Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.2°C21.2°C
3 BF 71%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
17 °C
13.6°C19.4°C
2 BF 78%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.4°C
3 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.7°C24.8°C
6 BF 33%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.8°C18.5°C
0 BF 82%
Βάσω Δημητρίου / Μουσική, η τέχνη του χρόνου
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βάσω Δημητρίου / Μουσική, η τέχνη του χρόνου

Βάσω Δημητριου

Βλέποντας την Αρλέτα, ανακάλυψε τον δακτυλισμό και το κούρδισμα μιας κιθάρας. Για πολλά χρόνια αυτοδίδακτη, αργότερα έκανε μαθήματα Κλασικής Κιθάρας και Αρμονίας, ενώ μάθαινε jazz κιθάρα και θεωρία από τον Θόδωρο Καπηλίδη. Τελικά, η Βάσω έφυγε για μουσικές σπουδές στο Λος  Άντζελες, όπου έζησε και δούλεψε 11 ολόκληρα χρόνια.

Στην Αμερική

Η Αμερική τής έμαθε τα ελαττώματά της, γιατί δεν είχε  Έλληνες γύρω της να την παρηγορούν στα δύσκολα. Της πρόσφερε καλούς φίλους κι ονειρεμένους δασκάλους, ενώ η απόσταση της ξενιτιάς την οδήγησε στην αυτογνωσία των ορίων της. Τη γέμισε φίλους, αναμνήσεις παιδικές που δεν είχε, τις οποίες μοιράστηκε με ειλικρίνεια. Την προετοίμασε για το μέλλον που έζησε η χώρα μας στα χρόνια της μεγάλης κρίσης.

Την ελληνική μουσική την ανακάλυψε εκεί. Ζήτησε από τη μητέρα της να της στείλει έντυπο και ακουστικό υλικό γύρω από το μπουζούκι, το όργανο που σνόμπαρε ή αγνοούσε επί χρόνια: Τσιτσάνη, Βαμβακάρη, Τούντα, Σκαρβέλη, Παπάζογλου, Περιστέρη, Δραγάτση αλλά και Χιώτη ή Σπόρο. Γιατί «μέσα στην ελληνικότητα είναι και η αποθυμιά του ξενιτεμένου».

Στην Αμερική σπούδασε κιθάρα και σύνθεση, ενορχήστρωση και film scoring, ενώ παρακολουθούσε μαθήματα και σεμινάρια από σπουδαίους μουσικούς: Pat Metheny, Ted Greene, John Abercrombie και John Scofield.  Όμως το «Κοντσέρτο της Κολωνίας» του Jarrett την έπεισε να γίνει μουσικός.

Μπουζούκι και τζαζ

Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη, η Βάσω Δημητρίου έζησε με πολλές αντιθέσεις. Η επιλογή της jazz ξεκίνησε από τον πατέρα της που άκουγε Nat King Cole και το να κρατήσει στα χέρια της ένα μπουζούκι από τη μητέρα της που άκουγε Τσιτσάνη. Τα άλλα, ψαξίματα κι ακούσματα, ήταν φυσικά κι επόμενα. Καλλιέργησε την επόμενη νότα, την επόμενη πρόταση, μέρα τη μέρα. 

Σπουδαίοι κιθαριστές επηρέασαν τη μουσική της παιδεία: John Williams, Julian Bream, Ralph Towner, Νότης Μαυρουδής, Γ. Μηλιαρέσης, Andrew York, στην κλασική κιθάρα. Μετά συνάντησε τη βραζιλιάνικη μουσική, την bossa nova: Veloso, Jobim, Horta, Nascimento, Gilberto. Καταπιάστηκε και με πνευστά, αλλά... «το μόνο που κατάφερα ήταν να τρομάξω τα πουλιά της γειτονιάς»! Ακολούθησε o πειραματισμός, με ήχους των Nels Cline, David Torn, Marc Ribot, Bill Frisell, Derek Bailey. Τ’ ακούσματά της την οδήγησαν στον τζουρά, στον μπαγλαμά, στο μαντολίνο, στο arpeggione, στο τενόρο λαουτο-μπούζουκο, στα αναλογικά και ψηφιακά εφέ.

Η jazz ήταν ένα συμπτωματικό βήμα. Υπήρξε, όμως, η μεγαλύτερη ευχή και κατάρα, γιατί απαίτησε πολλά απ’ τη ζωή της. Δύσκολο να την απαρνηθεί και να υποχωρήσει στην τραγουδοποιητική «απλότητα». Της τη θύμισε ο Θάνος Μικρούτσικος.  Έμαθε τι πρέπει να υπονοεί, παρά να παίζει. Και θα του είναι ευγνώμων για το πιο σημαντικό μάθημα: «less is more!».

Την προσωρινή, όπως νόμιζε, επιστροφή στην Ελλάδα την οφείλει στον μαθητή της στο ωδείο Χρήστο Θηβαίο. «Μείνε για 18 συναυλίες μόνο και μετά φύγε πάλι στην Αμερική» της είπε. Οι 18 συναυλίες έγιναν χρόνια. Ο Θηβαίος της γνώρισε έναν κόσμο που προτιμάει τους Συνήθεις Ύποπτους και όχι τους «διάσημους» που κερδίζουν την αναγνωρισιμότητα με θεμιτά ή αθέμιτα μέσα. Η Βάσω συνεργάστηκε μαζί του σε 3 άλμπουμ.

Διονύσης και Γιώτης

Τον Διονύση Σαββόπουλο τον θεωρεί ιδιοφυή. «Δεν είναι καθόλου τυχαία η καριέρα του, τι φτηνή λέξη για έναν τέτοιο άνθρωπο! Το έργο του το ζηλεύω αφάνταστα, με την καλή έννοια. Μ’ έναν τρόπο δικό του κάνει συνειδητές τις λέξεις του υποσυνείδητου. Χάρισμα των ταλαντούχων τραγουδοποιών είναι να δίνουν με δυο-τρεις λέξεις-σύμβολα ολόκληρες έννοιες. Μέσα σ’ ένα ρεφρέν να τα ’χεις ακούσει όλα!»

Στον Γιώτη Κιουρτσόγλου οφείλει το ταξίδι της στην Αμερική. Είναι φίλοι 38 χρόνια.  Έφυγαν μαζί. Η Βάσω ήταν σημαντική και στη δική του επιλογή, στο δίλημμα αν θα γινόταν ηλεκτρολόγος ή μουσικός. Είναι μεγάλο ταλέντο στα ηλεκτρονικά. Ευτυχώς έγινε μουσικός, ένας από τους πιο σπουδαίους μπασίστες jazz διεθνώς.  Έπαιξε και δούλεψε πολλές φορές με τον Γιώτη, από την πρώτη κιόλας ημέρα της γνωριμίας τους, σε πολλά μουσικά πρότζεκτ, μικρά και μεγάλα.

Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Τον γνώρισε μέσω του Θηβαίου, όταν συνεργάστηκαν για τη μουσική ενός θεατρικού έργου. Τον είχε πάντα στην άκρη του μυαλού της κι έλεγε ότι μ’ αυτόν τον άνθρωπο θα ήθελε να κάνει μουσική. Είναι ο τραγουδοποιός που μελέτησε πολύ, καθώς τακτοποιούσε στο μυαλό της την ιστορία ανθρώπων που θαυμάζει.

«Υπάρχει πάντα μια εξέλιξη του είναι μας. Στις νέες μου “θέσεις ωριμότητας” έρχονται άνθρωποι που, πιο παλιά, μπορεί και να μην τους καταλάβαινα ή και να μην τους πρόσεχα. Πήρε καιρό ν’ ανακαλύψω το μη προφανές στην αλληγορία του λόγου και του ήχου του. Είναι ένας πολύ σεμνός άνθρωπος με μεγάλη καλλιτεχνική επιρροή. Πολλές φορές, μιλώντας μαζί του, αισθάνομαι ότι θα προτιμούσε να μην ακούγεται ο ίδιος, αλλά μόνο το έργο του!»

«Ο Παπακωνσταντίνου είναι σήμερα ό,τι υπήρξε ο Διονύσης για τη σύγχρονη ελληνική μουσική: μια τραγουδοποιητική ιδιοφυΐα.  Ένας άνθρωπος που αφομοίωσε τα ακούσματά του και τα έδωσε με φρέσκια ματιά στο κοινό, μέσα απ’ τα δικά του βιώματα. Είναι ποιητής. Κάθε τραγουδοποιός οφείλει μια φλέβα ποίησης, αυτό που εμείς εννοούμε καλή στιχουργική. Γράφει με την αμεσότητα ενός λαϊκού ζωγράφου που απεικονίζει ό,τι τον περιβάλλει, με μοναδικό συνθετικό εργαλείο μια μπουζουκομάνα κι ένα σημειωματάριο».

«Ο ποιητής -έμμετρα ή μη- οφείλει να συμπτύσσει έννοιες στις αλληγορικές του προτάσεις. Ο Θανάσης έχει την αίσθηση της λεπτής ισορροπίας μεταξύ ζωής και θανάτου, συχνά σαρκάζοντάς τον. Ζει την πιο απλή ζωή, ενώ είναι βαθιά ριζωμένος στο διάβασμα, στην ποίηση, στην τεχνολογία. Αποτέλεσμα; Το στούντιο Αχός, πάνω στο βουνό. Μια αετοφωλιά στον κάμπο της Αγιάς. Είναι η συνεργασία της τωρινής ζωής μου. Είμαι χαρούμενη γιατί συμπληρώνω τον τέταρτο δίσκο μαζί του» τονίζει η Βάσω.

Ο ρόλος του ενορχηστρωτή

Είναι σημαντικός για τη μουσική προσωπικότητά της να έχει ακούσματα, να κρατάει σημειώσεις, μέχρι το τελικό αποτέλεσμα. Συζητάει με τον συνθέτη, τον ερμηνευτή για τον αριθμό των οργάνων που θα χρειαστούν, ποιοι μουσικοί θα παίξουν. Το να επιλέξει έναν μουσικό σαν τον Γιώτη Κιουρτσόγλου της λύνει τα χέρια. Από ενορχηστρωτής, που γράφει το σενάριο, γίνεται σκηνοθέτης. Με τους «ηθοποιούς» να αυτοσχεδιάζουν στα προκαθορισμένα αρμονικά πλαίσια. 

Από τα μαθήματα της Μουσικής για μικρά σύνολα στη διαφήμιση, με μικρή διάρκεια, βλέποντας μόνο μια εικόνα -ακόμα κι ενός προϊόντος-, την αίσθηση της κίνησης την έβρισκε στα πλέον ασήμαντα πράγματα. «Η μουσική είναι η τέχνη του χρόνου. Μια καλή ενορχήστρωση υπογραμμίζει τα λεγόμενα του στίχου. Ποτέ δεν ήθελα να δουλέψω για ένα εμπορικό τραγούδι του τύπου “σ’ αγαπώ - μ’ αγαπάς” ή σ’ ένα σκυλάδικο. Πάντα ήθελα να συνυπάρχω με κάτι για το οποίο δεν θα ντραπώ ούτε σήμερα ούτε αύριο».

Συνεργασίες και συμμετοχές (πλαίσιο)

Έχει γράψει μουσική για το αμερικανικό κανάλι PBS, το Travel Channel και συνεργάστηκε με τη χορευτική ομάδα Griffon και τη θεατρική ομάδα του Hellenic University Club στην Καλιφόρνια, ενώ έχει μεγάλη συμμετοχή στη σύγχρονη ελληνική δισκογραφία.  Έχει «υιοθετήσει» την Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων του Δήμου Πατρέων, που ίδρυσε ο Θ. Τσιτσιπάκης: 35 όργανα, μάντολες, μαντολίνα, κιθάρες ή κοντραμπάσο, στα οποία ενίοτε προστίθεται πολυφωνική χορωδία και ηλεκτρική μπάντα. Παίζουν έντεχνη, κλασική και παραδοσιακή μουσική, καθώς και επώνυμα μουσικά αφιερώματα, με μεγάλο αριθμό συναυλιών και δισκογραφία, αλλά και σύγχρονα πειραματικά ηχοχρώματα.

Παίζοντας arpeggione violatar και μαντολίνο, η Βάσω υπήρξε ιδρυτικό μέλος των Liminal Vanguard, με τη φωνή της  Άννας Λινάρδου και τις κιθάρες και τα ηλεκτρονικά του Γιώργου Βαρουτά. Το 2018 έπαιζε ηλεκτρική, ακουστική κιθάρα και τζουρά με τους Noir Sessions. Με το world jazz σύνολο Jazz Utopia του αλησμόνητου Μακεδόνα ντράμερ Νίκου Καπηλίδη -που έφυγε πρόσφατα- και με τη συμμετοχή του σπουδαίου σαξοφωνίστα Τάκη Πατερέλη ηχογράφησαν το «Arothymian». Και το 2016, τον δίσκο του Κοζανίτη ντράμερ Μανώλη Κουτσουνάνου «Ταξίδι from tradition to jazz». Και θα το ξανακάνει.

Η Βάσω Δημητρίου ετοιμάζει έναν δίσκο με μικρά κινηματογραφικά θέματα με τη φωνή της Άννας Λινάρδου, έναν με δικές της jazz συνθέσεις και πολλές συμμετοχές, και ένα ντουέτο με τον βιμπραφωνίστα Βαγγέλη Παρασκευαΐδη. Στη δεύτερη καραντίνα, στις αρχές του 2021, στον δίσκο της συνεργασίας δύο φίλων -του Θανάση Παπακωνσταντίνου και του Σωκράτη Μάλαμα- με τίτλο «Απροστάτευτος» ενορχηστρώνει, παίζει ηλεκτρική κιθάρα, τζουρά, viola da gamba, προστατεύοντας αυτά τα «απροστάτευτα» τραγούδια!

Στο τέλος της ημέρας

Ανάλογα την ημέρα, η Βάσω Δημητρίου άλλοτε παίζει έγχορδα όργανα, άλλοτε ενορχηστρώνει και άλλοτε συνθέτει.  Έχει φτάσει στην απόλυτη «νιρβάνα» να μην τη νοιάζει αν θα παίξει, αν θα γίνει γνωστή. Χαίρεται, όπως ένα μικρό παιδί μπροστά στα παιχνίδια του, ό,τι έχει κερδίσει. «Λειτουργώ με τον ενθουσιασμό διψασμένου στην έρημο.  Όταν ο ιός μάς έκανε άπραγους πολιορκημένους, με το μπουζούκι μπορούσα να περάσω μια ολόκληρη εβδομάδα, μόνο με αυτό!»

Στο τέλος της ημέρας (είναι μεγάλη η νύχτα) ηχογραφεί ήχους απόκοσμους, ιδέες, προσχέδια που θα γίνουν μουσική. Κομμάτια για όργανα, ορχήστρες, φωνητικά και ρυθμικά μέρη εμπνευσμένα από τους πιο μελωδικούς ντράμερ της jazz. Γιατί «η τέχνη, από μόνη της, είναι μια θεραπεία η οποία δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί.  Ένας αυτοσκοπός. Αν έχεις ζήσει τη χαρά να την έχεις συντροφιά, είναι ένα λαχείο που σου έχει πέσει!» ακούω να λέει, κλείνοντας μια συναρπαστική συνομιλία.

Επιμέλεια: Μαρώ Καβαλιέρου

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL