Κιθαρίστας και τραγουδιστής από το Νέο Φάληρο ο πατέρας του, ο Δημήτρης Γαβριήλ -Δ. Γαβριέλος το καλλιτεχνικό όνομά του-, ένας από τους πρώτους μεταπολεμικά τραγουδιστές της ορχήστρας ποικίλης μουσικής της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, έζησε το χτίσιμο της πρώτης μεγάλης ομάδας του Ολυμπιακού.
Το πατρικό του σπίτι βρισκόταν απέναντι από μια αλάνα, η οποία έμελλε να γίνει το Στάδιο Καραϊσκάκη. Επιστρέφοντας αργά τα βράδια στο καταφύγιό του, ο τότε 20χρονος Δημήτρης έφερνε μαζί του μορφές σαν τον Μαρούδα, που πέρναγαν τη νύχτα τους στον καναπέ του σαλονιού της οικογένειας Γαβριήλ.
Αρχές της δεκαετίας του ’60, στα Πατήσια πια, γεννήθηκε ο δεύτερος γιος του, ο Άγγελος. Όλα τ’ αδέλφια του πατέρα του ήταν καλλίφωνα και στις γιορτές τον μάγευε η αρμονία των φωνών τους, που τραγουδούσαν τα τραγούδια της παλιάς Αθήνας, καντάδες, παλιά λαϊκά τραγούδια και το ιταλικό μπελκάντο. Παρότι ο πατέρας του ποτέ δεν θέλησε κι ο γιος του να γίνει μουσικός -αν και αυτό θα τον κολάκευε-, επέλεξε ως δώρο για την είσοδό του στο Γυμνάσιο, αντί ενός ακριβού ποδηλάτου, μια μικρή φτηνή κιθάρα. Από τότε αυτή η κιθάρα έκανε τη ζωή του... ποδήλατο!
Και αν είναι ροκ...
Αυτοδίδακτος στην αρχή, ο Άγγελος έμαθε μόνος του τη θεωρία της μουσικής κι άρχισε να παίζει ό,τι άκουγε. Ήταν η εποχή των Pink Floyd και του Carlos Santana. Το πρώτο του ροκ συγκρότημα έκανε πρόβες σε ένα υπόγειο στην Κυψέλη και μικρά κλαμπάκια φιλοξένησαν τα πρώτα live των Bedlam. Τα πρώτα του λεφτά από τη μουσική τα έβγαλε όταν έπαιξε μ’ ένα επαγγελματικό τετραμελές συγκρότημα στο πολύβουο Bobby’s Bar της Γλυφάδας.
Τα χρόνια εκείνα η παρέα του Άγγελου πήγαινε με τα πόδια από την Κυψέλη στην Πλάκα. Στην πλατεία Ραγκαβά είχε στήσει το δικό του «κρυφό σχολειό» της τζαζ ο Γιώργος Μπαράκος. Εκεί συνάντησε την ευρωπαϊκή τζαζ, αλλά και τους πρωτοπόρους της δικής μας: Αλεξίου, Φιλιππίδη, Τρανταλίδη. Ήταν τότε που τον μόλυνε το μικρόβιο της τζαζ. Δεν ήξερε, όμως, με ποιον τρόπο να τη μάθει. Είχε τρεις δίσκους και δεν υπήρχανε λεφτά για ν’ αγοράσει και πικάπ.
Εκείνη την εποχή άκουσε τυχαία Μπετόβεν. Το μόνο που θυμάται ήταν το συναίσθημα. Ένιωσε τόσο οικεία με αυτή τη μουσική, που αισθάνθηκε πως ήταν γραμμένη ειδικά γι’ αυτόν! Πολλά χρόνια μετά, δάσκαλος της μουσικής πια, ο Ά. Γαβριήλ μάθαινε στα παιδιά ότι αυτή ακριβώς ήταν η έννοια της «οικουμενικότητας» της δημιουργίας του μεγάλου Γερμανού μουσουργού.
Ξεκίνησε μαθήματα Κλασικής Κιθάρας στο Απολλώνιο Ωδείο και στη συνέχεια με τον αείμνηστο Ανδρέα Παλαιολόγο, μετά τον θάνατο του οποίου μελέτησε μόνος του, μέχρι την απόκτηση του διπλώματος. Παράλληλα, στο νεοσύστατο ωδείο Athenaeum της Λούλης Ψυχούλη -στην Κυψέλη- ο Άγγελος ξεκίνησε μαθήματα Ανώτερων Θεωρητικών. Τα πτυχία, όμως, τα πήρε μελετώντας μόνος. Δεν ήταν εύκολο. Η «ζωή ποδήλατο», για ακόμα μία φορά!
Της νύχτας τα καμώματα
Οι ανάγκες του βιοπορισμού, τα έξοδα των σπουδών στο ωδείο, αλλά κι ένας νεανικός γάμος τον οδήγησαν ν’ αναζητήσει δουλειά στην αθηναϊκή νύχτα. Στους Σταλαχτίτες, κάπου στις Τρεις Γέφυρες -ένα ισόγειο κτήριο ανάμεσα στα μηχανουργεία-, όταν ο «μαέστρος» της ορχήστρας έφτανε στο τσακίρ κέφι έπαιζε στα πλήκτρα της farfisa του σόλο με τη... μύτη (!), απολαμβάνοντας το ενθουσιώδες χειροκρότημα ενός αλλοπρόσαλλου κοινού. Αυτά και άλλα ήταν μια τραυματική εμπειρία για τον κλασικό -κατά τ’ άλλα- κιθαρίστα. Ευτυχώς γι’ αυτόν το βασανιστήριο με τα «σκυλάδικα» κράτησε λίγα χρόνια.
Ήδη νέος πατέρας, ο Ά. Γαβριήλ άρχισε τις πρώτες απόπειρες να παίξει τζαζ με συνεργάτες νέους μουσικούς, έξω από τον τότε μικρό γνωστό χώρο της εγχώριας μουσικής σκηνής του αυτοσχεδιασμού. Θέλοντας να μάθει το νόημα των μουσικών όρων τους οποίους άκουγε και διάβαζε σε βιβλία και περιοδικά -bebop, swing και dixieland-, συνάντησε τα βιβλία του Σάκη Παπαδημητρίου.
Τα διάβασε, τα ρούφηξε και τότε χτύπησε το νέο μικρόβιο: η Ιστορία της τζαζ
Βρήκε όσα βιβλία κυκλοφορούσαν στην ελληνική αγορά και είχαν σχέση με αυτήν τη μουσική. Άρχισε να τα μελετά -στην αρχή ερασιτεχνικά- και μετά ο δρόμος τον έφερε στην αρθρογραφία, στο περιοδικό «Πολύτονο» της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών και στη διδασκαλία της Ιστορίας της τζαζ. Μια αρχική συνεργασία με την Ελληνοαμερικανική Ένωση του έδωσε την ευκαιρία να παρουσιάσει ειδικά αφιερώματα και τα πρώτα δικά του έργα στο απαιτητικό κοινό της αίθουσας συναυλιών της οδού Μασσαλίας.
Διά πυρός και σιδήρου
Όσο πέρναγε ο καιρός τα πάντα γύρω του δυσκόλευαν. Ο Άγγελος αισθάνθηκε απογοήτευση όταν κάποιες συγκυρίες, αλλά κυρίως οι επιλογές του τον οδήγησαν σε αδιέξοδο. Άφησε τη μουσική και έγινε μπογιατζής και ανειδίκευτος εργάτης. Αναγκάστηκε να πουλήσει όλα του τα όργανα από ανάγκη. Μια πανάκριβη Les Paul κιθάρα, φερμένη από την Αμερική, και ενισχυτές Fender πουλήθηκαν για δεκάρες!
Τον φιλοξενούσαν φίλοι. Ο Άγγελος ένιωθε μια περίεργη, πρωτόγνωρη μορφή ελευθερίας, αποδομώντας αυτό που ως τότε ήταν. Ακούγοντας, όμως, κάποιους καλούς μουσικούς και βλέποντας θεατρικές παραστάσεις, ένιωσε μια φοβερή ζήλια που προσπάθησε να απωθήσει. Έλεγε πως οι τέχνες δεν τον αφορούσαν. Η ζήλια, όμως, αυτή λειτούργησε διεγερτικά. Αναρωτήθηκε τι είχε κάνει λάθος. Και τότε έπιασε την άκρη του νήματος. Ανακάλυψε τις λάθος σκέψεις του, τις λάθος νοοτροπίες στις οποίες τον είχε οδηγήσει ο δύσκολος και δύσκαμπτος χαρακτήρας του. Έφτασε, όμως, η στιγμή να ξαναχτίσει ό,τι είχε καταστραφεί μέσα του. Ένιωσε πως κρυβόταν απ’ τον εαυτό του. Απ’ το «μηδέν στο κοντέρ» άρχισε να χτίζει αυτό που έγινε σήμερα. Έπρεπε να επιστρέψει σε αυτό που -κατά βάθος- αγαπούσε. Ήταν όμως πολύ δύσκολο. Η «ζωή ποδήλατο», ξανά!
Όταν πια ξαναβρέθηκε πάνω σε μια μουσική σκηνή, ένιωσε παρείσακτος. «Τι δουλειά έχω εγώ, ένας μπογιατζής, μέσα στους μουσικούς» έλεγε αγχωμένος. Υπήρξαν, όμως, άνθρωποι που τον υποστήριξαν, δείχνοντάς του εμπιστοσύνη, βοηθώντας τον να σταθεί πάλι στα μουσικά του πόδια. «Αυτό τους το χρωστώ».
Επιστρέφοντας στη μουσική, ένιωσε άλλος άνθρωπος. Μουσικές που του ήταν κάποτε αδιάφορες -όπως η free jazz ή η ατονική μουσική- άρχισαν να τον συγκινούν πραγματικά. Ο τρόπος που ο Άγγελος αντιμετώπιζε τη μουσική, τόσο ως τέχνη όσο και ως επάγγελμα, είχε αλλάξει. «Κατάλαβα πως στραβά αρμένιζα. Άλλαξα, και τότε όλα πήραν τον δρόμο τους. Άρχισα να παίζω πάλι, να διδάσκω, να γράφω μουσική, να επικοινωνώ μ’ έναν τρόπο διαφορετικό, πιο ειλικρινή, πιο οριοθετημένο» αναλογίζεται ο Άγγελος σήμερα συγκινημένος.
Ο Ά. Γαβριήλ ξεκίνησε να συνεργάζεται με διάφορα ωδεία και μετά με το «Πολύτονο». Ως συνέχεια ήρθε η συνεργασία του με το Μέγαρο Μουσικής της Αθήνας. Η διάλεξη με θέμα «Οι ρίζες της τζαζ» στην αίθουσα της βιβλιοθήκης «Λίλιαν Βουδούρη». Τα άρθρα του στο «Πολύτονο» οδήγησαν στην έκδοση του βιβλίου «Η συνοπτική Ιστορία της τζαζ» από τις εκδόσεις Φίλιππος Νάκας το 2016. Ήταν το πρώτο βιβλίο Ιστορίας της τζαζ από έναν Έλληνα συγγραφέα. Θέμα του είχε τη γέννηση και την εξέλιξη της τζαζ ως «μουσικής παράδοσης» των Αφροαμερικανών από τις μακρινές της ρίζες, στη Δυτική Αφρική, ως την έλευση της free jazz. Το δεύτερο βιβλίο, την ίδια χρονιά, είχε τίτλο «Μέθοδος κλασικής λιθάρας» και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Fagotto Books.
Διδακτικές και ερμηνευτικές δραστηριότητες
Ο Άγγελος διδάχτηκε μόνος του αυτά που δεν του έμαθε η οικογένειά του ή το σχολείο. Έπρεπε να τα ανακαλύψει, ων μαθητής και δάσκαλος του εαυτού του. Το σήμερα του είναι μια φυσική συνέχεια της αλλαγής που συντελέστηκε. Από το 2010 διδάσκει κλασική, τζαζ κιθάρα, αλλά και ανώτερα θεωρητικά στη Μουσική Σχολή Ηριδανός της συζύγου του Φωτεινής Μητσιοπούλου, επίσης δασκάλας της μουσικής.
Στο τμήμα τζαζ του Ηριδανού» μεταδίδουν τις γνώσεις τους σε όλα τα όργανα και στα αντίστοιχα θεωρητικά επιλεγμένοι δάσκαλοι, εν ενεργεία μουσικοί που κρατούν θερμή την επικοινωνία με τους μαθητές, τους μέλλοντες μουσικούς.
Εργα και ημέρες
Από τα χρόνια της επανόδου του στην ενεργή δράση ο Άγγελος συνεργάστηκε με μουσικούς της mainstream jazz στις σκηνές της Αθήνας. Μεταξύ των συνθέσεων που παίζουν και κάποιες δικές του. Στο guitar τρίο του -συχνά με τον Κώστα Κωνσταντίνου στο κοντραμπάσο- συμμετέχει ο ντράμερ Ορέστης Γράβαρης. Ο ίδιος παίζει ακόμα σε μικρούς μουσικούς χώρους μόνο με την κιθάρα του, αναμορφώνοντας τα jazz standards με τον κιθαριστικό τρόπο του.
Τον Ιούνιο του 2022, στον αναδρομικό εορτασμό της 250ής χρονιάς από τη γέννηση του Μπετόβεν, ο Άγγελος παρουσίασε στο ΜΜΑ τρία έργα βασισμένα στην «6η Συμφωνία» του Γερμανού μουσουργού: ένα rondo, που ερμηνεύτηκε από το Κουαρτέτο Σαξοφώνων του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου της Κύπρου και μία σύνθεση για φλάουτο και κλασική κιθάρα, που ερμηνεύτηκε από τον ίδιο να παίζει τα μέρη της κιθάρας και τη φλαουτίστα Μαρία Θεοφίλη. Κλείνοντας τη συναυλία, ο Άγγελος παρουσίασε μία jazz σουίτα, βασισμένη στα 5 μέρη της «Ποιμενικής». Την ερμήνευσε με το κουαρτέτο του, στο οποίο συμμετείχαν ο Δημήτρης Χουντής (σοπράνο σαξόφωνο), ο Χάρης Πανταζής (κοντραμπάσο), ο Ορέστης Γράβαρης (τύμπανα) κι ο ίδιος ο συνθέτης με την τζαζ κιθάρα του.
Ανάμεσα σε όσα ο Ά. Γαβριήλ έχει στα σκαριά περιλαμβάνονται ένα CD για σόλο κιθάρα κι ένας δίσκος για σόλο πιάνο -με έργα σύγχρονης μουσικής-, με ερμηνευτή τον πιανίστα και διδάσκοντα στον Ηριδανό Αλέξανδρο Μακρή.
Επιμέλεια: Μαρώ Καβαλιέρου
