Μετά από δύο συλλογές διηγημάτων, ο Δημήτρης Χριστόπουλος έρχεται με το μυθιστόρημα «Τζίντιλι» -ανεμοστρόβιλος στα βλάχικα-, να επιβεβαιώσει πως είναι μάστορας στη δημιουργία, μέσω μιας λυρικής γλώσσας που συνδιαλέγεται με την ποίηση δίχως να χάνει όμως τη σαφήνεια και τη ρώμη της, μιας τοιχογραφίας αμίμητων, σύνθετων και εντελώς πραγματικών, χαρακτήρων οι οποίοι προσδιορίζονται από τις αντιφάσεις και την πολυπλοκότητα που κουβαλάνε.
Δίχως ίχνος διδακτισμού ή μεγαλοστομίας, αντιθέτως μ’ ένα βαθύ καημό για τα ανθρώπινα, θίγει μια σειρά από ζητήματα και προβληματισμούς σ’ ένα κείμενο υποδειγματικής πυκνότητας, που ακροβατεί ανάμεσα σε ρεαλιστική αφήγηση και δυστοπία, ανάμεσα σε πραγματικότητα και όνειρο, αλλά πάντοτε με τη δύναμη και την πειθώ του παραμυθά ο οποίος γνωρίζει πώς να ξεδιπλώνει τους εφιάλτες.
Επίσης, έχει δουλέψει το κείμενό του σε τέτοιο βαθμό, ώστε αυτό να αποκτήσει έναν δικό του εσωτερικό ρυθμό που θαρρείς και υποβάλλει τον αναγνώστη, βυθίζοντας τον σε έναν κόσμο λεπτομερειών και υπαινικτικών αναφορών οι οποίες χτίζουν σιγά και υπομονετικά, σχεδόν αθόρυβα, την ασφυκτική ατμόσφαιρα που διέπει τις σελίδες του.
Οι άνθρωποι είναι εκεί, χτυπημένοι από τη μοίρα και από την Ιστορία, χτυπημένοι από την απόγνωση, από τον ίδιο τους τον εαυτό, στροβιλίζονται σε έναν ατελείωτο χορό όπου κονταροχτυπιούνται οι δυνάμεις του Καλού με τις δυνάμεις τους Κακού, προσπαθώντας να ξεφύγουν, αλλά τον τόπο -όλα τα βιωμένα και όλα τα μελλούμενα δηλαδή- τον κουβαλάνε μέσα τους. Οι εφήμερες ζωές τους είναι οι γέφυρες που ενώνουν το χθες με το αύριο σε έναν κόσμο όπου η ανθρώπινη μοίρα είναι κοινή.
Η κεντρική αφήγηση, που απαρτίζεται από τριάντα ένα κεφάλαια, «σπάει» με εμβόλιμες αφηγήσεις ημερολογιακού τύπου -από τα ωραιότερα κομμάτια του βιβλίου-, όπου η προφορικότητα και ο ρυθμός της αφήγησης επιτείνουν τη συναισθηματική φόρτιση αλλά και τη συμμετοχή του αναγνώστη.
Έτσι κι αλλιώς, ο Χριστόπουλος, παρ’ όλη τη στιβαρότητα του λόγου του, γράφει έχοντας το χέρι στην καρδιά, αγκαλιάζοντας τους ήρωές του και προσπαθώντας μαζί τους να γιατρέψει τις πληγές. «Να με θυμάμαι, να μη με ξεχνώ» λέει η συγκλονιστική Μίρκα που βαδίζει προς τον θάνατο με τα μάτια ανοιχτά, τραγουδώντας για της γης τους κολασμένους και είναι αυτός ο λόγος της σαν να απηχεί την ιδιοσυστασία όλων τους.
Η Μίρκα και η σπαρακτική Σόμαινα, που κάψανε τις τρεις κόρες της «γιατί αρνήθηκε να προδώσει τους αντάρτες στα βουνά» -«ο εμφύλιος λώρος», όπως λέει ο Χρήστος Μπράβος, δένει ακόμη τους ήρωες, διαχρονικά και ίσως για πάντα-, δυο αξέχαστες γυναικείες μορφές του βιβλίου. Στο κέντρο βέβαια της αφήγησης δεσπόζει η μορφή του Γιάννου Τσεπέλη, σμιλεμένη στην εντέλεια από τον Χριστόπουλο.
Η αντιφατική οργιώδης φύση του, η μοναξιά και το πάθος του, τα λάθη και τα σκοτάδια του. Και στον αντίποδα ο άλλος Τσεπέλης, ο «χιονάνθρωπος», ο βασανισμένος Κωνσταντής. Αυτό που πετυχαίνει ο συγγραφέας είναι το εξής: τα πρόσωπά του, ενώ κινούνται μέσα σ’ ένα ιστορικό πλαίσιο και επηρεάζονται από τις πολιτικοκοινωνικές συνθήκες, έχουν ατομική ψυχολογία. Ενώ η Ιστορία τα σαρώνει όλα, τα πρόσωπα προβάλλουν την δική τους αντίσταση.
Είναι δύσκολο να χωρέσει όλο το εύρος των προβληματισμών -οικολογική καταστροφή, η φύση που εκδικείται την ανθρώπινη αδιαφορία, η ξενιτειά, οι μικρές ασφυκτικές κοινωνίες όπου όλοι τους ξέρουν όλους και κανείς δεν γνωρίζει κανέναν και άλλα- που θέτει ο Χριστόπουλος, μέσα σε λίγες παραγράφους, αλλά μάλλον δεν έχει και τόση σημασία εντέλει. Την ανθρώπινη συνθήκη διαπραγματεύεται και το κάνει με πάθος, σαν ανεμοστρόβιλος, με το βλέμμα στραμμένο στους τρόπους της ποίησης, με σθένος και ψυχή βαθιά.
Info
Δημήτρης Χριστόπουλος
«Τζίντιλι»
Εκδ. “Το ροδακιό”
240 σελ.
Τιμή: 15,90 ευρώ
