Το συγκεκριμένο πόνημα, όπως αποκαλύπτει και ο τίτλος του, επιχειρεί να αναδείξει, έστω και σε θεωρητικό, νομικό και πολιτικό επίπεδο, τη δυνατότητα για ένα διαφορετικό συνταγματικό κείμενο, με βάση κυρίως τα αντίστοιχα συνταγματικά κείμενα της Πορτογαλίας του 1976, της Βενεζουέλας, της Βολιβίας, του προοιμίου του γαλλικού συντάγματος του 1946, του ιταλικού συντάγματος του 1948, του σχεδίου αναθεώρησης του χιλιανού συντάγματος της κυβέρνησης Αλλιέντε, του σχεδίου συντάγματος της Εθνικής Αντίστασης και του σχεδίου της αντιπολίτευσης κατά την αναθεωρητική διαδικασία του 1975. Τα περιεχόμενα του βιβλίου περιλαμβάνουν την εισαγωγή και το συνταγματικό κείμενο, με τις προτεινόμενες αλλαγές σε αντιπαραβολή με το πρωτότυπο κείμενο.
Οι βασικές κατηγορίες αλλαγών στο σύνταγμα ανταποκρίνονται σε τέσσερα νομικά και πολιτικά πεδία: εθνική κυριαρχία, δημοκρατία, οικονομία και δικαιώματα. Ειδικότερα η ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της χώρας αποτελεί τον πυρήνα του παρόντος εγχειρήματος. Ο σκοπός αυτών των αλλαγών είναι η προάσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας και, βέβαια, η αποτροπή παρεμβάσεων από τον ξένο παράγοντα. Αντίστοιχα, στην κατηγορία της δημοκρατίας βασικός σκοπός των συνταγματικών αλλαγών είναι η ενίσχυση του δημοκρατικού στοιχείου με στόχο την ενδυνάμωση των αμεσοδημοκρατικών στοιχείων στο συνταγματικό κείμενο, όπως είναι το δημοψήφισμα.
Ακολούθως, στην περίπτωση της οικονομίας, χαρακτηριστικό στοιχείο είναι ο σχεδιασμός της οικονομίας με βάση την άνοδο και την ευημερία όλου του πληθυσμού, στο πλαίσιο ουσιαστικότερης αντιμετώπισης των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων. Τέλος, στο πεδίο των δικαιωμάτων, ο βασικός σκοπός είναι η ενίσχυση των κοινωνικών δικαιωμάτων, με στόχο την προστασία των ευάλωτων τάξεων. Για παράδειγμα, προτείνεται η προάσπιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και η ενίσχυση του ρόλου του κράτους στη διασφάλιση του δικαιώματος της υγείας.
Αν και το πόνημα αυτό θα μπορούσε να χαρακτηριστεί υπερβολικά ριζοσπαστικό και μαξιμαλιστικό, λόγω των επιδιώξεών του, αποτελεί μια σημαντική θεωρητική προσπάθεια ενίσχυσης του δημοκρατικού στοιχείου αλλά και του κοινωνικού ρόλου του συντάγματος. Παράλληλα, ανοίγει νέους δρόμους στην κριτική νομική και πολιτική προσέγγιση του συνταγματικού κειμένου. Δεν αφορά μόνο λοιπόν την ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και τον μέσο αναγνώστη που θα ήθελε να εντρυφήσει σε σχετικούς πολιτικούς προβληματισμούς.
* Ο Βρασίδας Πολυμενάκος είναι νομικός, υπ. διδάκτωρ Νομικής ΕΚΠΑ
