Ο Μασσαλιώτης νουαρίστας και δοκιμιογράφος Φρανσουά Τομαζώ θεωρείται, μαζί με τον Ζαν -Κλωντ Ιζζό και τον Φιλίπ Καρρές, εκ των ιδρυτών του νέο-πολάρ της πόλης. Σημαντικός ιστορικός, με 40 βιβλία στο ενεργητικό του, δημοσιογράφος, γνώστης των αθλητικών, μεταφραστής και εκδότης - διευθυντής δύο βιβλιοπωλείων σε Παρίσι και Μασσαλία.
Το βιβλίο του «Μασσαλία Εμπιστευτικό» (εκδ. Οκτάνα), σε μετάφραση Λίνας Σιπητάνου, αναφέρεται στην άνοιξη του 1936, με τον Ισπανικό Εμφύλιο στην αρχή του - μια εβδομάδα πριν τη σίγουρη νίκη του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία. Σε τούτο το αντιφατικό ευρωπαϊκό τοπίο ο Τομαζώ στήνει τους ήρωες με αφορμή την απόπειρα δολοφονίας του αμφιλεγόμενου Κορσικανού αστυνομικού Αντουάν Καρντέλα. Πυροβολείται πισώπλατα ενώ εξέρχεται των γραφείων του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τοποθετημένων απέναντι από εκείνα του ακροδεξιού Λαϊκού Κόμματος. Το ενδιαφέρον είναι πως το θύμα είχε λίγα λεπτά πριν εκφράσει την αφοσίωσή του στον τοπικό σοσιαλιστή ηγέτη έχοντας αυτομολήσει από τους φασίστες. Με τον τρόπο που ο Τζέιμς Ελρόι διαρθρώνει το κλασικό «Λος Άντζελες Εμπιστευτικό» (εκδ. Άγρα), ούτως δουλεύει και ο Τομαζώ, στην πολιτική ζούγκλα της πόλης πριν την έκρηξη του πιο άγριου πολέμου.
Πολυπρόσωπο μυθιστόρημα, με συγκρούσεις συμφερόντων καθώς αναδύονται από την ανθρωπογεωγραφία της φωκαϊκής πόλης. Σε πρώτο πλάνο οι διάφοροι κομματικοί και μη παράγοντες: ο μονόφθαλμος ακροδεξιός Σαμπιανί, ο σοσιαλιστής Φερί - Πιζανί, ο κομμουνιστής Φρανσουά Μπιγιού, ο απεσταλμένος παριζιάνικης εφημερίδας δημοσιογράφος Πισότ και τα στελέχη της τοπικής Ασφάλειας και Ηθών, Γκριμάλ και Τερόζ. Σημαντικούς κρίκους στο κύκλωμα αποτελούν οικογένειες και ομάδες Κορσικανών μαφιόζων: αδελφοί Γκερίνι - αδελφοί Καρμπόνε, Σπίριτο, Λύντρο. Το ενδιαφέρον είναι πως οι εν λόγω γκάνγκστερ υπηρετούν, ανάλογα με τα συμφέροντά τους, είτε τους συντηρητικούς είτε τους σοσιαλιστές - με φωτεινή εξαίρεση τους κομμουνιστές. Υπάρχει ακόμη η Αντέλ, γυναίκα του Καρντέλα, και οι Υβόν με την Ρεβέκα, πόρνες και ερωμένες των Τερόζ και Πισότ, που τους κρατούν δέσμιους των ανθρώπων της νύχτας, ουδείς είναι αθώος. Ακόμη, δευτερεύοντες χαρακτήρες, όπως ο Οκτάβ, θείος του βαριά πληγωμένου αστυνομικού, ο δήμαρχος Τασσό, ο μαγκρεμπίνος «Κελεμπίας», γρανάζι του υπόκοσμου, και ο δολοπόκος πλοιοκτήτης Φραισσινέ. Βαθύς γνώστης της ντόπιας πολιτικής ιστορίας, ο Τομαζώ συνδυάζει έξοχα φίξιον και αληθινούς χαρακτήρες ώστε να πετύχει μια συνολική θεώρηση των γεγονότων.
Τόσο οι αστυνομικοί όσο και ο δημοσιογράφος πλησιάζουν στην άκρη του νήματος: ο φόνος καλύπτει μια τεράστια κομπίνα καταστροφής και ανοικοδόμησης της ιστορικής συνοικίας της Μασσαλίας με πολυτελή σπίτια. Μαέστρος της ίντριγκας, ο συγγραφέας μεταφέρει αυτούσια την ατμόσφαιρα της εμφύλιας βίας που κυριαρχεί στις σφοδρές συγκρούσεις των δυο αντιπάλων παρατάξεων με την αρωγή του υπόκοσμου.
Στην ιστορία παρεμβάλλονται οι σκέψεις του ετοιμοθάνατου Καρντέλα, η οργή του και η αγωνία του να κρατηθεί λίγο ακόμη στη ζωή: «Για να μείνει ακόμα αγκιστρωμένος στη βρόμα αυτού του λιμανιού, όπου δεν άξιζε να ζεις και ακόμα λιγότερο να πεθάνεις γι' αυτό. Μασσαλία. Σε καταβρόχθισαν τα παιδιά σου».
INFO
François Thomazeau, «Μασσαλία Εμπιστευτικό», εκδόσεις: Οκτάνα Σελίδες: 368 Τιμή: 16.11 ευρώ
