσκο, ο Λεωνίδας νιώθει πως κάθε φορά καταφέρνει να υλοποιήσει ένα μικρό μέρος όσων η φαντασία του δημιουργεί. Ξεκινάει, έχοντας πάντα το «ιδεατό» στο μυαλό του. Το τελικό αποτέλεσμα πάντα του δίνει την αίσθηση ότι κάτι καλύτερο βρίσκεται στον δρόμο.
Το άλμπουμ «Black Mamba» του 2011 υπήρξε το πρώτο απόλυτα προσωπικό δισκογραφικό έργο του νεαρού ακόμα συνθέτη. Το χαρακτήριζε ο ηλεκτρικός ήχος από τα Fender Rhodes πλήκτρα και τα synths του Κωστή Χριστοδούλου. Δίπλα στο ηλεκτρικό μπάσο του Γιώργου Γεωργιάδη ή τα ντραμς του Βαγγέλη Κοτζάμπαση ξεχώριζαν σπουδαίοι καλεσμένοι μουσικοί, όπως ο κιθαρίστας Β. Ρακόπουλος, ο Ανδρέας Πολυζωγόπουλος με την τρομπέτα του, αλλά και ο Μιχάλης Μπακάλης στα κρουστά.
Το 2017 το CD «Paflax» εξέφραζε τον εσωτερικό παφλασμό που γεννούσαν οι συνθέσεις και οι συμμετέχοντες μουσικοί στη διάρκεια της ηχογράφησης. Το μουσικό υλικό του είχε παιχτεί σε πολλά live κι έφτασε σχεδόν έτοιμο, σαν μια φωτογραφία της στιγμής, στο στούντιο ηχοληψίας. Συμμετείχαν οι Γρηγόρης Ντάνης, Σέρα Μπέλλος και Ντίνος Μάνος.
«In contact»
Πρόκειται για ένα ντουέτο με τον Δημήτρη Βερδίνογλου, τον επί πολλά χρόνια συνεργάτη του, μια «εσωτερική δύναμη του πιάνου, που όποτε κάθεται σε αυτό χρειάζεται... πυροσβεστήρα!». Το άλμπουμ τους «In contact» περιέχει -σε μια σχεδόν ισότιμη αναλογία- συνθέσεις που έχουν μετασχηματιστεί, προσαρμοζόμενες στις απαιτήσεις της κοινής τους εκφραστικής καταγραφής. Η μουσική του «In contact» ακροβατεί ανάμεσα στο αυτοσχεδιαστικό και στο γραμμένο κείμενο, ισορροπώντας στο δίπολο Ανατολή-Δύση σήμερα.
Το «Imaginario», που βρίσκεται στα σκαριά, θα είναι ένα άλμπουμ με πολλές σημαντικές συμμετοχές και θα βασίζεται σε συνθέσεις από όλο το «βιβλίο» του δημιουργικού Λ. Σαραντόπουλου. Τον ήχο του θα τον χαρακτηρίζει ένα μεγάλο wind section γεμάτο αναμνήσεις από το «τρίτο ρεύμα» της τζαζ των 70s.
Επιμέλεια: Μαρώ Καβαλιέρου
