«Ήταν Δεκέμβριος του 2015 όταν έπρεπε να επισκεφθώ τον Παναγιώτη Τέτση στο σπίτι του για να το ζωγραφίσω και θυμάμαι ότι είχα πάρα πολλή αγωνία, μου πήρε ώρα μέχρι να χτυπήσω το κουδούνι, εκείνο το διάστημα ήταν αρκετά άρρωστος, αλλά πολύ πρόθυμος να με φιλοξενήσει και να με αφήσει να ζωγραφίσω μέσα στον χώρο του. Έτσι ξεκίνησε αυτή η σειρά των έργων" εξηγούσε η ζωγράφος Λήδα Κοντογιαννοπούλου κατά τη χθεσινή παρουσίαση των έργων της που αποτελούν την έκθεση "Το σπίτι της μνήμης", η οποία εγκαινιάστηκε το βράδυ στην Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου - Γκίκα από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και απουσία κοινού, εξαιτίας των περιορισμών της Covid-19.
Με την έκθεση, διάρκειας από 22 Σεπτεμβρίου έως και 8 Ιανουαρίου, που περιλαμβάνει εσωτερικά σπιτιών και δωματίων των Τέτση, Ναταλίας Μελά και Γιώργου Σεφέρη, το Μουσείο Μπενάκη τιμά τη μνήμη του Έλληνα νομπελίστα και το έτος αφιερωμένο στο έργο του εντάσσοντας σε αυτήν λιγοστά αλλά χαρακτηριστικά αντικείμενα του ποιητή, που πέθανε σαν χθες το 1971, όπως χειρόγραφα, το εκμαγείο του χεριού του, την πίπα του ή ένα κοκάλινο μαχαίρι σταλμένο από τον Παύλο Ζάννα όταν βρισκόταν στις φυλακές της Αίγινας και μετέφραζε το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" του Προυστ.
Μαθήτρια του Γιάννη Ψυχοπαίδη, η Λ. Κοντογιαννοπούλου γοητεύεται από τους κλειστούς χώρους και ορμώμενη από μια αρχική ιδέα της ζωγράφου Νίκης Ελευθεριάδη, αρχίζει να ζωγραφίζει εσωτερικά σπιτιών προσφιλών της καλλιτεχνών.
Στο σπίτι του Γιώργου Σεφέρη, της οδού Άγρας, "υπήρξε μια ιδιαίτερα καλή χημεία με την κ. Λόντου" αποκάλυψε η ζωγράφος. "Εκεί ζωγραφίζω τριάμισι χρόνια τώρα. Η κ. Λόντου μου έδωσε μεγάλη ελευθερία, μου επέτρεψε να μετακινώ έπιπλα, λάμπες, να κλείνω τα παντζούρια όταν είχε ήλιο, δίνοντάς μου τη δυνατότητα να ζωγραφίζω συνθέσεις που με ενδιέφεραν πολύ. Το σπίτι είχε πάρα πολλά στοιχεία που μπορούσα να εκμεταλλευτώ, φορτωμένο συναισθηματικά, κάτι που κάποιος που μπαίνει μέσα το νιώθει αμέσως. Πλούσιο ακόμα και στο φως. Τα περισσότερα έργα τα έκανα σε αυτό το σπίτι" πρόσθεσε.
Καλεσμένος ένα βράδυ στο σπίτι της ζωγράφου Νίκης Ελευθεριάδη, που εμπνεύστηκε την ιδέα της έκθεσης, ο επιμελητής Νίκος Παΐσιος πρόσεξε έναν πίνακα που του έκανε εντύπωση. "Μιας ζωγράφου που ήταν παντελώς άγνωστη. Αλλά κατάλαβα την ποιότητα της ζωγραφικής αμέσως. Και μάλιστα και το παράξενο του είδους, καθώς εσωτερικά σπιτιών δεν κάνουμε στην Ελλάδα, δεν υπάρχει αυτή η κουλτούρα" εξηγούσε κατά τη διάρκεια της ξενάγησης. "Η λεπτομέρεια των έργων της ξεπερνά τη φωτογραφία" επεσήμανε σχολιάζοντας πως τα έργα εκπέμπουν για τον ίδιο "απόκοσμη μοναξιά και μια φθορά, όπως τα έργα του Χόπερ".
Κάτω από τη φιλόξενη στέγη της Άννας Λόντου, κόρης της Μαρώς Σεφέρη, η ζωγράφος θα δημιουργήσει 13 μεγάλα και μικρά εσωτερικά μέχρι τον Ιανουάριο του 2021. «Με τη βοήθεια της Άννας Λόντου», όπως επισημαίνει ο σκηνοθέτης Λάκης Παπαστάθης στον κατάλογο της έκθεσης, «έμαθε κάθε γωνιά του σπιτιού, ακούμπησε με το χέρι της αντικείμενα, έπιπλα, βιβλία, φωτογραφίες, χαλιά, καθετί που θύμιζε» το ζεύγος Σεφέρη.
"Ξεκινώντας στα τέλη του 18ου αιώνα, τα πορτρέτα δωματίου εμπεριέχουν ανθρώπους, ενώ στη συνέχεια τον 19ο αιώνα εξαφανίζονται οι άνθρωποι από τα εσωτερικά και μένουν μόνο τα δωμάτια" ανέφερε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη Γιώργης Μαγγίνης προσθέτοντας:
"Το κεντροευρωπαϊκό αυτό είδος μεσουρανεί περίπου έως το 1860, συνήθως το μέσο είναι ακουαρέλα και σπανιότερα λάδι. Δεν είναι άσχετο με την επιθυμία των ανθρώπων να δείξουν την προσωπικότητά τους, όχι μόνο μέσα από τα πορτρέτα τους, αλλά και μέσα από τους χώρους όπου κατοικούν και έχουν δημιουργήσει. Στην εποχή της οικειότητας και ανόδου του αστικού πολιτισμού το σπίτι μέσα στο οποίο ζεις είναι ένα πορτρέτο του εαυτού σου".
Τον σχεδιασμό της έκθεσης υπογράφει ο Διονύσης Φωτόπουλος.
