Σπουδαίος καλλιτέχνης, που δημιούργησε τεράστιες τομές με το έργο του μετατρέποντας «το όριο του αντικειμένου σε ανθρωπολογικό αφήγημα» και ονομάζοντας «κοινωνική γλυπτική την καλλιτεχνική χειρονομία», ο Γιόζεφ Μπόις τιμάται στη Γερμανία με σειρά εκθέσεων, δράσεων και εκδηλώσεων, καθώς φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη γέννησή του.
Γι' αυτήν την πολυσύνθετη προσωπικότητα, άμεσα συνδεδεμένη με τη γερμανική Ιστορία, ο ιστορικός και κριτικός τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος, που γνώρισε και συνεργάστηκε με τον Μπόις, παρακολουθώντας τον ταυτόχρονα τόσο στο καλλιτεχνικό όσο και στο ακαδημαϊκό έργο του, μιλά «για τον κατεξοχήν δημιουργό που στάθηκε με την προσωπική του ιστορία και το έργο του απέναντι στον τερματισμό του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, δίνοντας μια άλλη διάσταση ακόμα και στην καταδίκη της ίδιας του της πατρίδας. Μιλώντας για μια χώρα πολιτισμού και όχι βαρβαρότητας. Ο Μπόις δεν δέχθηκε ότι υπήρξαν νικητές και ηττημένοι. Θεωρώντας την αμερικανική νίκη μια ιδιαίτερα προβεβλημένη διάσταση του σύγχρονου πολιτισμού και τη γερμανική ήττα μια βαριά λαβωματιά στην πολιτιστική διάσταση και πορεία της Ευρώπης. Θέλησε να δει τη Γερμανία σαν μια ενωμένη χώρα, αλλά χωρίς ποτέ να δεχθεί μια συμβατική επανένωση. Αρνούμενος, την ίδια ώρα, την αμερικανοποίηση της Ευρώπης μετά τον πόλεμο. Ο Μπόις ήταν εκείνος που ανέδειξε όχι την προοπτική Βορρά - Νότου, αλλά Δύσης και Ανατολής μέσα από την ευρωπαϊκή Ιστορία. Και πρόταξε την ένωση της κοινότητας και της λαϊκής παιδείας» υπογραμμίζει ο γνωστός ιστορικός τέχνης.
Οι εκθέσεις και οι εκδηλώσεις που έχουν προγραμματιστεί για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Μπόις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τη συμμετοχή δώδεκα μουσείων στη Ρηνανία και τη Βόρεια Ρηνανία - Βεστφαλία. Από το Μουσείο Τέχνης της Βόννης έως την Αίθουσα Τέχνης στο Κλέβε, τη γενέθλια πόλη όπου ο μεγάλος γλύπτης, φιλόσοφος και δάσκαλος γεννήθηκε στις 12 Μαΐου 1921.
Υπό τον τίτλο "Κάθε άνθρωπος είναι καλλιτέχνης", διάσημη ρήση του Μπόις, το μουσείο K20 του Ντίσελντορφ και η Art Collection NRW διοργανώνουν σειρά εκδηλώσεων προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, επιλεγμένες δράσεις του καλλιτέχνη που καταγράφηκαν από σύγχρονούς του σε ταινίες και φωτογραφίες. Τοποθετημένα πάνω σε σκαλωσιές από χάλυβα, εκτίθενται έργα του, πίνακες αλλά και κείμενά του.
«Ο Μπόις διέβλεψε οργανικότητα στα υλικά, σαν να εμπεριείχαν μια μνήμη ζωής» τονίζει ο Ντένης Ζαχαρόπουλος, θυμίζοντας, την ίδια ώρα, τη δράση του "Μου αρέσει η Αμερική και εγώ αρέσω στην Αμερική", όταν, το 1974, ο καλλιτέχνης κλείστηκε για δύο ημέρες σε γκαλερί της Νέας Υόρκης συντροφιά με ένα κογιότ, κάτι που εκτίναξε τις τιμές αγοράς των έργων του σε τεράστια ύψη.
«Το κογιότ είναι το ιερό ζώο των Ινδιάνων. Με την πράξη του αυτή ο Μπόις κατήγγειλε την Αμερική ως υπεύθυνη για τη γενοκτονία των ιθαγενών σχολιάζοντας ταυτόχρονα την επεκτατική της πολιτική με τον πόλεμο του Βιετνάμ. Ήταν ο ίδιος άνθρωπος που θεωρούσε τη Γερμανία υπεύθυνη για τη γενοκτονία των Εβραίων. Κάτι που καταδείκνυε με το καπέλο που φορούσε μόνιμα» σχολιάζει ο Ν. Ζαχαρόπουλος.
Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να περιηγηθεί σε πρωτότυπο αρχειακό υλικό από τη συμμετοχή του Μπόις σε σειρά από εκθέσεις της Documenta, όπως η εκστρατεία δενδροφύτευσης με τον τίτλο "7.000 βελανιδιές", με την οποία ο καλλιτέχνης τάχθηκε υπέρ "της δεντδοφύτευσης αντί της γραφειοκρατικοποίησης της πόλης", ή η εγκατάσταση στο Μουσείο Fridericianum στο Κάσελ με τίτλο «Η βρύση από την οποία ρέει μέλι στον χώρο εργασίας», μια κριτική για τον καπιταλισμό και τις εργασιακές σχέσεις.
