Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Παιδαγωγικά, Βυζαντινή Μουσική και στη συνέχεια ούτι - με δάσκαλο τον Χρήστο Τσιαμούλη, ο οποίος ταξινόμησε τις γνώσεις του στα «μακάμια» της οθωμανικής, της περσικής και της αραβικής μουσικής, στους δρόμους των ρεμπέτικων. Τον κέρδισε, τελικά, η κρητική λύρα, με δάσκαλους τον Ross Daly, τον Ζαχαρία Σπυριδάκη και τον Γιάννη Ξυλούρη (Ψαρογιάννη). Τα τελευταία χρόνια ο Δημήτρης Χιώτης έχει σχεδιάσει μια ηλεκτρική εκδοχή της λύρας, που του δίνει άπειρες ηχητικές δυνατότητες.
Ροκάς στα νιάτα του, στα Κάτω Πατήσια όπου μεγάλωσε άκουγε heavy metal μουσική - που συγκινεί τα «σκληρά» παιδιά της πόλης. Μέχρι που ο αιθέριος ήχος της λύρας, που περιέχει την εξαϋλωμένη πνευματικότητα του κρητικού γλεντιού, τον συγκίνησε. Ο αυτοσχεδιασμός, που συνδύαζε και τη βυζαντινή παράδοση, και την οθωμανική μουσική, του έδωσε το κίνητρο να διοχετεύσει εκεί τις, έως τότε, μουσικές του εμπειρίες.
Με τη λύρα και τον Ross Daly
Για δύο χρόνια δίπλα στον Ross Daly, ο Δημήτρης, που έχει μητέρα Κρητικιά, διδάχθηκε τον «τρόπο» που ο Ross αγγίζει τη λύρα. Αυτός ήταν που του άνοιξε τον δρόμο για να συναντήσει αργότερα τους μεγάλους ερμηνευτές της παράδοσης του νησιού: τον λυράρη Κώστα Μουντάκη, τον Θανάση Σκορδαλό, τον Λεωνίδα Κλάδο.
Ο Δημήτρης Χιώτης κατάλαβε ότι η λύρα είναι ένα όργανο που στέκει μόνο του. Ο Ross της έβαλε ξανά αυτό που είχε χαθεί, καθώς στο κρητικό γλέντι η λύρα έχει μια «χρηστικότητα» που εξαντλείται με το να παίζει παραδοσιακά κρητικά μοτίβα, συνοδεύοντας μόνο τον χορό. Σκοπός του έγινε να μάθει το όργανο, με την εκφραστική δεινότητα που του προσέδωσε με την έρευνά του αυτός ο «ξένος» λυράρης της Κρήτης.
«Η Κρήτη, που γνώρισε την αναγέννηση τα χρόνια που οι υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας ήταν υπό τον οθωμανικό ζυγό, πάντα αντλούσε στοιχεία από τη Δύση και από την Ανατολή, συχνά πρωτόγονη και δωρική. Η κρητική λύρα -μία από τις πλέον εξελιγμένες τεχνικά στον ελλαδικό χώρο- παράλληλα με την πολίτικη και την ποντιακή δίνει στον ερμηνευτή της τη δυνατότητα, μέσω του αυτοσχεδιασμού, να συνυπάρξει τόσο με τα όργανα της Δύσης όσο και με την κρητική παράδοση που συνδυάζει τον αιγαιοπελαγίτικο πολιτισμό με τη βυζαντινή και την οθωμανική παράδοση» λέει ο Δημήτρης Χιώτης.
Πολύτιμες συνεργασίες
Παρ’ όλο που αγάπησε με πάθος την αυθεντική κρητική μουσική, η καρδιά του χτυπούσε για άλλες, πιο μακρινές παραδόσεις. Έπαιξε για πολλά χρόνια με το συγκρότημα Al Harisha της Τυνήσιας Lamia Bedioui μουσική που δεν είχε έως τότε παιχτεί από κρητική λύρα. Είχε την επιθυμία να συνοδέψει ταραντέλες, ναπολιτάνικα, γαλλικά, ρεμπέτικα, σεφαραδίτικα και μεσαιωνικά τραγούδια που εκείνη χρωμάτιζε αυθεντικά με τη φωνή της.
Μια άλλη σημαντική γυναίκα-κεφάλαιο στη μουσική ζωή του είναι η Κρίστη Στασινοπούλου. Παίζοντας κυρίως ακουστικά όργανα, με την Κρίστη και τον Στάθη Καλυβιώτη βρέθηκε σε live σκηνές και φεστιβάλ σε όλη την Ευρώπη, μέχρι και τη Βραζιλία. Ο Δημήτρης Χιώτης απέκτησε σημαντική συναυλιακή εμπειρία και, ενώ πίστευε πως είχε αφήσει πίσω τον ηλεκτρικό ήχο, είδε ότι οι δύο μουσικοί κόσμοι μπορούν να συνυπάρξουν αρμονικά.
Ο ηλεκτρισμός του συνόλου της Στασινοπούλου υπήρξε η ευκαιρία να φτιάξει την πρώτη «ηλεκτρική» του λύρα. Ένα όργανο πρακτικό, το οποίο δημιουργεί νέα δεδομένα στην εξέλιξη του ήχου, με πετάλια, delay, παραμορφώσεις και loopers. Το αποτέλεσμα είναι ονειρικό και επιτρέπει στον μουσικό τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.
Μετά ήρθε ο Haig Yazdjian. Ο Αρμένιος σπουδαίος χειριστής του βαθύφωνου οργάνου της Ανατολής που ονομάζεται ούτι τον εισήγαγε στον «ωκεανό» της μεγάλης αραβικής μουσικής. Η ενασχόληση με αυτήν βοήθησε τον Δημήτρη να εξελιχθεί ως συνθέτης κατανοώντας το μουσικό της σύστημα.
Στα χρόνια των περιοδειών με την Κρίστη συνάντησε στην Κροατία τον ουτίστα και τραγουδιστή από τη Βασόρα του Ιράκ Mohamed Alnuma. Συνεργάστηκε μαζί του στην Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη, όπου συνάντησε τον σπουδαίο Ιρανό βιρτουόζο του καμαντσέ και του setar, τον Zhubin Kalhor. Τυχαία, από κοινούς φίλους μουσικούς, βρέθηκε με τον Ιρανό Omid Tahmasebpour, μέσω του οποίου ο Δημήτρης γνώρισε από κοντά τους μουσικούς πολιτισμούς της Μεσοποταμίας.
Persepolis
To Persepolis ήταν ένα πολυμελές σχήμα με Έλληνες, Πέρσες, Ιρακινούς και Κούρδους μουσικούς. Μ’ αυτόν τον τρόπο το όνειρο του Omid να συναντηθεί η ιρανική κλασική μουσική με το ελληνικό κοινό έλαβε σάρκα και οστά. Και ήταν η πρώτη φορά που ο Δημήτρης Χιώτης άγγιξε έναν ιρανικό καμαντσέ. Για να τελειοποιήσει τις γνώσεις του στο όργανο, δεν είχε άλλη λύση παρά να επισκεφθεί -το 2018- τη μακρινή Τεχεράνη. Εκεί βίωσε την υποδειγματική φιλοξενία του ιρανικού λαού και έμαθε να μιλάει τη γλώσσα του, τα φαρσί.
Οντας δάσκαλος σε ένα δημοτικό σχολείο της Νέας Φιλαδέλφειας, εφάρμοσε στην πράξη τις γνώσεις του πάνω στον πολιτισμό αλλά και τη γλώσσα του Ιράν επικοινωνώντας με τους μετανάστες μαθητές και τους γονείς τους που έφταναν σπρωγμένοι από την ανάγκη για μια καλύτερη ζωή στην «πολιτισμένη» Δύση.
Strovili
Παίζοντας με την Κρίστη, ο Δημήτρης Χιώτης συνάντησε τον καλό και ιδιαίτερο κιθαρίστα με τα άπειρα κουρδίσματα Γιάννη Χούλη. Μαζί του -και μετά την προσθήκη του σαξοφωνίστα Γιάννη Κινινή, του Χρυσόστομου Μπουκάλη με το κοντραμπάσο του και του Γιάννη Ηλιάκη στα τύμπανα- σχημάτισαν το 2009 το σύνολο Strovili. Είχε το όνομα μιας βραχονησίδας κοντά στη Χίο, της νήσου Στροβίλης.
Ο Δημήτρης έπαιζε βιολόλυρα, λυράκι και ηλεκτρική λύρα. Τα «Στροβίλια» (για τους φίλους) είχαν «νονούς» την Κρίστη και τον Στάθη, που τους έφεραν κοντά. Έπαιξαν συχνά στις αθηναϊκές σκηνές, στην Τεχνόπολη το 2016, ενώ λίγο μετά τα μέλη τους ακολούθησαν διαφορετική πορεία.
Το άνθος του θαλασσινού αλατιού
Στο «Alati» η επιρροή της περσικής μουσικής στη δομή των συνθέσεων του Δημήτρη, μετά την επιστροφή του από την Τεχεράνη το 2018, η ελευθερία του αυτοσχεδιασμού της modal jazz, δημιούργησαν έναν ιδιαίτερο ήχο που χαρακτηρίζει ολόκληρο το εντυπωσιακό αυτό ηχογράφημα. Το απαρτίζουν κομμάτια που βγήκαν από το «συρτάρι» και άλλα που γεννήθηκαν στη διάρκεια των ηχογραφήσεων από τον Θάνο Καλέα.
Εν αρχή ην το «Skaribas». Εδώ ακούγεται ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Σκαρίμπα «Το Θείο Τραγί», το οποίο διαβάζει ο Γιώργος Χριστόπουλος. Το νέι του Kayhan Monjezi, η ηλεκτρική λύρα του Δημήτρη Χιώτη, αλλά και τα τύμπανα του Γιάννη Ηλιάκη -ένα πνευστό, ένα έγχορδο, ένα κρουστό- και μια φωνή δίνουν το ηχητικό στίγμα του άλμπουμ με μια σύνθεση που έχει πολλά στοιχεία από rock, ηλεκτρικό αυτοσχεδιασμό και μπόλικη «παράδοση».
Το κομμάτι αυτό είναι μια ιδιαίτερη αναφορά στον γυρολόγο παππού του, τον μπαρμπα-Μήτσο, και τον πατέρα του, τον Χρήστο, που γεννήθηκε στη Χαλκίδα και διάβαζε τα βιβλία του ιδιόφωνου συγγραφέα, πρωτοπόρου του κινήματος «beat» στην Ελλάδα Γιάννη Σκαρίμπα πριν ακόμα αυτό εκδηλωθεί. Στα ράφια της οικογενειακής τους βιβλιοθήκης τον ανακάλυψε ο Δημήτρης Χιώτης. Στο «White dress» συμμετέχουν η Αθηνά Χιώτη (φωνή), ο Foad A Vand στο περσικό σαντούρι, ο Δημήτρης Χιώτης στη λύρα με συμπαθητικές χορδές και στο κρητικό λαούτο και ο Βαγγέλης Καρίπης στο bendir και το κουρδικό ντέφι. Το άκουσμα είναι ανατολίτικο με μια φωνητική εισαγωγή, μια «περιστρεφόμενη» μελωδία και έναν ρυθμό που γίνεται όλο και πιο έντονος κοντά στο τέλος.
Στο «Red desert» παίζουν ο Δημήτρης Χιώτης αφγανικό ραμπάμπ, αραβικό ούτι και κρητική λύρα, ο Foad A Vand περσικό σαντούρι κι ένα tambur, ο Βαγγέλης Καρίπης αραβικό dohola και bendir, ο Kayhan Monjezi μαροκινό krakeb. Δίπλα τους, η Άννα Λινάρδου με τη λυγερή φωνή της και ο Saeed Rezazadeh που παίζει περσικό setar, σε μια σύνθεση που εξελίσσεται με τα έγχορδα και τα κρουστά να έχουν το πάνω χέρι και «φορτώνει» πριν το τέλος.
Στη «Sousta» το σοπράνο σαξόφωνο του Γιάννη Κινινή, τα ντραμς του Γιάννη Ηλιάκη και η ηλεκτρική λύρα μαζί με το analog bass synth του Δημήτρη Χιώτη «χτίζουν» το συμπαγές σώμα μιας επίμονα ρυθμικής σύνθεσης. Οι παραλληλίες ανάμεσα στο σοπράνο και στη μινιμαλιστική λύρα σε ένα κομμάτι που φορτσάρει στο τελευταίο εκρηκτικό λεπτό της ύπαρξής του εξάπτουν το ενδιαφέρον.
Στο ομώνυμο του δίσκου «Alati» οι Βαγγέλης Καρίπης, Foad A Vand, Saeed Rezazadeh, Kayhan Monjezi και ο Δημήτρης Χιώτης συνυπάρχουν σε μια θαυμάσια στιγμή με σημαντικό μελωδικό εκτόπισμα. Μια «ιεροτελεστία» που σε παρασύρει, σε ταξιδεύει.
Στο προτελευταίο κομμάτι του άλμπουμ, το «Yasmin», ακούγονται μόνο ο Δημήτρης Χιώτης με την κρητική λύρα και το λαούτο του και ο F.A.Vand στο περσικό σαντούρι. Και εδώ ο μελωδικός διάκοσμος συνδέει τα παραδοσιακά κρητικά ηχοχρώματα με άλλα της ευρύτερης ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής με έναν τρόπο μαγικό, αριστοτεχνικό.
Το «Night ornaments», με τον Ιρακινό Mohamed Alnuma να εντυπωσιάζει μαζί με τη φωνή της Αθηνάς Χιώτη, τον Δημήτρη να παίζει ηλεκτρική λύρα, analog bass συνθεσάιζερ, κρητική λύρα και έναν τοξωτό οθωμανικό ταμπουρά ολοκληρώνει το άλμπουμ μς έναν αυτοσχεδιασμό του Χιώτη δίπλα στα ειδικά επεξεργασμένα, χαμηλοκουρδισμένα τύμπανα του Γιάννη Ηλιάκη.
Επιμέλεια: Μαρώ Καβαλιέρου
