Ευτυχής συγκυρία η έλευση του καινούργιου ντοκιμαντέρ του βραβευμένου σκηνοθέτη, συγγραφέα και μεταφραστή Ανδρέα Αποστολίδη, με τίτλο «Latin Noir», στις εγχώριες κινηματογραφικές αίθουσες ύστερα από την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μαϊάμι και την ελληνική του πρώτη προβολή στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το ντοκιμαντέρ διατρέχει τη Λατινική Αμερική μέσα από τις πρωτεύουσες του Μεξικού, της Κούβας, του Περού, της Χιλής και της Αργεντινής, αναζητώντας την ταυτότητα της novela negra, του μαύρου μυθιστορήματος, όπως εμφανίστηκε στην ισπανόφωνη ήπειρο. Οι συγγραφείς χρησιμοποιούν το έγκλημα για να μιλήσουν για την ιστορία της χώρας τους, να ρίξουν φως στις πολιτικές ίντριγκες της εξουσίας, την κρατική καταστολή.
Στις αφηγήσεις ο βασικός ήρωας είναι συνήθως ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ, μιας και οι αστυνομίες αποτελούν τα διεφθαρμένα πιόνια των εκάστοτε ελίτ.
Στην αθηναϊκή πρεμιέρα, στις 19 Ιανουαρίου στο Γαλλικό Ινστιτούτο, θα παρευρίσκεται ο σπουδαίος Περουβιανός συγγραφέας Σαντιάγο Ροκανλιόλο, ενώ θα συνεχιστούν οι προβολές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και επαρχία. Μετά την προβολή, στο πάνελ των ομιλητών, πέρα από τον Περουβιανό συγγραφέα, θα βρίσκονται ο δικός μας Πέτρος Μάρκαρης και ο σκηνοθέτης, ενώ συντονίστρια θα είναι η δημοσιογράφος Μικέλα Χαρτουλάρη.
Ο σκηνοθέτης δηλώνει: «Η σχέση μου με το αστυνομικό μυθιστόρημα της Λατινικής Αμερικής έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1970. Με παρόμοιο ιδεολογικό υπόβαθρο με τους Λατινοαμερικανούς αστυνομικούς συγγραφείς και προσωπικές τραυματικές εμπειρίες από τα αυταρχικά καθεστώτα στις χώρες μας.
Ακόμη και τώρα, 40 χρόνια μετά, η δουλειά μου, τόσο ως συγγραφέα όσο και ως κινηματογραφιστή, εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από ιστορίες μνήμης, επιβίωσης και μεταμόρφωσης, θεματικές που αποτελούν τον πυρήνα της λατινοαμερικανικής αστυνομικής λογοτεχνίας. Αυτή είναι η ιστορία που έχω διηγηθεί με το ‘Latin Noir’: μια ιστορία επίκαιρη, η οποία συνδέεται με κρίσιμες εξελίξεις της εποχής μας, την παγκόσμια οικονομική κρίση και την προάσπιση της δημοκρατίας.
Η ταινία ταξίδεψε στο Μπουένος Άιρες, το Σαντιάγκο, την Πόλη του Μεξικού, τη Λίμα και την Αβάνα αναζητώντας συγγραφείς και μάρτυρες των πραγματικών γεγονότων που ενέπνευσαν τα μυθιστορήματά τους. Αυτές οι προσωπικές αφηγήσεις συνδέονται πάντα με τις τοποθεσίες όπου έλαβαν χώρα τα ιστορικά και φανταστικά γεγονότα των πιο εμβληματικών βιβλίων, αρχειακό υλικό που τα κατέγραψε, καθώς και φιλμ μυθοπλασίας και τηλεοπτικές σειρές που τα απέδωσαν».
Είναι η ιστορία των συγγραφέων και τον πόλεων: η ιστορία του Πάκο Ιγνάσιο Τάιμπο και του μονόφθαλμου ντετέκτιβ Έκτορ Μπελασκοαράν Σάιν στην Πόλη του Μεξικού, του πρώην αστυνομικού Μάριο Κόντε στην Αβάνα της Κούβας, του Λεονάρδο Παδούρα -του παλιού αντάρτη Χουάν Μπελμόντε του Λουίς Σεπούλβεδα στο Σαντιάγκο της Χιλής-, του Φελίξ Τσακαλτάνα, βοηθού εισαγγελέα στη Λίμα του Περού, του Σαντιάγκο Ρονκαλιόλο, είναι, ακόμη, ο Ραμόν Δίας Ετερόβιτς και ο διανοούμενος ιδιωτικός αστυνομικός Ερέδια, πάλι στην πόλη του Σαντιάγκο.
Είναι, επίσης, το ετήσιο φεστιβάλ στη Χιχόν της Ισπανίας, Σεμάνα Νέγρα, γενέτειρα του Τάιμπο, που είναι ψυχή της υπόθεσης. Εκεί όπου μαζεύονται νουαρίστες, κυρίως της Λατινικής Αμερικής, και ανταλλάσσουν σκέψεις μεταξύ ποτών και πολλών τσιγάρων.
Και είναι, βεβαίως, το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ του Ανδρέα Αποστολίδη -που έχει κυκλοφορήσει και ως ομότιτλο βιβλίο απ’ τις εκδόσεις Άγρα- ενώ διατρέχει καθέτως την λατινική ήπειρο προς αναζήτηση των συγγραφέων και των πόλεών τους.
