Συναντηθήκαμε με την Κατερίνα Παπουτσάκη στον φιλόξενο κήπο του Six Dog,s στο κέντρο της πόλης, αμέσως μετά από γύρισμα για τον τρίτο κύκλο της τηλεοπτικής σειράς της ΕΡΤ «Τα καλύτερά μας χρόνια». Γνωριζόμαστε χρόνια, με κατακτημένη οικειότητα ανάμεσά μας, την οποία αιχμαλώτισαν αβίαστα τα φωτογραφικά κάδρα του Παύλου Παρασκευά. Αφορμή για τη συνάντηση το τέταρτο κατά σειράν single, η «Καλοκαιρία» της, σε μουσική και στίχους Σεμέλης Παπαβασιλείου, που μόλις κυκλοφόρησε και ανοίγει τον δρόμο για έναν ολοκληρωμένο δίσκο ο οποίος θα έρθει. Η Κατερίνα Παπουτσάκη συνεχώς ετοιμάζει πράγματα, δουλεύει, πατάει πάνω σε σκηνές και πλατό. Μητέρα δύο παιδιών, τη σκηνή, τα φώτα, τα καμαρίνια, τις κουίντες δεν τα εγκατέλειψε ποτέ. Άκουσε πολλά και συνέχισε. Και τώρα είναι εδώ, έτοιμη να ξαναζωντανέψει στο μιούζικαλ «Η αυλή των θαυμάτων», με ολοκαίνουρια τραγούδια στις βαλίτσες της και νέα επεισόδια στη τηλεόραση. Ομολογεί τους φόβους της, αλλά τους αφήνει στην άκρη για να μιλήσει για όσα έχουν συμβεί και συμβαίνουν γύρω μας. Το έκανε άλλωστε και στο παρελθόν, το κάνει πάντα. Μιλάει, ανοίγεται και τοποθετείται. Είναι ηθοποιός, είναι τραγουδίστρια, μα πάνω από όλα ξέρει να πατάει εντός και εκτός σκηνής γερά στα πόδια της πια. Αυτή είναι η Κατερίνα Παπουτσάκη.
Πες μου γι' αυτή την «Καλοκαιρία».
Είναι ένα καλοκαιρινό κομμάτι με τροπικούς ήχους, τζαζ στοιχεία και μυρωδιές από «αθηναϊκή Ριβιέρα». Έχει κάτι από τα παλιά και μια συνοχή με τα προηγούμενα κομμάτια. Είναι ένα τραγούδι της Σεμέλης Παπαβασιλείου, που το έχω ακούσει καιρό και μου άρεσε πολύ. Την εκτιμώ πολύ, ως καλλιτέχνιδα και ως άνθρωπο. Σπουδαία προσωπικότητα. Χαίρομαι πολύ που μου εμπιστεύεται τα τραγούδια της. Υπάρχει και άλλο ένα δικό της στα σκαριά. Την ενορχήστρωση έκαναν οι Δημήτρης Κουλεντιάνος και Γιώργος Λαιμός και το βίντεο και πάλι ο Χάρης Κούσιος.
Πώς καταλαβαίνεις ποιο είναι το επόμενό σου τραγούδι;
Οταν με κάνει εμένα να χαμογελάω, όταν αισθάνομαι καλά που το ακούω και ότι βγάζει νόημα μαζί με τα προηγούμενα, γιατί θα καταλήξουν όλα μαζί σε ένα ολοκληρωμένο άλμπουμ.
Εχεις την αγωνία να αρέσει;
Με κατευθύνει η επιθυμία μου περισσότερο, αν και θέλω, φυσικά, να έχει απήχηση. Με ενδιαφέρει όμως περισσότερο ο ήχος. Ποιος θα είναι ο χαρακτήρας του τραγουδιού. Τι έχω εγώ να καταθέσω μέσα από αυτό. Να βγάζει νόημα σε μένα καταρχάς.
Πώς κρίνεις την Κατερίνα Παπουτσάκη ως τραγουδίστρια;
Δεν έχω να πω πολλά ακόμα γι' αυτή μου την ιδιότητα. Δουλεύεται ακόμα. Είναι κάτι που με ευχαριστεί και πάντα είχα στο μυαλό μου να το κάνω, αλλά τώρα ήρθε η στιγμή να απελευθερωθώ από την αγωνία τού πόσο θα αρέσει και πώς θα εκληφθεί ότι είμαι ηθοποιός και αποφασίζω να κάνω ένα τέτοιο βήμα. Πάντα σκεφτόμουν πολύ τι θα πουν οι άλλοι. Τώρα αποφάσισα να κάνω αυτό που θέλω εγώ. Αν αρέσει, καλώς, αλλιώς παίξαμε και χάσαμε. Το κάνω όμως με μια χαλαρότητα, γιατί όντως είναι κάτι που κάνω για να με ευχαριστήσει. Όπως κάνω και με όλες τις καλλιτεχνικές μου εκφάνσεις. Εγώ δεν κρίνω κανέναν που δοκιμάζει τον εαυτό του και σε άλλα πράγματα. Έχω μια ολιστική άποψη για τη δημιουργία. Η λέξη καλλιτέχνης σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα για τον καθένα. Μπορεί να έχει πολλές πτυχές. Αισθάνομαι ότι το έχω απενοχοποιήσει μέσα μου και αισθάνομαι πιο ελεύθερη να αναμετρηθώ με αυτό.
Νιώθω ότι είχες ένα άγχος για τη μεταπήδησή σου στο τραγούδι.
Δεν είναι στα αλήθεια μεταπήδηση, γιατί δεν άφησα κάτι πίσω, ούτε, φυσικά, την υποκριτική. Απλώς εμπλουτίζεται η καλλιτεχνική μου ταυτότητα. Δεν μου αρέσουν οι ταμπέλες. Είναι και μια δική μου μορφή έκφρασης το τραγούδι.
Μίλα μου για τη σχέση σου με τα μιούζικαλ.
Μαζεύει όλες μου τις αγάπες μαζί. Αγαπώ να τραγουδώ και δεν σταμάτησα να κάνω μαθήματα χρόνια τώρα. Προσπαθώ να εξελίσσομαι. Το τραγούδι στο μιούζικαλ απαιτεί πολλή δουλειά. Πολύ απαιτητικά τα κομμάτια με μεγάλες εκτάσεις. Χρειάζεται πολλή εξάσκηση. Σε αυτό το πλαίσιο έχω δουλέψει πολύ και αισθάνομαι αυτοπεποίθηση. Είμαι αρκετά αυστηρή, βέβαια, με τον εαυτό μου, γιατί πάντα μπορείς να είσαι καλύτερη. Και το κομμάτι της υποκριτικής με απασχολεί. Σε κάθε παράσταση προσπαθώ να νιώθω ότι βρίσκω συνθήκες για να αισθάνομαι ανανεωμένη με το συναίσθημά μου. Στο θέατρο θέλω να είμαι πάντα εκεί, ψυχή τε και σώματι, και να μην επαναπαύομαι. Συνδυάζει και την κίνηση.
Εχεις φάει πολύ ξύλο από τα ΜΜΕ στο παρελθόν. Νιώθεις ότι έχει αλλάξει αυτό;
Είμαι πιο ελεύθερη σήμερα. Αυτό έχει σημασία. Σημασία έχει πόσο αφήνεις να παρεισφρήσουν στη ζωή σου οι κακεντρεχείς κριτικές των ανθρώπων, που κρίνουν με βάση τα απωθημένα τους. Νιώθω πολύ καλύτερα από ό,τι στα 25. Πατάω πιο γερά στα πόδια μου. Επιτέλους νιώθω ότι εκτιμάται ο κόπος μου και έχει μια αξία - δεν θα το αρνηθώ. Γιατί αλήθεια έχω δουλέψει πολύ. Είναι σπαστικό να σε αντιμετωπίζουν σαν κάποιον που απλά περιφέρεται και δεν παράγει έργο. Έχω κάνει πλέον πολλές δουλειές στο θέατρο, πολλές δουλειές στην τηλεόραση. Πολλές προσπάθειες, έχω ιδρώσει. Πάντα όμως αισθανόμουν ότι σε βάθος χρόνου αυτός μου ο κόπος θα αναγνωριστεί. Ένιωθα πάντα ότι όλα αποκαλύπτονται. Ποιος έχει αξία και ποιος δεν έχει. Ποιος αγαπάει και ποιος δεν αγαπάει. Ποιος ήρθε για να μείνει και ποιον δεν τον νοιάζει. Στο τέλος της μέρας ερχόμαστε μόνοι και φεύγουμε μόνοι. Ζούμε για μας. Εγώ πλέον επικεντρώνομαι μόνο σε αυτά που έχουν για μένα αξία. Είναι σύντομο το ταξίδι μας στη γη. Έτσι απελευθερώθηκα και εγώ από τις φοβίες μου για το τι θα πουν οι άλλοι. Έχοντας μεγαλώσει με το σύνδρομο του καλού παιδιού όλα αυτά ήταν εμπόδιο για μένα. Όχι πια.
Πώς ήταν η πρώτη σου live εμφάνιση με δικά σου τραγούδια στο Six Dogs;
Εχω τραγουδήσει σε πολλές συναυλίες. Έχω κάνει και συναυλίες με την ορχήστρα του Μίκη Θεοδωράκη. Ήταν φοβερά τιμητικό, παρ' όλο που και τότε δεν μπορείς να φανταστείς τι γράφανε για μένα. Έχω λοιπόν μια οικειότητα. Το να κάνεις όμως το δικό σου live είναι πολύ τρομακτικό. Είναι ωραίο να μπορείς να φτιάξεις τον δικό σου ήχο, να διαλέξεις τα κομμάτια που αγαπάς και να έχεις όλη την ευθύνη. Για τη δική μου ιδιοσυγκρασία όμως, όλο αυτό είναι και τρομακτικό. Γιατί στη δουλειά μου είσαι πάντα πίσω από ένα κείμενο, πίσω από έναν σκηνοθέτη. Αποφάσισα να πάω κόντρα. Και η αποτυχία είναι μέσα στο παιχνίδι. Το να παίρνω πια την ευθύνη αισθάνομαι ότι είναι μέρος της ενηλικίωσης. Άργησε, στη δική μου περίπτωση, να έρθει. Βοήθησε πολύ και η μητρότητα. Οι καλλιτέχνες έχω την αίσθηση ότι κρατάμε το παιδί μέσα μας παραπάνω από άλλους. Αυτό το βήμα λοιπόν σε ψυχολογικό επίπεδο με έχει βοηθήσει και σε πολλά άλλα πράγματα.
Πώς νιώθεις με όσα ήρθαν στο φως με το metoo; Υπάρχει και μια δική σου ιστορία εκεί έξω.
Αν θες να πούμε για μένα, δεν έχω πληγεί με τον τρόπο που έχουν πληγεί άλλοι. Είπα απλώς τι μου έχει συμβεί στηρίζοντας μια κατάσταση που υπάρχει, βοηθώντας και μια συνάδελφο που ήθελε να εκφραστεί και που πραγματικά αυτή κακοποιήθηκε πολύ. Αισθάνομαι ότι η εποχή αλλάζει. Είναι ένα τέλος εποχής. Τα πράγματα έπρεπε να έχουν ειπωθεί. Όλοι μας πρέπει να μιλήσουμε και να καταθέσουμε ό,τι έχουμε ώστε να πάμε παρακάτω. Δεν πρέπει άλλο να ανεχτούμε αυτές τις συμπεριφορές στο εργασιακό μας περιβάλλον. Μετά από όλα αυτά δεν πρέπει να φοβόμαστε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Παλιά το λέγαμε μεταξύ μας. Όλοι το ξέραμε αλλά κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει.
Στην υπόθεση όμως της Σοφίας Παυλίδου πήρες θέση τότε και τότε δεν ήταν εύκολα τα πράγματα.
Ναι, και δεν ήταν εύκολο να ακουστεί κάποιος και η άσχημη ιστορία τού τότε όντως. Δεν γινόταν να μη μιλήσω.
Σε έχουν κάνει να νιώσεις φόβο στη δουλειά;
Αγωνία, άγχος, στρες, γιατί αισθανόμουν ότι υπήρχε μια εξουσιαστική συμπεριφορά, το έχω νιώσει. Αλλά είναι λεπτές οι γραμμές σε αυτή τη δουλειά και δυσδιάκριτες. Πάντα τις σιχαινόμουν αυτές τις συμπεριφορές. Τώρα πια θα αρχίσουν να μπαίνουν στο περιθώριο. Και μόνο που κάποιος θα σου μιλήσει ή θα σε κάνει να αισθανθείς άσχημα, πρέπει να περιθωριοποιείται. Γιατί πρέπει ο σκηνοθέτης να είναι κακό αφεντικό και εξουσιαστής και να κάνει επίδειξη δύναμης; ΄Όχι. Μπορείς να εκμαιεύσεις αυτό που θες, αλλά σε ένα κλίμα συντροφικότητας, αγάπης, αλληλεγγύης και σεβασμού. Γιατί πρέπει τα πράγματα να συμβαίνουν κακοποιητικά, βίαια και επιθετικά; Καλά, δεν φτάνω καν στη σεξουαλική κακοποίηση. Μιλάω για τις πιο λεπτές αποχρώσεις. Αρχίζουν και μπαίνουν και αυτές στο κάδρο και είναι σημαντικό. Παρατηρώ πως οι νέοι άνθρωποι έχουν διαπαιδαγωγηθεί διαφορετικά και γι' αυτό θέλω να δουλεύω μαζί τους. Έχουν πολλά να προσφέρουν αλλά δεν έχουν καμία ανάγκη να σε κάνουν κουρέλι. Δεν τις κατάλαβα ποτέ αυτές τις συμπεριφορές και γι' αυτό πάντα ένιωθα ένα σφίξιμο στο θέατρο. Να σκιζόμαστε στη δουλειά ναι, αλλά όχι μέσα σε τοξικό κλίμα.
Πώς νιώθεις με την έκβαση της δίκης Λιγνάδη;
Οργή και φόβο. Ασφυξία. Και ως μητέρα δύο ανήλικων παιδιών νιώθω εντελώς απροστάτευτη και εγώ και τα παιδιά μου από το σύστημα και τη Δικαιοσύνη. Παρακολουθούσα με αγωνία τη δίκη και ένιωσα πολλές φορές ασφυξία και αποστροφή από τις ομοφοβικές και τοξικές επιθέσεις που δέχονταν τα θύματα μέσα στο δικαστήριο. Ευτυχώς το ΣΕΗ διεκδικεί δυναμικά αυτή τη στιγμή τα αυτονόητα. Θα είμαι πάντα με τα θύματα, όποιο και αν είναι το κόστος. Όπως πάντα.
Τα «Καλύτερά μας χρόνια» στην ΕΡΤ συνεχίζουν;
Μπαίνουμε στην τρίτη σεζόν. Γίνονται φοβερά πράγματα στη σεζόν που έρχεται. Φτάνουμε σεναριακά στο χρόνια του ΠΑΣΟΚ. Αισθητικά είναι μια αριστουργηματική τηλεοπτική στιγμή, κατά τη γνώμη μου. Το σενάριο, τα σκηνικά, τα κοστούμια, όλα είναι φροντισμένα. Και ο ρόλος μου και όλοι οι ρόλοι είναι φοβερά γραμμένοι. Τους συμβαίνουν πράγματα. Ο δικός μου ρόλος περνάει από σαράντα κύματα. Την αγαπώ τη Μαίρη. Θα έρθει και μια εγκυμοσύνη. Νιώθω πολύ γεμάτη με αυτή τη δουλειά και ας γυρίζουμε σε αντίξοες συνθήκες, μιας και γυρίζουμε την εποχή του χειμώνα μέσα στο κατακαλόκαιρο. Εκλεκτοί συνάδελφοι, εκλεκτοί συντελεστές, μια φοβερή δουλειά σεναριακά, σκηνοθετικά και σε επίπεδο παραγωγής. Είναι μια ευτυχής συγκυρία μέσα σε ένα υπέροχο κλίμα.
Τι ακολουθεί μετά;
Επιστρέφει τον Νοέμβριο το μιούζικαλ «Η αυλή των θαυμάτων», μια δουλειά που λάτρεψα. Θα κάνω κάποια live για να παρουσιάσω τα τραγούδια μου και επίσης θα κάνω κάποιες εμφανίσεις για τη UNICEF με την Έλενα Παπαρίζου, που είναι μια σπουδαία καλλιτέχνιδα.
Εχεις αισθανθεί ποτέ ότι είναι βαρύ το τίμημα της τόσης έκθεσης;
Κοίτα, έχω ζήσει hardcore και ακραίες εποχές, με παπαράτσι κάτω από το σπίτι μου και μεσημεριανάδικα. Τώρα ευτυχώς είναι καλύτερα τα πράγματα. Δεν ξέρω πώς είναι αλλιώς βέβαια. Έχω μεγαλώσει έτσι. Είμαι στην τηλεόραση από είκοσι χρονών. Δεν παρατηρώ πια ούτε πώς ούτε αν με κοιτάζουν. Είμαι στην κοσμάρα μου και το χαίρομαι. Αγαπώ τους ανθρώπους και οι άνθρωποι δεν με ενοχλούν ποτέ.
Ποια είναι η σχέση σου με την Αθήνα;
Τη λατρεύω. Κάποια στιγμή σε φτάνει στα όριά σου. Εγώ αναζητώ να ξαναβρεθώ στο κέντρο. Μου αρέσει η βρομιά του κέντρου. Χτυπάει η καρδιά αυτής της πόλης. Χαίρομαι που ξαναείναι ο κόσμος στους δρόμους και χορεύει, αγαπάει, γίνονται συναυλίες. Λατρεύω την τέχνη στους δρόμους της. Η Αθήνα έχει δύναμη και ανθρωπιά.
Φωτογραφίες για την ΑΥΓΗ: Παύλος Παρασκευάς
